Kontrola ZUS - vademecum dla pracodawcy

Płatnik znajdujący się w przejściowych kłopotach finansowych może również wystąpić o odroczenie terminu płatności składek. Zgodnie z art. 29 ustawy o s.u.s., ZUS może, ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie, odroczyć termin płatności należności z tytułu składek. W takim przypadku uwzględnia się możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych. W przypadku tej ulgi ZUS, w przeciwieństwie do regulacji dotyczących umarzania składek, ma dość dużą swobodę.

Określenie „inne przyczyny zasługujące na uwzględnienie” jest nieprecyzyjne i może być różnie interpretowane. Wydaje się, że konieczne jest uściślenie tego pojęcia, aby uniknąć podejrzeń o przychylniejsze traktowanie jednych płatników niż drugich.

Pojęcie to nie jest także uszczegółowione we wspomnianej instrukcji ZUS, która stanowi, iż wniosek w sprawie przyznania ulgi może być uwzględniony tylko wówczas, jeśli uzasadniają to wyjątkowe przyczyny gospodarcze lub inne wyjątkowe przyczyny zasługujące na uznanie. Organy rentowe zaliczają do tych przyczyn, np. załamanie się rynku zbytu, nierzetelność kontrahentów, inne zdarzenia losowe. Instrukcja doprecyzowuje natomiast pozostałe zasady przyznawania omawianej ulgi oraz zakres kompetencji przy jej udzielaniu.

Ulga ta obejmuje (podobnie jak przy umarzaniu) tylko część składek finansowanych ze środków płatnika. Podstawowym warunkiem, jaki musi być spełniony przez występującego z wnioskiem o odroczenie terminu płatności, jest opłacenie w całości składek finansowanych ze środków osób ubezpieczonych.

Ponadto w przypadku zadłużenia z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999 r., płatnik musi (identycznie jak przy staraniach o umorzenie) opłacić kwotę odpowiadającą kwocie składki na ubezpieczenie emerytalne oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne za ubezpieczonych. Od obu tych kwot powinny być naliczone i opłacone należne odsetki. W myśl instrukcji, za kwotę odpowiadającą kwocie składki na ubezpieczenie emerytalne rozumie się składki na ubezpieczenia społeczne, w części finansowanej przez ubezpieczonego, w wysokości 18,71% podstawy wymiaru oraz kwotę uzupełniającą w wysokości 0,81% wspomnianej podstawy.