Komornicy sądowi jako płatnicy VAT – zmiany od 1 września 2019 r.

Wykonując swoje obowiązki, komornicy często mają utrudniony kontakt z dłużnikiem. W związku z tym nie mogą ustalić, czy do dokonywanych w trybie egzekucji dostaw towarów zastosować zwolnienie z VAT. Od 1 września 2019 r. ustawodawca wprowadził do ustawy o VAT przepisy, które wskazują, iż w trudnych, nieoczywistych sytuacjach przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień z VAT nie są spełnione. Wówczas komornik nie zastosuje zwolnienia, ale opodatkuje dostawę w trybie egzekucji właściwą stawką VAT. Nowe przepisy dają również pewność kupującym, że mogą z takiej faktury bezpiecznie odliczyć VAT, bez obawy, że naliczony podatek zostanie zakwestionowany.

Komornicy sądowi oraz administracyjne organy egzekucyjne pełnią niekiedy funkcję płatników VAT. W niniejszym artykule zostaną omówione zasady obowiązujące w tym zakresie, ze szczególnym uwzględnieniem zmian, które weszły w życie 1 września 2019 r.

1. Kiedy komornicy sądowi oraz organy egzekucyjne działają jako płatnicy podatku VAT

Komornicy sądowi są płatnikami VAT od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. Innymi słowy, są obowiązani do obliczenia i pobrania VAT i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu (art. 8 Ordynacji podatkowej).

Sytuacja taka ma miejsce, jeżeli z tytułu dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów na dłużniku ciąży obowiązek podatkowy w VAT (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z 15 grudnia 2006 r., sygn. akt III CZP 115/06). Jak bowiem wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 września 2015 r. (sygn. akt I FSK 945/15):

płatnik jest podmiotem „pośredniczącym” między organem podatkowym a podatnikiem, „wyręczającym” ten ostatni podmiot w wykonaniu ciążącego na nim obowiązku zapłaty podatku. Zatem obowiązek płatnika wobec organu podatkowego powstanie tylko wówczas, gdy będzie istniał stosunek podatkowoprawny między tym organem i podatnikiem, którego treścią będzie obowiązek świadczenia określonej kwoty podatku.