2. Urlopy związane z rodzicielstwem

W rozdziale tym zostało omówione zagadnienie związane z nabywaniem prawa do urlopu macierzyńskiego oraz urlopu wychowawczego. Urlopy te dotyczą wszystkich grup pracowników zatrudnionych w jednostkach pomocy społecznej i związane są bezpośrednio z narodzinami dziecka.

2.1. Urlop macierzyński

Urlop macierzyński jest szczególnym uprawnieniem pracownicy związanym z faktem urodzenia dziecka. Z uwagi na indywidualne sytuacje poszczególnych pracownic przepisy k.p. dopuszczają wykorzystanie części urlopu macierzyńskiego przez pracownika - ojca, jak również wprowadzają urlop ojcowski. Uprawnienia te mają na celu zapewnienie równości obydwojgu rodzicom w opiece nad dzieckiem w początkowym okresie życia dziecka.

2.1.1. Wymiar urlopu

Urlop macierzyński związany jest bezpośrednio z koniecznością zapewnienia ochrony zdrowia kobiet po urodzeniu dziecka, w związku z czym musi zostać wykorzystany w naturze. Jednocześnie nie ma możliwości rezygnacji z urlopu wypoczynkowego w zamian za wypłatę ekwiwalentu pieniężnego za wskazany okres.

Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:

1) 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,

2) 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,

3) 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,

4) 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,

5) 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie

- art. 180 § 1 k.p.

Należy zwrócić uwagę, że co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu. Po porodzie natomiast przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem. Jeżeli pracownica nie skorzystała jednak z urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu, pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu.

Kodeks pracy nie wskazuje na konieczność przedstawiania wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego. O ile pracownica nie zdecyduje się na wykorzystanie 2 tygodni przed okresem planowanego porodu, o tyle urlop macierzyński rozpoczyna się z dniem planowanego porodu.