Interpretacja indywidualna z dnia 9 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDST2-2.4011.568.2025.2.MH

Interpretacja indywidualna

- stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 października 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, dotyczący skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnił go Pan pismem z 7 listopada 2025 r. (data wpływu). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca będący osobą fizyczną jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (dalej również „PIT”) i podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

31 maja 2006 r. Wnioskodawca zawarł z X Spółka Akcyjna z siedzibą w (...), dalej „Bank”) umowę kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF (dalej „Umowa”). Kredyt był przeznaczony na zakup przez Wnioskodawcę lokalu mieszkalnego z rynku wtórnego. Od momentu uzyskania notarialnego aktu własności Wnioskodawca zamieszkuje zakupiony lokal mieszkalny, realizując w nim swój cel mieszkaniowy. Lokal ten nigdy nie był wynajmowany, ani nie służył działalności zarobkowej.

Wnioskodawca nie korzystał z żadnych zwolnień podatkowych związanych z kredytami hipotecznymi, w tym nie korzystał z zaniechania poboru PIT na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

17 styczna 2023 r. Wnioskodawca złożył w Sądzie Okręgowym (...) przeciwko Bankowi pozew dotyczący stwierdzenia nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy, domagając się zwrotu oznaczonych kwot. Wnioskodawcy przysługiwały roszczenia względem Banku wynikające ze świadczeń spełnionych w wykonaniu Umowy:

·tytułem rat kapitałowo-odsetkowych,

·tytułem opłat i prowizji związanych z kredytem,

·tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych od dnia wpływu pozwu Wnioskodawcy do Banku.

Dnia 3 stycznia 2025 r. Bank złożył w Sądzie Okręgowym (...) przeciwko Wnioskodawcy pozew o zwrot wypłaconego na podstawie Umowy kapitału kredytu.

28 marca 2025 r. Wnioskodawca zawarł z Bankiem ugodę pozasądową (dalej „Ugoda”). Jej treść potwierdzała posiadanie przez Wnioskodawcę wobec Banku ww. roszczeń. Strony wskazały, że jednocześnie Bank posiadał wobec Wnioskodawcy roszczenie wynikające z wypłaty kwoty kapitału kredytu.

Treść Ugody przewidywała potrącenie wzajemnych roszczeń i wypłatę przez Bank na rzecz Wnioskodawcy różnicy wynikającej z tego, że roszczenia Wnioskodawcy przewyższały roszczenie Banku.

Dodatkowo Bank zobowiązał się do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie wynikającej z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Wnioskodawca poniósł koszty zastępstwa procesowego na rzecz swojego pełnomocnika w wysokości przekraczającej umówioną z Bankiem kwotę zwrotu.

W ramach Ugody Bank zobowiązał się również zamknąć kredyt hipoteczny, a obie jej strony wycofać swoje pozwy. Wnioskodawca w treści Ugody potwierdził, że zdając sobie sprawę z przysługujących mu uprawnień z tytułu nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy, świadomie zdecydował się zawrzeć Ugodę.

Bank poinformował Wnioskodawcę, że uzyskał interpretację indywidualną od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, zgodnie z którą po stronie klienta Banku nie powstaje przychód podatkowy w wyniku zawarcia ugody pozasądowej, a tym samym na Banku nie ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-11. Wnioskodawcy nie udostępniono jednak treści tej interpretacji.

Uzupełnienie

Wniosek dotyczy kredytu, którego Wnioskodawca był jedynym kredytobiorcą. Kredyt został zaciągnięty na kwotę 180.000,02 PLN, którą to kwotę otrzymał Wnioskodawca od Banku. Tytułem wszystkich rat kapitałowo-odsetkowych Wnioskodawca wpłacił na rzecz Banku łącznie 234.787,38 PLN.

Bank posiadał wobec Wnioskodawcy roszczenie o zapłatę, tj. o zwrot wypłaconego kapitału kredytu, w wysokości 180.000,02 PLN. Wnioskodawca posiadał roszczenie do Banku o zapłatę 259.683,27 PLN, na którą to kwotę składały się:

·raty kapitałowo-odsetkowe w łącznej wysokości 234.787,38 PLN,

·odsetki i prowizje związane z kredytem wynoszące 2.160,00 PLN oraz

·kwota 22.735,89 PLN będąca częścią przysługujących odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych od dnia wpływu pozwu Wnioskodawcy do Banku, którą to część odsetek ustalił Wnioskodawca z Bankiem w Ugodzie.

