Na straży konstytucyjnych zasad

Sprawy samorządowe w orzecznictwie TK

Na straży konstytucyjnych zasad

Trybunał Konstytucyjny w I kwartale 2002 roku dokonał podsumowania problematyki, którą zajmował się w 2001 roku. W jego bogatym orzecznictwie nie zabrakło rozstrzygnięć w sprawach dotyczących samorządu terytorialnego. Poniżej prezentujemy Państwu fragment publikacji „Informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2001 r.”, przedrukowując zeń rozdział „Samorząd terytorialny”.

V. Samorząd terytorialny

1. Zasada wyłączności ustawy o nakładaniu zadań publicznych na jednostki samorządu terytorialnego

Zasada wyłączności ustawowej nakładania zadań publicznych na jednostki samorządu terytorialnego jest określona w art. 166 ust. 2 Konstytucji wskazującym, że jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych.

Zasada wyłączności ustawy była wielokrotnie przedmiotem rozważań Trybunału. Zakłada ona monopol parlamentu do regulowania istotnych społecznie spraw. Nabrała ona wyjątkowego znaczenia po wejściu w życie konstytucji z 1997 r. Zasada ta została uznana za gwarancję samodzielności samorządu terytorialnego w sprawach związanych z ustrojem, zakresem zadań i sposobem funkcjonowania samorządu terytorialnego. Trybunał podkreślił, że nie możne obecnie w systemie prawa powszechnie obowiązującego pojawiać się żadna regulacja podustawowa, która nie znajduje bezpośredniego oparcia w ustawie i która nie służy jej wykonaniu, stosownie do modelu określonego w art. 92 ust. 1 Konstytucji. Oznacza to, że zasada wyłączności ustawy nabrała zupełnego charakteru, bo nie ma takich materii, w których mogłyby być stanowione regulacje podustawowe, bez uprzedniego ustawowego unormowania tych materii (wyrok z 26 czerwca 2001 r., U. 6/00).