Samozatrudnienie - wady i zalety. Formy i ustalenie współpracy

Osoba, która prowadzi działalność gospodarczą, może w dowolnej formie prawnej nawiązać współpracę z innym podmiotem działającym na rynku. Wybór formy współpracy pozostawiony jest stronom, które w umowie określają tryb i formę przyszłej współpracy.

Współpraca może być prowadzona na podstawie: umowy zlecenia, umowy o dzieło, kontraktu menedżerskiego, umowy agencyjnej.

Istotną kwestią jest ustalenie warunków i zasad współpracy. Strony muszą porozumieć się m.in. co do miejsca i czasu wykonania określonej pracy, zasad wynagradzania, zakresu odpowiedzialności.

Konsekwencją cywilnoprawnego charakteru łączącego strony stosunku prawnego jest zastosowanie do niego zasady swobody kontraktowania. W myśl tej zasady strony mogą w sposób dowolny nawiązywać, kształtować i rozwiązywać stosunki prawne, w tym w zakresie nieuregulowanym w Kodeksie cywilnym (tzw. umowy nienazwane), jeżeli odpowiada to ich potrzebom i ich woli.

Granice swobody kontraktowania wyznaczają:

• sprzeczność z ustawą lub zasadami współżycia społecznego,

• sprzeczność z naturą danego stosunku prawnego,

• niemożność świadczenia.

Nieważne będą zapisy umowne sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa (np. zastrzeżenie z góry prawa do naliczania odsetek od zaległych odsetek jako sprzeczne z art. 482 § 1 k.c.) oraz mające na celu ich obejście. Przez sprzeczność z zasadami współżycia społecznego należy rozumieć w przypadku umów postanowienia naruszające zasady uczciwego obrotu, rzetelności i dobrych obyczajów.

Z kolei nie będzie wiążąca dla stron umowa o świadczenie, które było niemożliwe w chwili zawarcia umowy z obiektywnego punktu widzenia i niemożność ta ma charakter ciągły (może wynikać zarówno z przeszkód natury fizycznej, jak i prawnej). Ochronę przed nielojalnością kontrahenta stanowi art. 387 § 2 k.c., który nakłada na stronę, która przy zawieraniu umowy wiedziała o niemożności świadczenia i nie wyprowadziła z błędu drugiej strony, obowiązek naprawienia powstałej szkody.