Dyscyplina finansów publicznych. Kto i za co ponosi odpowiedzialność - komentarz

Wstęp

Pracownicy jednostek sektora finansów publicznych są objęci różnymi formami odpowiedzialności za swoje działania, np. karną czy karnoskarbową. Mogą być pociągnięci także do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych. Ważne jest zatem zrozumienie reżimu tej odpowiedzialności.

Ze względu na wielość uregulowań prawa materialnego oraz trudności z interpretacją zawartych w nich przepisów stosowanie ustawy o dyscyplinie finansów publicznych w praktyce budzi liczne wątpliwości. Mają je zarówno pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którzy mogą być pociągnięci do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jak i pracownicy zatrudnieni w komórkach kontroli czy jednostkach kontroli, zobowiązani do wykrywania czynów karalnych i zawiadamiania właściwych organów o ich popełnieniu. Pracownicy jednostek nie wiedzą m.in.:

• jak identyfikować znamiona poszczególnych czynów karalnych,
• jak rozróżnić czyny polegające na działaniu i zaniechaniu,
• jak ustalić czas popełnienia czynów polegających na zaniechaniu tam, gdzie przepisy nie wskazują konkretnych terminów do wykonania niektórych czynności,
• kto – oprócz kierownika jednostki – może popełnić poszczególne czyny karalne,
• jak ustalić, czy określone obowiązki zostały skutecznie przeniesione z kierownika jednostki na pracowników,
• jakie ewentualne okoliczności mogą świadczyć o niezawinieniu.

W Poradniku objaśniono zakres podmiotowy i przedmiotowy oraz zasady odpowiedzialności za naruszenia dyscypliny finansów publicznych kierowników i pracowników jednostek sektora finansów publicznych. Na przykładach omówiono każdy czyn karalny z art. 5–18c ustawy o dyscyplinie finansów publicznych, w odniesieniu do aspektów istotnych dla ustalenia:

• czy doszło do naruszenia dyscypliny finansów publicznych,
• znamion czynu zabronionego,