Pracownicy zatrudnieni na budowach poza siedzibą firmy a diety krajowe

Pytanie

Firma budowlana ma swoją siedzibę w Częstochowie i zatrudnia pracowników także na budowach poza ich miejscem zamieszkania i poza siedzibą firmy. Czy takim pracownikom powinny zostać wypłacone diety krajowe oraz czy przysługują im także inne świadczenia?

Odpowiedź

Jeśli pracownicy w umowie o pracę mają określone jako miejsce wykonywania pracy siedzibę firmy, to wykonywanie pracy na budowach rozmieszczonych poza nią (w tym wypadku poza Częstochową) może zostać zakwalifikowane jako podróż służbowa. Rodzi to obowiązek wypłaty diet i innych świadczeń związanych z podróżą służbową. Natomiast uchwała Sądu Najwyższego z 19 października 1988 r. (sygn. akt. III PZP 10/88, OSP z 1990 r. nr 8, poz. 311) wyjaśnia, że pracownicy przedsiębiorstw budowlano-montażowych, wykonujących prace na budowach zlokalizowanych poza miejscowością stanowiącą siedzibę zakładu pracy i dojeżdżających do tej pracy oraz powracający z niej codziennie do miejsca zamieszkania, nie mają prawa do diet. Wówczas to pracodawca może przyznać pracownikom w przepisach wewnętrznych lub umowach o pracę dodatkowe świadczenia z tego tytułu. Diety i inne należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową przysługują w przypadku wykonywania przez pracownika, na polecenie pracodawcy, zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza swoim stałym miejscem pracy. Dla prawidłowego określenia, kiedy dana podróż to podróż służbowa, istotnym elementem jest podane w umowie o pracę miejsce wykonywania pracy. Wykonywanie określonego zadania służbowego, we wskazanym przez pracodawcę terminie, poza stałym miejscem wykonywania pracy lub siedzibą pracodawcy jest podróżą służbową i skutkuje obowiązkiem wypłaty diet i innych związanych z tym świadczeń. Jeśli wykonywana praca związana jest z poleceniem wyjazdu służbowego na poszczególne budowy, to pracodawca ma obowiązek wypłaty pracownikom - za każdy dzień delegacji - diety i innych należności związanych z podróżą służbową. Świadczenia związane z podróżą służbową, takie jak diety, ryczałty za noclegi, ryczałty za przejazd środkami komunikacji, przysługują tylko wtedy, gdy pracodawca nie zapewnia pracownikowi bezpłatnie tych świadczeń lub nie zwraca ich według rzeczywistych kosztów. Jeśli natomiast pracownicy zostali czasowo przeniesieni do pracy na określoną budowę i na podstawie umowy o pracę czasowym miejscem pracy tych pracowników jest teren budowy, to nie będzie to podróż służbowa, ale czasowe przeniesienie do pracy w innej miejscowości (por. też wyrok SN z 3 kwietnia 2001 r. sygn. akt I PKN 765/00; OSNP z 2003 r. nr 1, poz. 17). Wykonywanie pracy w uzgodnionym przez strony miejscu pracy nie jest podróżą służbową i nie rodzi obowiązku płacenia diet i innych świadczeń związanych z podróżą służbową. W takiej sytuacji pracodawca w przepisach wewnątrzzakładowych lub umowie o pracę może przyznać pracownikom czasowo oddelegowanym dodatkowe świadczenia, które mogą zrekompensować dodatkowe koszty z tego tytułu. Mogą to być takie świadczenia, jak zwrot kosztów przejazdu do miejsca czasowego przeniesienia i z powrotem, dodatek za rozłąkę czy bezpłatne zakwaterowanie i wyżywienie. Dodatkowe świadczenia związane z czasowym oddelegowaniem pracowników do pracy w innej miejscowości powinny zostać określone w przepisach wewnętrznych lub umowie o pracę.