Wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 czerwca 2018 r., sygn. II SA/Wa 2110/17

Inne; Samorząd terytorialny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Kołodziej (spr.), Sędziowie WSA Iwona Dąbrowska, Przemysław Szustakiewicz, Protokolant sekretarz sądowy Marcin Borkowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 czerwca 2018 r. sprawy ze skargi Miasta Stołecznego Warszawy na zarządzenie zastępcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 9 listopada 2017 r. w przedmiocie zmiany nazwy ulicy położonej w m.st. Warszawa z Bronisława Wesołowskiego na Gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza 1. uchyla zaskarżone zarządzenie zastępcze, 2. zasądza od Wojewody Mazowieckiego na rzecz strony skarżącej Miasta Stołecznego Warszawy kwotę 480 zł (słownie: czterysta osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Wojewoda Mazowiecki zarządzeniem zastępczym z dnia 9 listopada 2017 r., na podstawie art. 6 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki (Dz. U. z 2017 r. poz. 1389, z późn. zm.); zwanej dalej jako ustawa dekomunizacyjna, zarządził zmianę dotychczasowej nazwy ulicy położonej w m.st. Warszawie z Bronisława Wesołowskiego na Gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza (§ 1). Wykonanie zarządzenia powierzył Prezydentowi m.st. Warszawy (§ 2). Określił, że zarządzenie podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego i wchodzi w życie z dniem ogłoszenia (§ 3).

W uzasadnieniu zarządzenia organ podniósł, że nazwa Bronisława Wesołowskiego wypełnia normę art. 1 ustawy dekomunizacyjnej. Odnosi się ona do Bronisława Wesołowskiego, pseud. Smutny, działacza SDKPiL, aktywisty komunistycznego, będącego sowieckim funkcjonariuszem państwowym, pełniącym funkcję Sekretarza Ogólnorosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego Rosyjskiej Federacyjnej Republiki Sowieckiej, przewodniczącego bolszewickiego Najwyższego Trybunału Rewolucyjnego. Wskazał, że Bronisław Wesołowski zaangażował się w działalność grup socjalistycznych w czasie studiów w Zurychu. W 1893 r. przybył do Warszawy, działał w Związku Robotników Polskich (ZRP). Był przewodniczącym zjazdu założycielskiego rewolucyjnej Socjaldemokracji Królestwa Polskiego (SDKP) - potem przekształconej w Socjaldemokrację Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL). Od 1904 r. współpracował z SDPRR W. Lenina (był m.in. delegatem na V zjazd SDPRR). W 1905 r. został sekretarzem warszawskiej organizacji SDKPiL. Wielokrotnie aresztowany, zsyłany i więziony przez władze carskie. W 1917 r. był uczestnikiem rewolucji bolszewickiej w Rosji. Był zwolennikiem całkowitego podporządkowania władzom partii bolszewickiej działalności SDKPiL "jako jednostki technicznej do agitacji wśród Polaków". Był przedstawicielem CKW grup SDKPiL w Rosji w Komitecie Centralnym SDKPiL. Członek, a następnie jeden z pierwszoplanowych działaczy bolszewickich - sekretarz Ogólnorosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego Rosyjskiej Federacyjnej Republiki Sowieckiej. Od listopada 1918 r. był przewodniczącym bolszewickiego Najwyższego Trybunału Rewolucyjnego. W 1918 r. Bronisław Wesołowski przewodniczył delegacji Rosyjskiego Czerwonego Krzyża w Polsce. Oficjalnie misja ta miała zabezpieczyć powrót jeńców rosyjskich z niemieckiej i austriackiej niewoli. Faktycznie chodziło o przejmowanie transportów tranzytowych z jeńcami przez bolszewików, aby nie trafiły na ziemie kontrolowane przez "białych" Rosjan. Decyzją władz polskich delegacja została internowana. Członkowie delegacji opuścili Warszawę w asyście oddziału żandarmerii. W drodze 2 stycznia 1919 r. Bronisława Wesołowskiego i troje członków delegacji bolszewickiej żandarmi samowolnie rozstrzelali. Państwo polskie postawiło sprawców przed sądem. Zdaniem IPN okoliczności śmierci Bronisława Wesołowskiego nie zmieniają faktu, że był jednym z ważniejszych aktywistów bolszewickich.