Rozwiązania podatkowe dla podmiotów pomagających uchodźcom z Ukrainy

Rozpoczęta przez Rosję wojna z Ukrainą spowodowała exodus uchodźców z Ukrainy, zwłaszcza do Polski. Spotkało się to z wyjątkową reakcją ze strony osób i firm z Polski, które na różne sposoby pomagają uchodźcom z Ukrainy. W niniejszym raporcie omówione zostaną rozwiązania podatkowe dla podmiotów pomagających uchodźcom z Ukrainy.

I. Szczególne rozwiązania podatkowe związane z pomocą dla uchodźców z Ukrainy

Rozwiązania podatkowe dla podmiotów pomagających uchodźcom z Ukrainy podzielić można na dwie grupy. Pierwszą z nich stanowią szczególne rozwiązania wprowadzone w tym zakresie.

1. Zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów kosztów darowizn i nieodpłatnych świadczeń na przeciwdziałanie skutkom działań wojennych w Ukrainie

Z art. 23 ust. 1 pkt 11 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 14 updop wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem produktów spożywczych wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT przekazywanych organizacjom pożytku publicznego. Powoduje to, że podatnicy nie mogą co do zasady zaliczać do kosztów uzyskania przychodów kosztów darowizn przekazywanych w ramach pomocy humanitarnej.

Od 12 marca 2022 r. istnieje wyjątek od tej zasady. Na podstawie dodanych tego dnia art. 52zf updof oraz art. 38w updop możliwe jest zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów:

1. kosztów wytworzenia lub cen nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn przekazanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, o ile koszty wytworzenia lub cena nabycia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne (zob. art. 52zf ust. 1 updof oraz art. 38w ust. 1 updop), oraz
2. kosztów poniesionych z tytułu nieodpłatnego świadczenia, którego celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, realizowanego w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne (zob. art. 52zf ust. 2 updof oraz art. 38w ust. 2 updop).

Z omawianej możliwości nie można jednak korzystać w związku z przekazywaniem darowizn oraz realizowaniem nieodpłatnych świadczeń na rzecz wszystkich podmiotów. Do kosztów uzyskania przychodów zaliczane mogą być wyłącznie koszty wytworzenia lub cena nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn oraz koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia przekazane/zrealizowane na rzecz:

1. organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1057; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1535), lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,
2. jednostek samorządu terytorialnego,
3. Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
4. podmiotów wykonujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.

Przykład

W marcu 2022 r. spółka z o.o. nabyła i darowała fundacji będącej organizacją pożytku publicznego odzież dla uchodźców z Ukrainy. Koszty nabycia tej odzieży spółka może zaliczyć do podatkowych kosztów uzyskania przychodów (na podstawie art. 38w ust. 1 updop).

Z kolei osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą udostępniła jednostce samorządu terytorialnego część prowadzonego hotelu na cele zakwaterowania ...