Wyrok WSA w Łodzi z dnia 5 listopada 2025 r., sygn. II SA/Łd 611/25

Dnia 5 listopada 2025 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Jarosław Czerw Sędzia WSA Marcin Olejniczak Protokolant st. sekretarz sądowy Dominika Człapińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 listopada 2025 roku sprawy ze skargi E. S. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] lipca 2025 roku nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. zasądza od Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na rzecz skarżącej E. S. kwotę 600 (słownie: sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. dc

Uzasadnienie

Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia 10 lipca 2025 r. nr DOS3.513.D173.2025.10.K1027, na podstawie art. 5 ust. 1 w związku z art. 2 ust. 1 oraz art. 3 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz.U.2024.906), dalej jako "ustawa", po rozpoznaniu sprawy E. S., odmówił jej potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych.

W motywach powyższego rozstrzygnięcia organ wskazał, że E.S. w dniu 24 marca 2025 r. złożyła wniosek o potwierdzenie statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych wskazując, że w okresie stanu wojennego oraz później prowadziła działalność antykomunistyczną polegającą na przekazywaniu informacji w zastępstwie męża, a także na kolportażu ulotek i gazetek. E.S. do wniosku dołączyła decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy oraz oświadczenia świadków, tj. H. S., L.W., J. S. oraz M.Ł. Z przedłożonej informacji Instytutu Pamięci Narodowej wynika, że w wyniku przeprowadzonej kwerendy archiwalnej nie odnaleziono żadnych dokumentów wskazujących na prowadzenie przez wnioskodawczynię działalności opozycyjnej ani doświadczanie przez nią represji z powodów politycznych. W toku postępowania organ wezwał wnioskodawczynię do uzupełnienia materiału dowodowego o dokumenty dotyczące prowadzonej działalności antykomunistycznej po wprowadzeniu stanu wojennego. Strona nie nadesłała jednak dokumentów pozwalających stwierdzić, że spełnia przesłanki do potwierdzenia ww. uprawnień. Organ poinformował wnioskodawczynię w piśmie z dnia 27 maja 2025 r., o możliwości zapoznania się z materiałami zebranymi w sprawie i wypowiedzenia się na ich temat przed wydaniem decyzji, wskazując nadto jakie warunki muszą być spełnione, aby decyzja mogła być pozytywna, czyli poinformował o potrzebie dostarczenia dodatkowych dowodów potwierdzających działalność antykomunistyczną lub bycie represjonowanym z powodów politycznych. Wnioskodawczyni wyznaczono dodatkowy czas na przesłanie takich dowodów. Następnie organ ocenił, że wniosek strony nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem strona nie spełniła przesłanek określonych w art. 2 lub art. 3 ustawy. W toku postępowania organ dokonał oceny materiału dowodowego, w szczególności protokołów zeznań świadków. Z treści zeznań świadka H. S. (męża wnioskodawczyni), wynika, że była ona zaangażowana w działalność opozycyjną w okresie od 1982 r. do 1985 r. Aktywność ta miała polegać na udziale w drukowaniu ulotek i biuletynów w warunkach domowych, przekazywaniu materiałów związkowych oraz zbieraniu środków pieniężnych przeznaczonych na pomoc dla osób represjonowanych. Jak wynika z relacji świadka, po jego aresztowaniu w sierpniu 1982 r. wnioskodawczyni kontynuowała działalność konspiracyjną do grudnia tego roku. Od 1984 r. aktywność ta ograniczyła się do sporadycznego przekazywania niewielkich ilości ulotek, a po 1985 r. całkowicie ustała. Świadek M.Ł. zeznał natomiast, że kontakty z wnioskodawczynią miały charakter incydentalny i krótkotrwały. Jak dostrzegł organ, wypowiedzi tego świadka nie zawierają jednoznacznych informacji potwierdzających stałe, zorganizowane i powtarzalne zaangażowanie strony w działalność struktur opozycyjnych. Podobnie – zdaniem organu – zeznania świadka L.W. potwierdzają jedynie okazjonalny i pomocniczy udział strony w kolportażu prasy podziemnej oraz przekazywaniu informacji, bez wskazania na systematyczność, trwałość ani wykonywanie zadań w ramach zorganizowanej działalności opozycyjnej, zgodnie z ustalonymi celami organizacyjnymi. Złożone natomiast przez J.S. oświadczenie, zawierające informację o rewizji w miejscu zamieszkania wnioskodawczyni oraz o obecności znacznych ilości papieru i materiałów drukowanych, może świadczyć – zdaniem organu – o epizodycznym zaangażowaniu strony w działalność opozycyjną. Niemniej jednak, sama obecność wspomnianych materiałów nie stanowi wystarczającej podstawy do uznania, że wnioskodawczyni osobiście i systematycznie angażowała się w działalność opozycyjną w rozumieniu przepisów ustawy. Podsumowując organ stwierdził, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na jednoznaczne potwierdzenie, że E.S. przez okres co najmniej 12 miesięcy łącznie, w sposób ciągły lub powtarzalny, wykonywała czynności spełniające kryteria ustawowe. Działania strony miały charakter pomocniczy, doraźny, podejmowany najczęściej na rzecz małżonka, a ich intensywność znacznie malała z biegiem lat, aż do całkowitego zaprzestania. E.S. – w ocenie organu – nie przedstawiła również dowodów na okoliczność podlegania represjom w rozumieniu art. 3 ustawy. Z przedłożonej dokumentacji nie wynika, że wnioskodawczyni podlegała jakimkolwiek represjom wymienianym w art. 3 ustawy. Następnie organ wskazał, że działalność prowadzona przez wnioskodawczynię nie spełnia warunków określonych w art. 2 ustawy. Nie była bowiem prowadzona przez minimum 12 miesięcy. Zeznania i oświadczenia świadków, którzy potwierdzają zaangażowanie strony nie potwierdzają spełnienia tego warunku. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie zawiera informacji, które wskazywałyby, że wnioskodawczyni prowadziła działalność opisaną w art. 2 ustawy. Dalej – wskazując na art. 3 ustawy – organ stwierdził, że w toku postępowania również nie udało się pozyskać dowodów umożliwiających potwierdzenie stronie statusu osoby represjonowanej z powodów politycznych. Zgromadzone w aktach administracyjnych dowody, podlegały swobodnej ocenie organu, stosownie do art. 80 k.p.a. Organ ocenił całość zgromadzonego materiału dowodowego zarówno indywidualnie co do każdego dowodu, jak i we wzajemnym powiązaniu. Ustalony w trakcie postępowania stan faktyczny nie budzi wątpliwości organu.