Umowa o pracę, zlecenie czy inna?

Coraz popularniejsze jest tzw. samozatrudnianie się pracowników, polegające na świadczeniu usług na rzecz dotychczasowego pracodawcy przez osobę prowadzącą własną działalność gospodarczą.

Wszystkie formy zatrudnienia mają określone cechy. Z tego powodu warto przyjrzeć się bliżej wadom i zaletom, tak aby podkreślić ich różnice w stosunku do najbardziej zbliżonych stosunków prawnych.

Najpopularniejszą formą zatrudnienia pozostaje nadal umowa o pracę kreująca stosunek pracy. Definicję stosunku pracy zawiera art. 22 § 1 k.p., zgodnie z którym przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w ww. warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy (§ 1¹ k.p.). Oznacza to, że w razie nawiązania przez strony umowy, na mocy której osoba fizyczna zobowiązuje się do wykonywania osobiście pracy, w sposób ciągły i podporządkowany w czasie świadczenia pracy poleceniom pracodawcy lub przełożonego, to umowa ta ma cechy umowy o pracę. Tym bardziej jest to uzasadnione, gdy świadczenie pracy następuje w warunkach obciążenia podmiotu zatrudniającego ryzykiem prowadzenia zakładu pracy. Należy przy tym podkreślić, że ustalenie, iż strony łączy stosunek pracy, jest niezależne od nazwy, jaką strony nadały łączącej je umowie.

W praktyce, w razie powstania wątpliwości dotyczących charakteru zawartej umowy, sąd pracy podczas badania powyżej określonych cech stosunku pracy ustala przede wszystkim, jak faktycznie była wykonywana praca. Następnie bada też, jaki był zgodny zamiar stron i cel zawartej umowy, jak tego wymaga art. 65 § 2 k.c., regulujący zasady wykładni oświadczeń woli.