Ustawa o systemie oświaty

Podstawowym aktem prawnym w zakresie organizacji i standardów systemu oświaty w Polsce jest ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: ustawa o systemie oświaty). Nakłada ona konkretne zobowiązania na państwo i samorządy terytorialne wobec szeroko pojętych jednostek oświatowych (przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych). Wskazuje również pewne zasady ogólne, m.in. zasadę powszechności kształcenia, pomocniczej funkcji wychowawczej szkoły wobec rodziny czy też autonomii obywateli i ich organizacji w tworzeniu i prowadzeniu szkół i placówek niepublicznych - które są jednocześnie podstawowymi funkcjami oświaty.

1. Opis i uzasadnienie zmian

Pierwsze zmiany w ustawie o systemie oświaty, dotyczące zasad dotowania szkół publicznych i niepublicznych, zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2013 r.

Zmiany wprowadzone od 1 września 2013 r. są znacznie szersze i dotyczą systemu funkcjonowania oświaty, w szczególności w zakresie powszechności dostępu obywateli do publicznej edukacji i wychowania. Szczególną rolę w zakresie tych zmian odgrywa organizacja wychowania przedszkolnego.

Przedszkola są pierwszym typem jednostek organizacyjnych, które zostały wymienione jako element systemu oświaty. Jak wynika z ustawy o systemie oświaty, świadczą one usługi opieki nad dziećmi i wychowania dzieci zasadniczo w wieku od 3 do 6 lat. Wychowanie przedszkolne jest realizowane w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w innych formach wychowania przedszkolnego (art. 14 ustawy o systemie oświaty).

Zmiany w ustawie o systemie oświaty są konsekwencją zapowiedzi rządu o konieczności wsparcia finansowego jednostek samorządu terytorialnego w realizacji zadań z zakresu wychowania przedszkolnego przez dotowanie z budżetu państwa. Ich podstawowym celem jest systematyczne zwiększanie dostępności wychowania przedszkolnego.

Szczegółowe zmiany ustawy o systemie oświaty dotyczą:

1) wprowadzenia dotacji celowej dla gmin na zwiększenie liczby miejsc i poprawę warunków wychowania przedszkolnego, przy jednoczesnym zapewnieniu dostępu do bezpłatnego wychowania przedszkolnego w takim samym wymiarze (nie krótszym niż 5 godzin dziennie) w publicznych przedszkolach i publicznych innych formach wychowania przedszkolnego znajdujących się na terenie danej gminy, bez względu na prowadzący je organ,