Fundusze unijne dla oświaty - regionalne programy operacyjne (cz. 1)

Arleta Stefanicka

dyrektor ds. projektów unijnych w Ośrodku Doskonalenia Kadry Kierowniczej Oświaty VULCAN we Wrocławiu

Program Operacyjny Kapitał Ludzki składa się z 10 priorytetów. W zakresie, w jakim dotyczy oświaty, realizowany jest przez dwa priorytety, tj. priorytet III - Wysoka jakość systemu oświaty oraz priorytet IX - Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach.

Pierwszy z wymienionych obejmuje przeważnie projekty systemowe. Przewidziane w nim wsparcie skierowane zostaje na zwiększenie efektywności struktur i systemów instytucjonalnych. Drugi z wymienionych wyżej programów realizowany jest w ramach komponentu regionalnego, w którym rolę instytucji pośredniczącej pełni samorząd województwa. Wymieniony priorytet obejmuje swoim zakresem rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach. W ramach tego programu przeważają projekty wyłaniane w drodze konkursów. Esencją dużej grupy projektów oświatowych opartych na planowaniu regionalnym jest zaspokojenie specyficznych i najważniejszych dla danego obszaru (środowiska) zróżnicowanych, obiektywnych potrzeb w zakresie wyrównywania w procesie kształcenia szans edukacyjnych. Chodzi tutaj o strefy i obszary, w tym zwłaszcza tereny wiejskie, które napotykają na największe bariery w dostępie do zakładanej, wysokiej jakości usług edukacyjnych. Mamy tutaj do czynienia nie tyle z barierami mającymi charakter przeszkód formalnych, co z przeszkodami rzeczywistymi, uwarunkowanymi specyficznym położeniem jednostek, ich nastawieniem psychologicznym do kształcenia lub (i) mających trudności materialne. Zgodnie z priorytetami określonymi przez politykę i ustawodawstwo Wspólnoty dostęp do edukacji i rzeczywiste umożliwienie korzystania z usług edukacyjnych są podstawowymi czynnikami determinującymi - przez wybór odpowiedniej ścieżki edukacyjnej przez ucznia - przyszłą jego sytuację jako pracownika na rynku pracy. Środki pomocowe realizowane w ramach EFS są tak pomyślane, aby programami edukacyjnymi objąć jednostkę od okresu przedszkolnego poprzez system szkolnictwa podstawowego i średniego, wykształcenie wyższe i, zależnie od rzeczywistych potrzeb, kształceniem ustawicznym. Upowszechnienie edukacji przedszkolnej, a w jej efekcie wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci na wczesnym etapie rozwoju osobniczego, wymaga systemowego podejścia i wdrożenia elastycznych form tej edukacji zwłaszcza na obszarach wiejskich, gdzie formalną edukacją przedszkolną objęty jest niewielki procent dzieci. Zapewnienie rzeczywistego, równego i szerokiego dostępu do edukacji przedszkolnej przyczynić się powinno do możliwe wczesnej identyfikacji barier edukacyjnych i opracowania oraz realizacji regionalnej strategii ich eliminacji na obszarach i w środowiskach o niskim stopniu upowszechnienia takiej edukacji.