Wyrok NSA z dnia 25 stycznia 2017 r., sygn. I OSK 2507/16

Przez błędną wykładnię należy rozumieć wadliwe zrekonstruowanie treści normy prawnej wynikającej z konkretnego przepisu, natomiast przez niewłaściwe zastosowanie dokonanie nieprawidłowej subsumcji przepisu do ustalonego stanu faktycznego.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Jolanta Rudnicka Sędzia del. WSA Ewa Kręcichwost- Durchowska po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2017r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 maja 2016 r. sygn. akt II SA/Po 236/16 w sprawie ze skargi B. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] lutego 2016 r., nr [...] w przedmiocie zasiłku szkolnego 1. oddala skargę kasacyjną; 2. oddala wniosek Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 20 maja 2016r., sygn. akt II SA/Po 236/16, oddalił skargę B. M. na sprecyzowaną w sentencji decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego.

W jego uzasadnieniu Sąd ten podał, iż zaskarżoną decyzją utrzymano w mocy decyzję Burmistrza Miasta i Gminy P. z dnia [...] grudnia 2015 r. o odmowie przyznania zasiłku szkolnego dla D. M., K. M. i I. M., którego to świadczenia ich matka domagała się z powodu pobytu K. M. w szpitalu w P. - Z. w dniach od [...] do [...] listopada 2015 r. z powodu zabiegu oddzielenia ucha. Zabieg spowodowany był chorobą zespołu G., na którą dziecko cierpi od urodzenia, i był już 13-tym zabiegiem planowym. Organ I instancji podniósł, że nie miał on charakteru losowego, zatem nie uzasadniał przyznania zasiłku. Przewidziany w art. 90e ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r., poz. 2156, ze zm.), dalej "u.s.o.", zasiłek szkolny może być przyznany uczniowi znajdującemu się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego. Opisane powyżej okoliczności nie spełniają tej przesłanki. Stanowisko to podzieliło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P., które nie uwzględniło odwołania strony od tej decyzji. Podzielił je również Sąd I instancji w zaskarżonym wyroku. Motywując oddalenie skargi wskazał, iż przywołana regulacja zawiera dwie przesłanki powstania prawa do zasiłku szkolnego: 1) wystąpienie zdarzenia losowego, a więc zdarzenia zewnętrznego, którego nie można przewidzieć ani mu przeciwdziałać, 2) związek tego zdarzenia z przejściową (związaną z tym zdarzeniem) trudną sytuacją materialną. Zasiłek szkolny ma charakter doraźnej pomocy materialnej, udzielanej uczniowi jednorazowo w związku z przemijającą złą sytuacją materialną, będącą następstwem zdarzenia losowego. Co prawda ustawodawca nie wskazał enumeratywnie, co winno być uznane za zdarzenie losowe, jednakże w ocenie Sądu I instancji z uwagi na powiązanie tego zdarzenia z chwilowym pogorszeniem sytuacji materialnej ucznia, zdarzenie to winno mieć charakter nagły, niespodziewany i przejściowy. Winno też przekładać się na chwilowe trudności w zaspokojeniu potrzeb edukacyjnych ucznia. B. M. do wniosku z [...] grudnia 2015 r. o przyznanie zasiłku szkolnego dla trójki swoich uczących się dzieci dołączyła kartę informacyjną leczenia szpitalnego z Oddziału Chirurgii Plastycznej szpitala w P. - Z., z której wynikało, że jej córka K. M. ur. [...] czerwca 1999 r. w okresie od [...] listopada 2015 r. do [...] listopada 2015 r. przebywała tamże z uwagi na planowy zabieg. W epikryzie podano, że u dziecka stwierdzono zespół G. po stronie lewej związany z wadami rozwojowymi kości czaszki i twarzy. Została przyjęta do szpitala po raz trzynasty w trybie planowym celem oddzielenia zrekonstruowanej małżowiny usznej lewej. W trakcie hospitalizacji wykonano zabieg operacyjny, który przebiegł bez powikłań. Dziecko zostało w stanie ogólnym i miejscowo dobrym wypisane do domu z zaleceniami usunięcia szwów, ochrony