Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w oświacie

Joanna Kalinowska

Wstęp

Poradnik, który oddajemy w Państwa ręce, powstał w celu omówienia tematyki ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego osób zatrudnionych w oświacie. Pomysł na omówienie kwestii ubezpieczeń tych osób w odrębnym poradniku powstał w związku ze specyfiką systemu oświaty. Specyfika ta wynika przede wszystkim z ograniczenia możliwości wykonywania pracy na innej podstawie niż stosunek pracy oraz z charakterystycznych dla tego systemu składników wynagrodzenia przysługujących pracownikom. Kwestie te mają wpływ na zakres ubezpieczeń, jakim podlegają osoby zatrudnione w placówkach oświaty, na możliwość zaoszczędzenia w opłacaniu składek, a także na sposób ustalania podstawy wymiaru składek.

Rodzaj ubezpieczeń, do których placówka oświaty musi zgłosić zatrudnioną osobę, zależy od umowy, na podstawie której jest świadczona praca. Zatem nie można omówić kwestii ubezpieczeń, nie odnosząc się do poszczególnych rodzajów umów, które stanowią podstawę wykonywania pracy w oświacie. Nie wszystkie występujące umowy są objęte obowiązkiem ubezpieczeń, co w konsekwencji oznacza, że od przychodów z tych umów nie są opłacane składki. Nie może to jednak być źródłem oszczędności, bo rodzaj zawartej umowy zależy przede wszystkim od charakteru pracy, która na podstawie tej umowy ma być wykonywana. Tematyce rodzajów umów został poświęcony pierwszy rozdział, który jest jednocześnie zbiorem wskazówek, kiedy konieczne jest nawiązanie stosunku pracy, a kiedy możliwe jest zlecenie pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Kolejny rozdział poświęcony został tematyce opłacania składek - ich finansowaniu i terminie opłacania. Kwestie te nie sprawiają zazwyczaj problemów, dopóki termin zapłaty składek nie przypada na dzień wolny od pracy, ponieważ konsekwencją opłacenia składek po terminie jest obowiązek naliczenia i zapłacenia odsetek. Z kolei wiedza o finansowaniu składek bezpośrednio wpływa na prawidłowe ich rozliczenie w dokumentach ubezpieczeniowych. W Poradniku zwracamy ponadto uwagę na nową składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych, którą pracodawcy zostaną obciążeni od 1 stycznia 2010 r.