Uchwała SN z dnia 19 października 2007 r. sygn. III CZP 58/07

Sąd Najwyższy w składzie:

Prezes SN Tadeusz Ereciński (przewodniczący)

SSN Jacek Gudowski

SSN Zbigniew Kwaśniewski

SSN Zbigniew Strus (sprawozdawca)

SSN Marek Sychowicz

SSN Katarzyna Tyczka-Rote

SSN Tadeusz Wiśniewski

na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

w dniu 19 października 2007 r.,

przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Jana Szewczyka,

po rozstrzygnięciu zagadnienia prawnego przedstawionego

przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego

we wniosku z dnia 16 kwietnia 2007 r.,

„Czy i w jakim zakresie podniesienie przez pozwanego zarzutu potrącenia przerywa bieg terminu przedawnienia wierzytelności przedstawionej do potrącenia ?”

podjął uchwałę:

Podniesienie przez pozwanego zarzutu potrącenia przerywa bieg przedawnienia jego roszczenia do wysokości wierzytelności dochodzonej przez powoda.

Uzasadnienie

Zagadnienie prawne przedstawione przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego dotyczy skutków zgłoszenia w procesie sądowym przez pozwanego zarzutu potrącenia swojej wierzytelności na bieg przedawnienia roszczenia z niej wynikającego.

Wniosek zawiera przykłady orzeczeń Sądu Najwyższego odmiennie interpretujących art. 123 § 1 pkt 1 w związku z art. 499 k.c., odnośnie do możliwości przerwania taką czynnością przedawnienia roszczenia. Wskazany jako przykład jednego kierunku wykładni wyrok Sądu Najwyższego z 26 maja 2006 r., sygn. V CSK 105/06 (Biul. SN 2006/10/13) wyłącza możliwość przerwania biegu przedawnienia przez podniesienie (przez pozwanego) zarzutu potrącenia.

Skład orzekający w tej sprawie tłumaczy zwrot ustawowy o dochodzeniu roszczenia, jako aktywny (lub jak się nieraz określa - zaczepny) środek prawny i dochodzi do wniosku, że takich właściwości nie ma zarzut potrącenia, ponieważ nie uprawnia sądu do zasądzenia roszczenia wypływającego z wierzytelności potrącanej. W rezultacie, nieskuteczny zarzut potrącenia powoduje konieczność poszukiwania przez pozwanego swojego roszczenia w zwykły sposób, przez wytoczenie powództwa albo dokonanie czynności podobnej, jak złożenie wniosku wszczynającego postępowanie nieprocesowe lub postępowanie o ogłoszenie upadłości oraz zgłoszenie żądania (roszczenia) w toku tych postępowań.