Na skutek Ugody doszło do potrącenia wzajemnych wierzytelności i tym samym doszło do umorzenia wzajemnych wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej, tj. do wysokości wierzytelności przysługującej Bankowi względem Wnioskodawcy. Z uwagi na to, że roszczenie Wnioskodawcy przewyższało roszczenie Banku, Bank tytułem zawartej Ugody zobowiązał się wypłacić Wnioskodawcy:

·kwotę 79.683,25 PLN – w jej skład wchodziły kwoty:

–2.160,00 PLN – tytułem opłat i prowizji związanych z kredytem,

–22.735,89 PLN – tytułem części odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych od dnia wpływu pozwu do Banku i ustalonych w Ugodzie,

–54.787,36 PLN – tytułem rat kapitałowo-odsetkowych;

·kwotę 10.800,00 PLN tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, tj. kwotę wynikającą z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych,

łącznie: 90.483,25 PLN.

W wyniku zawarcia Ugody Bank wypłacił Wnioskodawcy kwoty uprzednio spłacone przez niego, za wyjątkiem odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych od dnia wpływu pozwu Wnioskodawcy do Banku. Odsetki te przysługiwały Wnioskodawcy na mocy przepisów prawa. Jak wskazano wyżej, Ugoda przewidywała, że Bank wypłaca Wnioskodawcy jedynie część tych odsetek. Zgodnie z art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jak wykazano wyżej, kwota którą otrzymał Wnioskodawca od Banku stanowi:

·zwrot części wpłaconych przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy rat kapitałowo-odsetkowych,

·zwrot zapłaconych przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy opłat i prowizji związanych z kredytem,

·część odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych od dnia wpływu pozwu Wnioskodawcy do Banku i uzgodnionych w drodze Ugody,

·zwrot kosztów zastępstwa procesowego, tj. kwotę wynikającą z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Wnioskodawca w rzeczywistości poniósł koszty zastępstwa procesowego na rzecz swojego pełnomocnika w wysokości przekraczającej umówioną z Bankiem kwotę zwrotu.

Pytanie

Czy na podstawie zawartej Ugody doszło do powstania po stronie Wnioskodawcy zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy na podstawie zawartej Ugody nie doszło do powstania po jego stronie zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 Ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na, podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 230, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Na podstawie art. 11 ust. 1 Ustawy PIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa PIT wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 Ustawy PIT, źródłem przychodów są „inne źródła".

Stosownie natomiast do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 Ustawy PIT. Przychód podatkowy z innych źródeł powstaje, gdy u podatnika występują realne korzyści majątkowe.

Skutki podatkowe wypłaty przez Bank na rzecz Wnioskodawcy kwoty w części stanowiącej zwrot rat kapitałowo-odsetkowych oraz opłat i prowizji związanych z kredytem.

Wnioskodawca, na mocy Ugody, otrzymał od Banku kwotę wynikającą z różnicy między:

·wysokością roszczeń przysługujących Wnioskodawcy wobec Banku z tytułu rat kapitałowo-odsetkowych, opłat i prowizji związanych z kredytem, a także odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych od dnia wpływu pozwu Wnioskodawcy do Banku,

·a wysokością roszczenia przysługującego Bankowi wobec Wnioskodawcy wynikającego z wypłaty Wnioskodawcy na podstawie Umowy kwoty kapitału kredytu.

Z powyższego wynika, że dokonana przez Bank na podstawie Ugody wypłata na rzecz Wnioskodawcy kwoty - w części stanowiącej różnicę między sumą rat kapitałowo-odsetkowych oraz opłat i prowizji wpłaconych przez Wnioskodawcę, a wysokością wypłaconej Wnioskodawcy przez Bank na podstawie Umowy kwoty kapitału kredytu - stanowiła jedynie zwrot nienależnie wpłaconych przez Wnioskodawcę jego własnych środków. W związku z tą wypłatą po stronie Wnioskodawcy nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego, a tym samym nie powstał przychód, ponieważ operacja ta nie spełniła celu przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Taka wypłata jest więc dla Wnioskodawcy neutralna podatkowo - po jego stronie nie powstał przychód w rozumieniu przepisów Ustawy PIT, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Powyższe potwierdza interpretacja podatkowa wydana przez Dyrektora KIS dnia 11 września 2025 r., znak 0115-KDST2-2.4011.417.2025.3.RS. W stanie faktycznym wskazano, że wnioskodawca będący kredytobiorcą ma zamiar zawrzeć z bankiem ugodę pozasądową, na podstawie której otrzyma od banku m.in. zwrot nadpłaconych na podstawie kredytu kwot. Organ podatkowy potwierdził niepowstanie po jego stronie z tego tytułu przychodu:

