Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 1 kwietnia 2015 r., sygn. II SA/Gl 1455/14

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Bogucka, Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska (spr.),, Sędzia WSA Maria Taniewska-Banacka, Protokolant Izabela Maj-Dziubańska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 marca 2015 r. sprawy ze skargi "A" w P. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości oddala skargę.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia [...] r. Rzymskokatolicka Parafia pw. Św. J. w P.. działając przez pełnomocnika wystąpiło o zwrot nieruchomości oznaczonych na mapie ewidencyjnej prowadzonej dla miejscowości P., gmina G., powiat [...] o dokładnie wskazanych numerach na podstawie art. 136 ust. 3 , art. 137 ust.1 pkt 2 , art. 138, art. 139 i art. 142 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Alternatywnie w przypadku niemożności zwrotu wymienionych nieruchomości wniosła o zapłatę odszkodowania w kwocie co najmniej 1.500.000 zł, przyjmując na potrzeby niniejszego wniosku i oszacowania należnej kwoty, że ogólna powierzchnia wymienionych działek wynosi w zaokrągleniu 15 ha, tj. 150.000 m², a ceny na rynku komercyjnym nieruchomości rolnych wahają się od 10 do 25 zł z m², czyli wnioskodawca przyjął minimalna stawkę w wysokości 10zł/m². W uzasadnieniu wskazano, że dnia 13 kwietnia 1957 r. na podstawie ustawy z dnia 29 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego dokonano przejęcia na rzecz Państwa nieruchomości położonych w P. będących własnością parafialnego Kościoła rzymskokatolickiego w P.. W dokładnym opisie przejętych nieruchomości wskazano, że stanowią one jeden kompleks a ich ogólny obszar to 15,0344ha. Dnia [...]r. nowy administrator parafii złożył do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w K. pismo stwierdzające przejęcie wskazanych nieruchomości z naruszeniem ówcześnie obowiązujących przepisów prawa, a następnie [...]r. następca skierował do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w K. kolejne pismo wnioskując o zwrot bezprawnie przejętych nieruchomości. Jednak [...]r. Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w C. stwierdził, że wymienione działki (nr lwh 1, 2 i 3) przeszły na własność Państwa i nie podlegają zwrotowi. W dniu [...]doszło do pisania protokołu zdawczo- odbiorczego, w którym powtórzono wnioski z pisma z dnia [...]r. W dniu [...]r. Powiatowa Rada Narodowa w C. na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. orzekła o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uprządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej. W ustawie z dnia 20 marca 1950 r. po przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki (...) uregulowane zostało przejecie wszystkich nieruchomości ziemskich związków wyznaniowych, które przeszły na własność Państwa. Ustawa nie posługiwała się pojęciem wywłaszczenie, mówiąc o przejęciu. Część terenów, które zostały przejęte na podstawie protokołu z [...] r, zostały przekazane Spółdzielni Produkcyjnej w P., natomiast ilość tych terenów była odłogowana, nie prowadzono na niej żadnej gospodarki rolnej. W związku z powyższym w myśl 137 ustawy o gospodarce nieruchomościami in na podstawie art. 136 w związku z art. 137 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 tej ustawy ziemie te powinny być zwrócone Parafii w P.. Jeśli bowiem celem wywłaszczeń dokonywanych na podstawie ustawy z 1959 r. było materialne zabezpieczenie duchowieństwa oraz zapewnienie gospodarczego zaplecza proboszczom, dzięki któremu mogli oni utrzymać materialnie Parafie, uznać należy, że cel ten nie został zrealizowany do dnia dzisiejszego. Jednocześnie za odebrany teren nie przyznano żadnego odszkodowania. Nie zrealizowano też pozostałych celów wywłaszczenia, ponieważ część objętych protokołem z [...]r. ziem została odłogowana na skutek nie prowadzenia na nich właściwej gospodarki rolnej. Jednocześnie odwołano się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, w którym podkreślono, że ustawą z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego i ustawy o gospodarce nieruchomościami uruchomiono specjalny tryb postępowania mediacyjno-polubownego w sprawie zwrotu wywłaszczonych nieruchomości kościelnych. Niezłożenie wniosku (przewidzianego przepisami tej ustawy) sprawia, że roszczenie wygasa, czyli nie można go zrealizować w ramach szczególnego trybu postępowania. Nie można jedynak twierdzić, że nie przysługuje roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości w sytuacji, gdy ustawodawca w terminie późniejszym wydał stosowną regulację prawną, czy ustawę z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. (zob. wyrok z dnia 17 listopada 2010 r. sygn. II SA/Po 438/10, potwierdzony wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 lutego 2012 r. sygn. akt I OSK 3210/11).