Wygaśnięcie mandatu wójta
Kadencja wójta, burmistrza i prezydenta miasta trwa cztery lata i jest powiązana z kadencją rady gminy lub miasta. Jednak ustawodawca przewiduje również możliwość odwołania organu wykonawczego w trakcie trwania kadencji.
Uchwała rady gminy o nieudzieleniu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) absolutorium podjęta po upływie dziewięciu miesięcy od dnia wyboru i nie później niż na dziewięć miesięcy przed zakończeniem kadencji jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy w sprawie przeprowadzenia referendum w sprawie jego odwołania (art. 28a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; dalej: u.s.g.). Uchwała taka musi zostać podjęta bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy. Organ ten może podjąć następnie uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia podjęcia pierwszej uchwały. Również ta uchwała podejmowana jest bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady. Uprzednio konieczne będzie jeszcze zapoznanie się z opinią regionalnej izby obrachunkowej. W doktrynie zastrzega się, że opinia o wykonaniu budżetu i wniosek w kwestii absolutorium muszą pozostawać we wzajemnym związku przyczynowo-skutkowym. Sformułowanie konkretnego wniosku należy do komisji rewizyjnej, dla którego podstawą jest niewykonanie budżetu. Opinia komisji rewizyjnej musi wynikać z konkretnej analizy danych budżetowych. Niedopuszczalna jest sytuacja, kiedy opinia komisji będzie odbiegać od wyników przeprowadzonej analizy i treści samej dokumentacji. Na tym jednak nie koniec.
