Finanse samorządowe w dobie pandemii

Dwa główne problemy finansowe bez wątpienia dotykają jednostki samorządu terytorialnego w czasie pandemii. Po pierwsze, występuje konieczność zwiększania wysokości wydatków w stosunku do tych zaplanowanych w budżecie na 2020 rok. Zarówno w zakresie zwiększonego finansowania działań bezpośrednio związanych ze zwalczaniem koronawirusa, jak i pośrednich dotyczących łagodzenia negatywnych skutków, przede wszystkim tych ekonomicznych. Po drugie, samorządy odnotowują niższe niż zakładane wpływy z podatku dochodowego PIT i CIT czy z tytułu zastosowanych ulg w płatności podatku od nieruchomości.

Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: specustawa) wprowadza ograniczone czasowo rozwiązania umożliwiające, przynajmniej w założeniach, zwiększenie zadłużenia samorządów oraz utrzymanie ich płynności finansowej. Dotyczą one modyfikacji zasady równoważenia wydatków bieżących dochodami bieżącymi, indywidualnego wskaźnika zadłużenia, janosikowego czy ulg w podatku od nieruchomości. Rozwiązania te funkcjonują już od jakiegoś czasu, niemniej jednak zweryfikujemy, na co w szczególności należy zwrócić uwagę przy korzystaniu z dostępnych instrumentów specustawy.