miejsca operowanego przed urazami, masowania i natłuszczania przeszczepu, kontroli w poradni chirurgicznej. Zatem zdaniem Sądu I instancji operacja córki skarżącej i koszty z nią związane nie mogły stanowić podstawy przyznania zasiłku szkolnego, gdyż zdarzenie to nie miało charakteru losowego. Nie wykazano również, czy i w jaki sposób ten krótkotrwały pobyt w szpitalu przekładał się na przejściowe pogorszenie sytuacji materialnej córki K. i pozostałej dwójki jej rodzeństwa. Trudna sytuacja materialna rodziny skarżącej, jak wynika z akt administracyjnych nie ma cech stanu przejściowego. Choroba K. M. nie ma charakteru nagłego zachorowania, jej pobyt w szpitalu w dniach [...] - [...] listopada 2015 r. nie był związany z nagłym pogorszeniem zdrowia, czy niespodziewanymi komplikacjami zdrowotnymi. Nie był również związany z innymi niż dotychczas ponoszonymi w związku z jej leczeniem nakładami finansowymi. Nie zostało też wykazane przez skarżącą, by podane w skardze potrzeby edukacyjne dzieci, takie jak opłata za Internet, dojazdy do szkoły czy opłaty za basen, nie mogły być zaspokojone przejściowo z uwagi na pobyt córki K. w szpitalu. W skardze strona podała, że z uwagi na trudną sytuację materialną, utrzymywanie rodziny ze środków pomocy społecznej, wydatki związane z leczeniem K., takie jak prywatne wizyty u lekarzy, dojazdy (których nie udokumentowała), nie wie jak z zasiłków ma kupić dzieciom buty do szkoły, dresy czy przybory szkolne oraz opłacić rachunki za mieszkanie. W ocenie Sądu meriti wskazuje to na trudności materialne rodziny o charakterze trwałym, a nie przejściowym związanym z konkretnym planowanym pobytem córki K. w szpitalu, pogłębione również utratą pracy przez ojca dzieci. Z akt sprawy nie wynikało, że ten pobyt w szpitalu miał inny charakter niż dotychczasowe, by był wynikiem nagłego pogorszenia stanu zdrowia dziecka czy powikłań, by wiązał się z nakładami finansowymi uniemożliwiającymi zaspokojenie potrzeb edukacyjnych K. i jej rodzeństwa. Tym samym, w jego ocenie nie zostały spełnione przesłanki z art. 90 e ust. 1 u.s.o. Sąd meriti wskazał nadto, że częstość zabiegów medycznych, jakimi poddawana jest K. M. oraz trudna sytuacja materialna jej rodziny jest znana mu z urzędu, ze spraw, w których zapadły przed nim wyroki z dnia: 16 września 2015 r., sygn. II SA/Po 400/15 i II SA/Po 403/15; 29 lipca 2015 r., sygn. II SA/Po 399/15 i II SA/PO 135/16. Sytuacja taka jednakże uzasadnia wnioskowanie o pomoc społeczną w formie zasiłków, a nie przyznanie zasiłku szkolnego, który przewidziany jest na zaspokojenie przejściowych trudności materialnych będących skutkiem zdarzenia losowego uniemożliwiających zaspokojenie potrzeb edukacyjnych. Sąd I instancji dostrzegł odmienne stanowisko zajęte w sprawach wskazanych przez skarżącą w uzasadnieniu skargi. Jakkolwiek z punktu widzenia skarżącej stan faktyczny przedmiotowej sprawy oraz spraw o sygn. II SA/Po 399/15 i II SA/Po 400/15 był tożsamy, to jednak w tamtych sprawach brany był pod uwagę rozległy charakter operacji K. M., podczas której wykonano u pacjentki cewnikowanie serca i implantowano stent do zwężenia łuku aorty. Nadto uwzględniono pobyty w szpitalu w związku z komplikacjami, np. stanem po przebytej reakcji anafilaktycznej. Wówczas zatem, mimo trwałego schorzenia te konkretne pobyty w szpitalu nie były związane jedynie z planowanymi zabiegami rekonstrukcji lewej części twarzy, a z rozległymi operacjami, czy powikłaniami, przeto miały charakter zdarzenia losowego. W tej sprawie taka sytuacja miejsca nie miała. Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu nie znalazł podstaw do uwzględnienia skargi, która więc podlegała oddaleniu na mocy art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.) - dalej: P.p.s.a.