Rachunek zysków i strat to, obok bilansu, najważniejsza część sprawozdania
Sporządzanie rachunku zysków i strat (dalej: RZiS) jest obowiązkowe dla wszystkich jednostek. Może on mieć tylko różny zakres szczegółowości danych – w zależności od tego, czy jednostka przygotowuje go zgodnie z załącznikiem numer 1, 4 czy 5 do ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 295; dalej: u.r.). Należy jednak podkreślić, że bez względu na to, który załącznik zostanie zastosowany, zasady klasyfikacji zdarzeń nie ulegają zmianie – te same kategorie zdarzeń klasyfikujemy do tych samych grup przychodów i kosztów, zmienia się jedynie szczegółowość prezentowania informacji. A te są najbardziej dokładne wtedy, gdy jednostka przygotowuje ten element według załącznika nr 1 do u.r., a najbardziej zagregowane – jeśli w według załącznika nr 4 do u.r. Co ważne, to nie kierownik jednostki decyduje, według którego załącznika będą przygotowywane informacje, a organ zatwierdzający sprawozdanie. Przy czym kierownik jednostki powinien tak zorganizować zakres zbieranych danych w księgach rachunkowych, aby było możliwe dostosowanie sposobu prezentowania danych do decyzji organu zatwierdzającego sprawozdanie.
przykład 1
Spółka ABG w poprzednich latach sporządzała sprawozdanie finansowe według załącznika nr 4 do u.r. (dla jednostek mikro). W planie kont dokonano zmian polegających na zagregowanym ujmowaniu zdarzeń finansowych i pozostałych operacyjnych – zaprzestano ich dzielenia na poszczególne kategorie. W 2023 r. jednostka utraciła jednak prawo do sporządzania sprawozdania według załącznika nr 4, nie podjęto też uchwały upoważniającej jednostkę do sporządzenia sprawozdania według załącznika nr 5 do u.r. W tej sytuacji zatem koniecznie jest odrębne ujmowanie – z dużą szczegółowością – zdarzeń zaliczanych do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych oraz przychodów i kosztów finansowych. Z racji tego, że jednostka nie ma odrębnych kont w księgach rachunkowych, będzie konieczne analizowanie zapisów na kontach zagregowanych, co będzie wymagać dużego nakładu pracy.




