Stosowanie kryteriów socjalnych przy przyznawaniu świadczeń z ZFŚS jako przedmiot kontroli ZUS

Podstawową zasadą wykorzystywania środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jest przyznawanie ulg i świadczeń pracownikom w wysokości uwzględniającej sytuację życiową, rodzinną i materialną osoby uprawnionej. Fundusz świadczeń socjalnych jest bowiem instytucją, która ma łagodzić różnice w poziomie życia pracowników i ich rodzin.

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (dalej: ZFŚS) jest wyrazem funkcji społecznej zakładu pracy, jego adresatem zaś są rodziny (a nie tylko pracownicy) o najniższych dochodach (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 28 marca 2017 r., sygn. akt III Aua 875/16). Ustawodawca w art. 8 ust. 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ustawa o ZFŚS) wymaga zatem przy dystrybucji pomocy z tego funduszu zastosowania tzw. kryteriów socjalnych. Oznacza to, że ich wykorzystanie powinno zróżnicować ulgi i świadczenia w zależności od sytuacji osób uprawnionych. W pierwszej kolejności powinny one trafić do tych pracowników, których sytuacja socjalna jest najgorsza. Pracownicy, których sytuacja życiowa, rodzinna i materialna została uznana za dobrą, mogą otrzymać świadczenie w niższej wysokości lub mogą nie otrzymać go wcale.

Regulamin ZFŚS ustala zasady i warunki korzystania z pomocy

Z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych mogą być finansowane wyłącznie te rodzaje działalności socjalnej, które mieszczą się w definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy o ZFŚS. Definicja ta zakreśla granice tej pomocy, która określana jest mianem usług.

Rodzaje pomocy

Formy działalności socjalnej to:

• usługi na rzecz różnych form wypoczynku (np. wczasy, kolonie, obozy, tzw. wczasy pod gruszą);

• usługi na rzecz działalności kulturalno-oświatowej (np. zakup biletów do kina, teatru, opery);

• usługi na rzecz działalności sportowo-rekreacyjnej (np. zakup biletów na basen, na siłownię);

• usługi na rzecz opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego;