Czy wniesienie aportem nieruchomości do małżeńskiej spółki cywilnej jest opodatkowane VAT

W tej sytuacji nie ma Pani obowiązku zapłaty VAT. Opisana czynność nie podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ wnosi Pani do spółki cywilnej aport w postaci nieruchomości mieszkalnej stanowiącej składnik Pani majątku prywatnego (odrębnego) niezwiązany z działalnością gospodarczą i, dokonując tej czynności, nie działa Pani jako podatnik VAT. Warto jednak zabezpieczyć swoje interesy podatkowe interpretacją indywidualną. Istnieje bowiem pewne ryzyko odmiennego rozumienia zaistniałej sytuacji, co wynika z dość płynnej definicji "działalności gospodarczej" funkcjonującej w ustawie o VAT.

Jedną z podstawowych czynności opodatkowanych VAT jest odpłatna dostawa towarów definiowana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ustawy o VAT). Czynność wniesienia aportu do spółki cywilnej polega na przeniesieniu prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, a zatem stanowi odpłatną dostawę towarów, czyli czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Potwierdzają to również opinie organów podatkowych. Przykładowo - w piśmie z 26 kwietnia 2012 r., sygn. IPTPP2/443-878/11-6/KW, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi stwierdził:

Wniesienie wkładu wiąże się z przeniesieniem na spółkę wszelkich praw do przedmiotu wkładu, a więc także prawa własności, jeżeli przysługuje ono wspólnikowi. W świetle wskazanych wyżej przepisów należy stwierdzić, iż wniesienie aportu (wkładu niepieniężnego) w postaci niezabudowanej działki budowlanej do spółki prawa handlowego lub cywilnego spełnia definicję odpłatnej dostawy towarów, zawartej w art. 5 ust. 1 ustawy, a tym samym w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy uznawane jest za sprzedaż, ponieważ dostawa ta odbywa się za wynagrodzeniem (wniesienie aportu spełnia przymiot odpłatności, istnieje bowiem bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów a otrzymanym wynagrodzeniem w formie wyrażonych pieniężnie udziałów), a jej efektem jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel.

Tym samym, jeśli dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości na rzecz spółki cywilnej przez jej wspólnika, transakcja taka jest zasadniczo uznawana za odpłatną dostawę towarów.

Warto jednak wskazać, że z czynnością opodatkowaną będziemy mieli do czynienia wyłącznie wówczas, jeśli będzie ona wykonywana przez podmiot uznawany za podatnika VAT. Podatnikiem są zaś m.in. osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy o VAT). Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny, należałoby uznać, że sama czynność wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki cywilnej, który dodatkowo stanowi Pani majątek prywatny, niezwiązany z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie czyni z Pani podatnika podatku od towarów i usług. Takie też stanowisko w podobnej sprawie zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, który w piśmie z 10 listopada 2011 r., sygn. ILPP1/443-1096/11-4/AWa, stwierdził:

(...) w przedmiotowej sprawie Zainteresowany (osoba fizyczna) nie będzie występował jako podatnik VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, w związku z tym dokonywana przez niego jednorazowa czynność wniesienia w formie aportu do spółki cywilnej działki budowlanej, która stanowi majątek osobisty małżonków i tym samym nie jest wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej (w tym w działalności rolniczej), nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgadzając się ze stanowiskiem przedstawionym przez organ podatkowy w przywołanej interpretacji, należy wskazać, że w sytuacji, w której przekazuje Pani majątek prywatny do spółki cywilnej jako aport i czynność ta dokonywana jest jednorazowo bez zamiaru jej powtarzalności w przyszłości, nie wystąpi podatek od towarów i usług.

Jednak ze względu na dość płynną granicę wyznaczaną przez definicję "działalności gospodarczej" z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT może tu występować pewne zagrożenie odmiennej kwalifikacji prawnopodatkowej dokonywanej przez Panią czynności. Dlatego warto wystąpić w takiej sytuacji z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego, która w 100% zabezpieczy Pani interes podatkowy.

Na marginesie należy również dodać, że nawet w przypadku, w którym wniesienie aportu zostałoby uznane za czynność opodatkowaną, niekoniecznie wystąpi podatek od towarów i usług, jak też niekoniecznie będzie stanowił on realne obciążenie finansowe (jeśli wystąpi VAT). Uznając aport za odpłatną dostawę towarów, należy mieć na uwadze, co jest jego przedmiotem. Być może z tego względu czynność polegająca na jego wniesieniu w ogóle nie podlega regulacjom ustawy o VAT (np. gdy wkładem jest zorganizowana część przedsiębiorstwa) lub jest zwolniona z podatku (np. wniesienie aportem nieruchomości podlegającej na podstawie art. 43 ustawy o VAT zwolnieniu z podatku).

Z kolei nawet jeśli podatek wystąpi w takiej sytuacji, będzie on neutralny - wspólnik wnoszący aport naliczy podatek należny, a spółka odliczy podatek naliczony (nie licząc ewentualnej konieczności kredytowania wartości VAT od momentu konieczności zapłaty podatku należnego przez wnoszącego aport do chwili odzyskania podatku naliczonego przez spółkę).

● art. 5 ust. 1, art. 7, art. 15 ust. 1 i 2, art. 43 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054

Grzegorz Gębka

doradca podatkowy