Data publikacji: 2005-10-11
Kogo nie można zwolnić
Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest swoboda w zakresie rozwiązywania stosunków pracy z zatrudnionymi pracownikami. W niektórych jednak przypadkach rozstanie się z pracownikiem jest znacznie utrudnione, a czasami wręcz niemożliwe. Przepisy prawa pracy chronią bowiem trwałość umów o pracę niektórych kategorii pracowników, ustanawiając zakaz wypowiedzenia lub rozwiązania z nimi stosunku pracy lub uzależniając ewentualne zwolnienia od spełniania przez firmę warunków. Stosunek pracy pracowników chroniony jest zwykle ze względu na ich sytuację osobistą, zdrowotną lub rodzinną (osoby w wieku przedemerytalnym, kobiety w ciąży, osoby wychowujące dzieci) lub pełnione funkcje społeczne. Wypowiedzenie umowy o pracę chronionemu pracownikowi, wbrew obowiązującemu zakazowi, powoduje, że jest ono wadliwe, jednak dopiero na żądanie pracownika może być uznane za bezskuteczne.
Waldemar Sobieradzki
Stan prawny na 27 września 2005 r.
Podstawę wzmożonej ochrony określonych kategorii pracowników mogą stanowić zarówno przepisy
kodeksu pracy, jak i regulacje odrębnych ustaw. Powinniśmy jednak pamiętać, że w pewnych sytuacjach ochrona stosunku pracy nawet tych wybranych grup pracowników ulegać może znacznemu ograniczeniu. Czasami może zostać też uchylona w całości. Chodzi tu o wyjątkowe sytuacje, kiedy w firmie dochodzi do zwolnień grupowych lub gdy jest likwidowana albo została ogłoszona jej upadłość. Niekiedy taką sytuacją wyłączającą ochronę będzie też wina pracownika.
„Poradnik” omawia kategorie pracowników podlegających szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, wskazując jednocześnie sytuacje, kiedy pracownikom zaliczającym się do tych uprzywilejowanych grup będzie można wręczyć wypowiedzenie, nie narażając się przy tym na ewentualne przegranie sprawy w sądzie pracy lub karę nałożoną przez inspektora pracy.
Ciąża i macierzyństwo
Kobiecie w ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego nie możemy wypowiedzieć umowy o pracę ani rozwiązać z nią wcześniej wypowiedzianej umowy. Z ochrony takiej korzysta też ojciec dziecka przebywający na urlopie macierzyńskim. Szczególną sytuacją osobistą chroniącą przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy jest także urlop wychowawczy.
