Wyrok WSA w Opolu z dnia 9 października 2012 r., sygn. II SA/Op 217/12

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz - spr. Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz Protokolant Sekretarz sądowy Mariola Górska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 25 września 2012 r. sprawy ze skargi P. L. na decyzję Rektora Politechniki Opolskiej z dnia 2 lutego 2012 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania stypendium 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Rektora Politechniki Opolskiej z dnia 8 listopada 2011 r., 2) określa, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości, 3) zasądza od Rektora Politechniki Opolskiej na rzecz P. L. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 28 września 2011 r. P.L. wystąpiła do Rektora Politechniki Opolskiej o przyznanie pomocy materialnej, w zakresie stypendium rektora dla najlepszych studentów. Decyzją z dnia 8 listopada 2011 r. (bez numeru), Prorektor ds. studenckich Politechniki Opolskiej T. B., działający z upoważnienia Rektora Politechniki Opolskiej, na podstawie art. 175 ust. 2 i ust. 3, w zw. z art. 174 ust. 4 i art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.), zarządzenia nr 45/2011 Rektora Politechniki Opolskiej z dnia 21 lipca 2011 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu przyznawania świadczeń pomocy materialnej dla studentów i doktorantów Politechniki Opolskiej (dalej też nazywanego regulaminem) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.- zwanej dalej K.p.a.), odmówił przyznania P. L. pomocy materialnej, we wnioskowanym zakresie. W uzasadnieniu podał, że na podstawie § 4 ust. 1 regulaminu przyznawania świadczeń pomocy materialnej dla studentów i doktorantów Politechniki Opolskiej, stypendium rektora dla najlepszych studentów może otrzymać student, posiadający rejestrację bez kredytu punktowego na kolejny rok studiów, uzyskaną najpóźniej do ostatniego dnia sesji egzaminacyjnej, ustalonego w zarządzeniu rektora uczelni w sprawie organizacji poprzedniego roku akademickiego, który uzyskał za poprzedni rok studiów wysoką średnią ocen lub posiada wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym. Następnie wskazał, że zgodnie z Zarządzeniem nr 67/2011 Rektora Politechniki Opolskiej z dnia 31 października 2011 r. w sprawie ustalenia wysokości świadczeń z funduszu pomocy materialnej na rok akademicki 2011/2012, na liście rankingowej studentów kierunku "Wychowanie fizyczne", Niestacjonarne Studia 1, stopnia wnioskodawczyni uzyskała 0 punktów ze względu na brak rejestracji bez kredytu punktowego na kolejny rok studiów. Tymczasem minimalna liczba punktów uprawniających studenta do otrzymania stypendium rektora dla najlepszych studentów na tym kierunku wynosi 4,14 punktów. W związku z powyższym brak było podstaw do przyznania wnioskowanego stypendium. We wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy P. L. zarzuciła, że wydanie decyzji z dnia 8 listopada 2011 r. o odmowie przyznania pomocy materialnej w zakresie stypendium rektora dla najlepszych studentów nastąpiło w oparciu o nieokreślone przepisy zarządzenia nr 45/2011 Rektora Politechniki Opolskiej z dnia 21 lipca 2011 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu przyznawania świadczeń pomocy materialnej dla studentów i doktorantów Politechniki Opolskiej. Dalej podniosła, że wydana w sprawie decyzja jest wadliwa z przyczyn formalnych jak i materialnoprawnych. W szczególności wbrew wymogowi art. 107 § 3 K.p.a., decyzja nie wskazuje jakie postanowienia zarządzenia nr 45/2011 Rektora Politechniki Opolskiej są podstawą wydania niekorzystnej decyzji, co uniemożliwia podjęcie merytorycznej polemiki z rozstrzygnięciem decyzji. Nadto, ze względu na ustalenie w dniu 31 października 2011 r. zasad przyznawania stypendium rektora dla najlepszych studentów, a więc już w trakcie trwającego roku akademickiego, decyzja została wydana z naruszeniem zasady niedziałania prawa wstecz. Rektor Politechniki Opolskiej J.S., decyzją z dnia 2 lutego 2012 r., nr [...], powołując w podstawie prawnej te same przepisy jak w decyzji I instancji oraz art.127 § 3 K.p.a., po rozpatrzeniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, utrzymał w mocy decyzję z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie odmowy przyznania pomocy materialnej w zakresie stypendium rektora dla najlepszych studentów. W uzasadnieniu organ przedstawił przebieg postępowania administracyjnego. Następnie wskazał, że zgodnie z przepisem art. 181 ust. 1 ustawy, stypendium rektora dla najlepszych studentów może otrzymywać student, który uzyskał za rok studiów m.in. wysoką średnią ocen. Podał, że szczegółowy regulamin ustalania wysokości, przyznawania i wypłacania świadczeń pomocy materialnej dla studentów, w tym szczegółowe kryteria i tryb udzielania świadczeń pomocy materialnej dla studentów, wzory wniosków o przyznanie świadczeń pomocy materialnej, wzór oświadczenia o niepobieraniu świadczeń na innym kierunku studiów oraz sposób udokumentowania sytuacji materialnej studenta ustala rektor w porozumieniu z uczelnianym organem samorządu studenckiego na podstawie art. 186 ust. 1 ustawy. Wskazał także, iż Regulamin przyznawania świadczeń pomocy materialnej dla studentów i doktorantów Politechniki Opolskiej, który obowiązuje od dnia 1 października 2011 r., ustalony został w oparciu