Konserwator zabytków w trudnych sytuacjach zadziała sprawniej

Od lutego 2026 r. decyzję nakazującą przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu będzie mógł nałożyć na właściciela lub użytkownika wieczystego, a nie tylko na tego, kto narusza przepisy. Szybciej też zareaguje w sytuacjach, gdy podczas prowadzonych prac wystąpią okoliczności mogące zagrażać obiektom

Wśród wielu zmian, jakie niesie ze sobą najnowsza ustawa deregulacyjna (ustawa z 25 lipca 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych oraz wsparcia przedsiębiorców), są zmiany w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (dalej: u.o.z.). W zamyśle ustawodawcy mają one usprawnić działania wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Przyjęte regulacje m.in.:

• dadzą konserwatorowi nowe możliwości nakładania decyzji nakazowych (w tym pozwolą nałożyć decyzję dotyczącą przywrócenia zabytku do poprzedniego stanu na właściciela zabytku, jednostkę organizacyjną posiadającą zabytek w trwałym zarządzie albo użytkownika wieczystego gruntu);
• uproszczą działanie konserwatora w sytuacjach, gdy w trakcie wykonywania działań określonych w tym pozwoleniu wystąpią nowe fakty lub okoliczności mogące doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenia zabytku;
• doprecyzują kwestię właściwości miejscowej wojewódzkich konserwatorów zabytków.

Zmiany wejdą w życie 26 lutego 2026 r. – omawiamy najważniejsze z nich.

adresatem decyzji nakazowej będzie mógł zostać właściciel

Nowelizacja poszerza krąg podmiotów, wobec których wojewódzki konserwator zabytków będzie mógł egzekwować przywrócenie zabytku do właściwego stanu.