„Przechodząc do skutków podatkowych otrzymania od banku kwoty zwrotu, należy ponownie wskazać, że - co do zasady - za przychody podatkowe uznaje się takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, które nie mają charakteru zwrotnego. Jeśli kwota zwrotu nie przekroczy różnicy pomiędzy dokonanymi przez Pana wpłatami na rzecz banku z tytułu spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, a kwotą kapitału wypłaconego Panu przez bank w ramach umowy kredytu, to jej otrzymanie nie spowoduje po Pana stronie przysporzenia majątkowego, faktycznego przyrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana kwota będzie stanowić zwrot własnych pieniędzy, które wpłacił Pan wcześniej do banku. Tym samym - jak słusznie Pan wskazał - z tego tytułu nie powstanie po Pana stronie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłata ta będzie zatem dla Pana neutralna podatkowo. Nie będzie miał Pan obowiązku jej rozliczenia dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych”.

W tym samym tonie i na tle podobnego stanu faktycznego, wypowiedział się Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 28 marca 2025 r., znak 0114-KDIP3-2.4011.149.2025.2.AC, stwierdzając:

„W Pani przypadku - otrzyma Pani od banku zwrot tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, tytułem składek na poczet ubezpieczenia, opłat i prowizji związanych z kredytem. Otrzymana przez Panią kwota będzie zatem stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła Pani do banku. Wobec powyższego, wypłata przez bank na Pani rzecz tych kwot będzie dla Pani neutralna podatkowo. W wyniku tego zwrotu nie osiągnie Pani bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowoduje po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Na uwagę zasługuje również następująca wypowiedź Dyrektora KIS zawarta w interpretacji z dnia 27 lutego 2025 r., znak 0112-KDIL2-1.4011.65.2025.2.MKA, i odnosząca się do podobnego stanu faktycznego:

„ … skoro kwota, którą otrzymał Pan od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Pana podczas spłaty kredytu hipotecznego jej otrzymanie nie powoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pana neutralna podatkowo”.

Skutki podatkowe wypłaty przez Bank na rzecz Wnioskodawcy kwoty w części stanowiącej odsetki ustawowe za opóźnienie.

W kontekście otrzymanej przez Wnioskodawcę kwoty w części stanowiącej odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie, wyliczone od dnia wpływu pozwu do Banku, należy podkreślić, że nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu PIT. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach możliwość zwolnienia ich od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b Ustawy PIT, wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak wynika z brzmienia tego przepisu, zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

Skoro jak wykazano wyżej, zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, które otrzymał Wnioskodawca, nie podlega opodatkowaniu PIT, to wypłacone Wnioskodawcy odsetki ustawowe za opóźnienie korzystają ze zwolnienia z PIT na podstawie przywołanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 95b Ustawy PIT.

Powyższe potwierdza interpretacja Dyrektora KIS z dnia 25 lipca 2025 r., znak 0113-KDIPT2- 2.4011.547.2025.3.DA, odnosząca się do analogicznego stanu faktycznego:

„Skoro zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, które Pani otrzymała, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone Pani odsetki ustawowe za opóźnienie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Skutki podatkowe wypłaty przez Bank na rzecz Wnioskodawcy kwoty w części stanowiącej zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

Zgodnie z art. 98 § 1, § 3, § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów Ustawy PIT, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższa faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Wnioskodawca poniósł koszty zastępstwa procesowego na rzecz swojego pełnomocnika w wysokości przekraczającej umówioną z Bankiem kwotę zwrotu. Tym samym, otrzymany przez Wnioskodawcę na podstawie Ugody zwrot kosztów zastępstwa procesowego, nie spowodował powstania przychodu po stronie Wnioskodawcy. Zwrot ten nie stanowił po stronie Wnioskodawcy przysporzenia, nie spowodował wzrostu jego majątku. Otrzymana kwota stanowiła jedynie zwrot poniesionych przez niego wcześniej wydatków.

Na temat braku powstania przychodu w związku z otrzymaniem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wypowiedział się Dyrektor KIS m.in. w następujących interpretacjach:

·z dnia 11 września 2025 r., znak 0115-KDST2-2.4011.417.2025.3.RS,

·z dnia 27 sierpnia 2025 r., znak 0115-KDST2-2.4011.330.2025.2.RS,

·z dnia 25 lipca 2025 r., znak 0113-KDIPT2-2.4011.547.2025.3.DA.

