Odpowiedzialność za sprawozdawczość finansową - praktyczne aspekty

Odpowiedzialność organów zarządzających oraz nadzorujących

Zarówno kierownik jednostki, jak i członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego solidarnie odpowiadają za szkody wyrządzone na skutek sporządzenia sprawozdania finansowego niezgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości. Spółka może więc dochodzić swoich roszczeń z tytułu wyrządzonej szkody od każdego z zobowiązanych lub od wszystkich razem. Jednocześnie zaspokojenie spółki przez jednego z zobowiązanych zwolni od odpowiedzialności pozostałe podmioty.

Kierownikiem jednostki może być organ jedno- lub wieloosobowy, który zgodnie z przepisami prawa, umową, statutem jest uprawniony do zarządzania jednostką (patrz tabela 1).

Ustawa o rachunkowości nakłada na kierownika jednostki odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru. Obowiązkiem kierownika jednostki jest także m.in. zapewnienie sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego nie później niż w ciągu trzech miesięcy od dnia bilansowego i przedstawienie go właściwym organom, zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy. Jeśli kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu. Zatem, ustawa pozwala na dokonanie wyboru spośród członków zarządu osoby, która będzie ponosiła odpowiedzialność za rachunkowość. W praktyce jest to dyrektor finansowy lub główny księgowy, który jest równocześnie członkiem zarządu. Z kolei, zgodnie z art. 52 ust. 2, sprawozdanie finansowe podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, i kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy - wszyscy członkowie tego organu. Zatem, niezależnie od przeniesionej odpowiedzialności na inne osoby wszyscy członkowie zarządu oświadczają, składając na sprawozdaniu finansowym swój podpis, że zapoznali się z nim i posiadają wiedzę zawartą w tym dokumencie. Jeśli któraś z osób z zarządu nie zgadza się z danymi zawartymi w sprawozdaniu finansowym, może odmówić podpisania go, ale musi złożyć pisemne uzasadnienie, które będzie dołączone do sprawozdania finansowego.