Należności sporne i wątpliwe – inwentaryzacja i wycena bilansowa (cz. II)

W październiku rozpoczyna się proces inwentaryzacji należności metodą uzgodnienia sald. Natomiast po zakończeniu roku obrotowego ruszają prace związane z weryfikacją sald należności niepodlegających uzgodnieniu sald oraz wyceną należności dla celów bilansowych. Wycenę taką przeprowadza się z zachowaniem zasady ostrożności. Skutkuje to koniecznością dokonania odpisów aktualizujących należności. W części I instruktażu zostały omówione procedury identyfikacji należności spornych, ich inwentaryzacji i wyceny bilansowej w kwocie wymaganej zapłaty z zachowaniem zasady ostrożności. W tej części przedstawiamy, jak prawidłowo postępować w tym zakresie z należnościami wątpliwymi.

Procedury postępowania z należnościami wątpliwymi

Należności wątpliwe to należności, które nie są przedawnione, umorzone ani nieściągalne, ale:

• ich wymagalny termin płatności upłynął, a mimo to nie zostały uregulowane przez dłużników, i/lub
• są zagrożone dużym prawdopodobieństwem nieściągalności.

Należności kwalifikują do kategorii wątpliwych pracownicy jednostki będącej wierzycielem. Kierują się przy tym postanowieniami uor, KSR 4 „Utrata wartości aktywów” (w jednostkach, które przyjęły do stosowania wszystkie KSR lub KSR 4) i/lub postanowieniami własnej polityki rachunkowości. Zaliczenie należności do kategorii wątpliwych skutkuje koniecznością dokonania od nich odpisu aktualizującego ich wartość do kwoty spodziewanej zapłaty (nazywanej inaczej wartością odzyskiwalną). Aktualizację należności nieściągalnych przeprowadza się dwiema metodami:

• metoda 1 - identyfikacja poszczególnych należności,
• metoda 2 - identyfikacja szacowanej kwoty odpisu ogólnego na nieściągalne należności.

Należności wątpliwe można identyfikować w księgach rachunkowych w ciągu roku obrotowego (np. gdy jednostka otrzyma informację, że dłużnik został postawiony w stan likwidacji czy upadłości). Można też identyfikować je dopiero na etapie przeprowadzania inwentaryzacji okresowej należności metodami uzgodnienia i weryfikacji sald.