Podsumowując powyższe rozważania, zdaniem Wnioskodawcy na podstawie zawartej Ugody nie doszło do powstania po jego stronie zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Ustawodawca przyjął zasadę, że przychodami są:

1)pieniądze i wartości pieniężne, które:

·zostały otrzymane przez podatnika – czyli takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·zostały postawione do dyspozycji podatnika – czyli takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

2)wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń – czyli takie przysporzenia majątkowe, które mają postać:

·świadczeń w naturze (otrzymane rzeczy lub prawa);

·nieodpłatnych świadczeń innych niż świadczenia w naturze (np. otrzymane usługi).

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Z uwagi na wyróżnienie przez ustawodawcę przychodów o charakterze niepieniężnym, uznaje się, że przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy jest nie tylko uzyskanie przez podatnika nowych aktywów, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „nie wymagające opłaty, takie, za które się nie płaci, bezpłatne”. Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu. Nieodpłatne świadczenie w znaczeniu prawa podatkowego obejmuje nie tylko świadczenie w rozumieniu prawa cywilnego (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę w przytoczonym już wcześniej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W opisie sprawy wskazał Pan, że 31 maja 2007 r. zawarł umowę kredytu hipotecznego z X Spółka Akcyjna z siedzibą w (...). Kredyt przeznaczony był na zakup przez lokalu mieszkalnego z rynku wtórnego. Kredyt został zaciągnięty na kwotę 180.000,02 PLN. 17 stycznia 2023 roku złożył Pan pozew przeciwko Bankowi. Posiadał Pan roszczenia wobec Banku o zapłatę 259.683,27 PLN, na którą to kwotę składały się:

·raty kapitałowo-odsetkowe w łącznej wysokości 234.787,38 PLN,

·odsetki i prowizje związane z kredytem wynoszące 2.160,00 PLN oraz

kwota 22.735,89 PLN będąca częścią przysługujących Panu odsetek ustawowych za opóźnienie, wyliczonych od dnia wpływu pozwu do Banku, którą to część odsetek ustalił Pan z Bankiem w Ugodzie.

3 stycznia 2025 r. Bank złożył pozew przeciwko Panu, a jego roszczenia o zapłatę, tj. zwrot wypłaconego Panu kapitału były w wysokości 180.000.02 PLN.

Na skutek Ugody doszło do potrącenia wzajemnych wierzytelności i tym samym doszło do umorzenia wzajemnych wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej, tj. do wysokości wierzytelności przysługującej Bankowi względem Pana. Bank tytułem zawartej Ugody zobowiązał się wypłacić łącznie 90.483,25 PLN, na którą składała się:

·kwota 79.683,25 PLN – w jej skład wchodziły kwoty:

–2.160,00 PLN – tytułem opłat i prowizji związanych z kredytem,

–22.735,89 PLN – tytułem części odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych od dnia wpływu Pana pozwu do Banku i ustalonych w Ugodzie,

–54.787,36 PLN – tytułem rat kapitałowo-odsetkowych;

·kwota 10.800,00 PLN tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, tj. kwota wynikającą z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku dokonania przez Bank zwrotu na Pana rzecz kwoty stanowiącej różnicę między sumą rat kapitałowo-odsetkowych oraz opłat i prowizji wpłaconych przez Pana, a wysokością wypłaconej Panu przez Bank na podstawie Umowy kwoty kapitału kredytu, otrzymał Pan z powrotem zwrot zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwróconą przez Bank kwotę uznać za przychód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo. Tym samym nie ma Pan miał obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

W odniesieniu natomiast do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wskazać należy, że stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę. Zwrot kosztów zastępstwa procesowego przez Bank na Pana rzecz, w ramach zawartej ugody, nie spowodował powstania u Pana przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. Środki te nie stanowią przysporzenia po Pana stronie i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Pana wydatków – nie jest więc przychodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego jest obojętna podatkowo.

W odniesieniu do kwestii opodatkowania otrzymanych odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie wskazać należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

Skoro zwrot na Pana rzecz rat kapitałowo-odsetkowych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacona Panu część odsetek ustawowych za opóźnienie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym nie występuje po Pana stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem stanu faktycznego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego organ nie przeprowadza postępowania dowodowego, lecz opiera się jedynie na stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Odnośnie powołanych przez Pana interpretacji indywidualnych należy zauważyć, że wydane zostały w indywidualnych sprawach, w związku z czym nie można nadać im waloru uniwersalnego

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.