Weryfikacja i stwierdzenie nieważności aktów planistycznych

Uchwalony akt planistyczny (np. studium, plan ogólny lub miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego) podlega weryfikacji przez wojewodę i może być zaskarżony do sądu administracyjnego. Skutkiem może być stwierdzenie jego nieważności. Choć przepisy w tym zakresie obowiązują od lat, to wciąż pojawiają się wątpliwości, jak należy je prawidłowo stosować. Przedstawiamy orzecznictwo i interpretacje przepisów zawarte w piśmiennictwie.

Przepisy prawa przewidują konieczność weryfikacji przez wojewodę aktu planistycznego uchwalonego przez radę gminy oraz możliwość jego zaskarżenia do sądu administracyjnego – zarówno przez wojewodę, jak i przez każdego, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą. Rada gminy może natomiast złożyć skargę do sądu administracyjnego na rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody.

Duża reforma planowania i zagospodarowania przestrzennego (zob. ustawa z 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw; dalej: nowelizacja u.p.z.p.) wprowadziła w art. 2 pkt 22 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: u.p.z.p.) definicję aktu planowania przestrzennego wskazującą, że jest to:

• plan ogólny gminy (dalej: plan ogólny),
• miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (dalej: plan miejscowy),
• uchwała ustalająca zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabaryty, standardy jakościowe oraz rodzaje materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane,
• audyt krajobrazowy oraz
• plan zagospodarowania przestrzennego województwa.

W niniejszej publikacji – obejmującej także wcześniejsze regulacje prawne – przy omawianiu zagadnień związanych z weryfikacją i stwierdzeniem nieważności studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (dalej: studium), planu ogólnego, planu miejscowego i zintegrowanego planu inwestycyjnego (dalej: ZPI) posługujemy się w stosunku do nich ogólnym pojęciem aktu planistycznego, które nie jest tożsame z ustawową definicją aktu planowania przestrzennego.