Negocjacje w prawie pracy. Układy zbiorowe pracy

Układ zbiorowy pracy jest swoistym porozumieniem, powstającym w wyniku rokowań przez upoważnionych ustawowo przedstawicieli różnych grup interesów, zawierającym postanowienia określające warunki, jakim powinny odpowiadać indywidualne stosunki pracy (tzw. normatywna część układu), a ponadto wzajemne zobowiązania stron układu (tzw. obligacyjna część układu).

• układ zakładowy - obejmujący, co do zasady, jednego pracodawcę, wyjątkowo kilku, jeżeli pracodawcy ci wchodzą w skład tej samej osoby prawnej na podstawie art. 241²⁸ Kodeksu pracy,

• układ ponadzakładowy - którego obszar obowiązywania obejmuje przynajmniej dwa zakłady pracy, najczęściej określoną branżę.

Procedury związane z prowadzeniem rokowań układowych powinny się toczyć zgodnie ze wspólną reprezentacją wszystkich zakładowych organizacji związkowych. Niestety, często organizacje związkowe nie tworzą z różnych powodów takiej reprezentacji. Ustawodawca, przewidując takie trudności, wprowadził kryterium reprezentatywności organizacji związkowej, dzięki czemu małe organizacje związkowe nie mogą hamować podpisania układu zbiorowego.

Podczas negocjacji układu zbiorowego pracy organizacja zakładowa złożyła pismo, że chciałaby uzyskać informację o zyskach naszej firmy i w tym celu mamy udostępnić członkom organizacji wgląd do dokumentów finansowych firmy. Czy mogą tego żądać?

Stosownie do przepisów Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany udzielić przedstawicielom związków zawodowych prowadzącym rokowania układowe informacji o swojej sytuacji ekonomicznej w zakresie objętym rokowaniami i niezbędnym do prowadzenia odpowiedzialnych rokowań. Obowiązek ten dotyczy w szczególności informacji objętych sprawozdawczością Głównego Urzędu Statystycznego. Najczęściej wystarcza związkowcom informacja o zyskach zamieszczona w druku F01. Druk F01 jest sprawozdaniem o przychodach, kosztach i wyniku finansowym za dany okres, np. za rok 2004. Negocjacje układowe to nie jedyne sytuacje, gdy należy pokazać związkowi zawodowemu dokumenty finansowe. Zgodnie bowiem z ustawą o związkach zawodowych pracodawca musi umożliwić związkowi zawodowemu dostęp do wszystkich źródłowych informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, dotyczy to m.in. wykazania zysków przedsiębiorstwa w przypadku prowadzenia rozmów na temat podwyżek płac. W tej sytuacji druk F01 jest dla związkowców dokumentem najważniejszym. Bez wiedzy na temat zysków zakładu mogą wysunąć nadmierne żądanie.