o znowelizowane przepisy ustawy w porozumieniu z uczelnianym organem samorządu studenckiego i podany do wiadomości zarządzeniem nr 45/2011 Rektora Politechniki Opolskiej w dniu 21 lipca 2011 r. Wywiódł, że zgodnie z § 4 ust. 1 regulaminu stypendium rektora dla najlepszych studentów może otrzymać student, posiadający rejestrację bez kredytu punktowego na kolejny rok studiów, uzyskaną najpóźniej do ostatniego dnia sesji egzaminacyjnej, ustalonego w zarządzeniu rektora uczelni w sprawie organizacji poprzedniego roku akademickiego, który uzyskał za poprzedni rok studiów wysoką średnią ocen lub posiada wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym. Odnosząc powyższe regulacje do występującego w sprawie stanu faktycznego Rektor podkreślił, że na podstawie dokumentu przebiegu studiów "Karta okresowych osiągnięć studenta" za I semestr roku akademickiego 2010/2011 ustalono, iż do dnia zakończenia sesji, to jest do dnia 13 lutego 2011 r., P.L. nie uzyskała zaliczenia wykładu z przedmiotu biochemia oraz ćwiczeń z przedmiotu zabawy i gry ruchowe. Jednocześnie zaznaczono, że z powodu nieuzyskania wymaganej programem studiów liczby punktów ECST w semestrze I, Prodziekan ds. studenckich, decyzją z dnia 23 lutego 2011 r., wyraził zgodę na zarejestrowanie P.. L. na semestr II z kredytem punktowym długoterminowym, z brakiem 7 punktów ECST oraz ustalił termin wyrównania tego kredytu punktowego do dnia 13 lutego 2012 r. W odniesieniu do powyższego Rektor stwierdził, że do ostatniego dnia sesji egzaminacyjnej w semestrze letnim, kończącym rok akademicki 2010/2011, tj. do dnia 3 lipca 2011 r., wnioskodawczyni nie uzyskała wymaganych programem studiów zaliczeń i nie posiadała rejestracji bez kredytu punktowego na kolejny rok studiów, co uzasadniało odmowę przyznania pomocy materialnej dla najlepszych studentów. P.L. w skardze zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie art. 186 ust. 1 i art. 187 ustawy w zw. z przepisami § 1-6 Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 16 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłacania stypendium ministra za osiągnięcia w nauce oraz stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe (Dz. U. z 2006 r. Nr 153, poz.1093), jak też art. 2 Konstytucji RP. Wniosła "o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania". W uzasadnieniu skargi podała, że wprowadzenie w regulaminie kryterium tzw. "rejestracji bez kredytu punktowego na kolejny rok studiów uzyskanej najpóźniej do ostatniego dnia sesji egzaminacyjnej ustalonego w zarządzeniu Rektora Uczelni" odbyło się z naruszeniem przepisów rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 16 sierpnia 2006 r., w którym nie przewidziano takiego wymogu. Zdaniem skarżącej, warunek ten dyskryminuje studentów, którzy na kierunku "Wychowanie fizyczne" z natury rzeczy znaczną część swej aktywności poświęcają na osiąganie jak najlepszych wyników sportowych. Zauważyła nadto, że obecnie obowiązujący regulamin istotnie podniósł "poprzeczki dla studentów ubiegających się o pomoc materialną na tej podstawie" w stosunku do poprzednio obowiązującego do 30 września 2011 r., eliminując stosunkowo łatwiejsze do osiągnięcia poziomy sportowego awansu. Ponadto Zarządzenie Rektora nr 45/2011 r., w ocenie skarżącej, narusza konstytucyjną zasadę nieretroakcji wpisaną w normę Konstytucyjną zawartą w art. 2 Konstytucji. Zarządzenie to bowiem, mimo wydania go 1 października 2011 r., reguluje stany faktyczne istniejące do dnia 3 lipca 2011 r. (data końca sesji egzaminacyjnej), ze skutkami na rok akademicki 2011/12, co jest praktyką niedopuszczalną, szczególnie gdy dotyczy to kryterium rejestracji bez kredytu punktowego na kolejny rok studiów uzyskanej najpóźniej do ostatniego dnia sesji egzaminacyjnej". Skarżąca podkreśliła, że Zarządzenie przewidujące szczegółowe kryteria przyznawania pomocy materialnej, wydane zostało dopiero 31 października 2011 r. i odnosi się do stanów faktycznych sprzed daty jego wejścia w życie. Stąd tego rodzaju akty ogólne prawa administracyjnego, wydane z naruszeniem przepisów rangi konstytucyjnej oraz ustawowej, a w konsekwencji decyzje na nich oparte, są wadliwe i winny być wyeliminowane z obiegu prawnego. W odpowiedzi na skargę Rektor Politechniki Opolskiej wniósł o jej oddalenie. Podtrzymał argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że postanowienia regulaminu, który obowiązuje od dnia 1 października 2011 r., nie naruszają w żaden sposób przepisów rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłacania stypendium ministra za osiągnięcia w nauce oraz stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe, które określa zasady przyznawania stypendiów, o jakich mowa w art. 113 ust. 1 pkt. 4 i pkt 5 ustawy, tj. stypendium ministra za osiągnięcia w nauce i stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe, a nie rektora dla najlepszych studentów. Odnosząc się do wskazanego w skardze naruszenia przez organ art. 2 Konstytucji, podał, że analiza wyroków Trybunału Konstytucyjnego prowadzi do wniosku, iż adresatem zasady zaufania obywateli do państwa i prawa jest ustawodawca, nie zaś organ stosujący prawo i stąd nie można stawiać mu zarzutu naruszenia tej zasady, za której realizację nie odpowiada. Ta sama reguła dotyczy kolejnego zarzutu skarżącej wskazującego na naruszenie przez organy zasady lex retro non agit.