Interpretacja indywidualna z dnia 17 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.23.2023.2.AB

Opodatkowania świadczeń wykonywanych w ramach przedsięwzięcia

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 stycznia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczeń wykonywanych przez Państwa w ramach przedsięwzięcia. Uzupełnili go Państwo pismem z 4 kwietnia 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca (dalej również jako Spółka) jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Wnioskodawca zamierza prowadzić działalność prawniczą koncentrującą się na dochodzeniu w imieniu swoich klientów roszczeń pieniężnych przysługujących im wobec towarzystwa ubezpieczeniowego lub innej instytucji finansowych (zwanej dalej „Dłużnikiem”) z tytułu poniesionych majątkowych szkód rzeczowych. Niektórym swoim klientom Wnioskodawca będzie oferował nabycie przysługujących im roszczeń odszkodowawczych na podstawie umowy przelewu (cesji). Nabywane przez Wnioskodawcę roszczenia odszkodowawcze (pieniężne) dochodzone będą następnie przez niego w postępowaniach sądowych jako wierzytelności własne.

Wnioskodawca we własnym imieniu i na własną rzecz będzie realizował przedsięwzięcia polegające na dochodzeniu przed sądami powszechnymi przysługujących mu roszczeń pieniężnych w stosunku do wskazanych wyżej Dłużników nabytych od osób trzecich na podstawie umów przelewu (cesji) wierzytelności ( zwane dalej „Przedsięwzięciami”).

W ramach każdego Przedsięwzięcia dochodzone będą roszczenia o zapłatę:

a)Należności Głównej,

b)odsetek ustawowych od Należności Głównej,

c)kosztów poniesionych na etapie postępowania polubownego, w tym kosztów opinii/kosztorysów,

d)kosztów sądowych poniesionych przez Wnioskodawcę, w tym m.in. opłaty od pozwu i zaliczki na biegłych oraz dalszych kosztów sądowych, które zostaną poniesione w związku z realizowanym Przedsięwzięciem,

e)koszty zastępstwa procesowego.

W związku z realizowanymi Przedsięwzięciami Wnioskodawca zamierza zawierać umowy zbycia prawa do przychodu z danego Przedsięwzięcia w części dotyczącej Należności głównej, której wysokość będzie szacowana przez Wnioskodawcę na etapie zawierania umowy. Umowy zawierane będą z kontrahentami będącymi osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej (dalej „Inwestor”).

Umowa zbycia prawa do przychodu z Przedsięwzięcia (dalej także „Umowa”) będzie definiowała Należność główną jako określoną przez Wnioskodawcę kwotę roszczenia o zapłatę stanowiącego świadczenie główne dochodzone w ramach Przedsięwzięcia, bez pozostałych roszczeń (należności ubocznych) dochodzonych w ramach tego Przedsięwzięcia (dalej „Należność Główna”). Tak zdefiniowana należność główna będzie stanowiła przychód z Przedsięwzięcia (dalej „Przychód z Przedsięwzięcia”). Wraz z prawem do Przychodu z Przedsięwzięcia zbywane będzie jednocześnie prawo do połowy dodatkowego przychodu z Przedsięwzięcia. Dodatkowym przychodem z przedsięwzięcia zgodnie z Umową będzie nadwyżka kwoty faktycznie zapłaconej przez dłużnika tytułem spłaty Należności głównej dochodzonej w ramach danego Przedsięwzięcia lub wyegzekwowanej w postępowaniu egzekucyjnym ponad kwotę Należności Głównej wskazaną dla tego Przedsięwzięcia przez Wnioskodawcę w Umowie (dalej „Dodatkowy Przychód z Przedsięwzięcia”).

Na mocy Umowy Inwestor będzie nabywał prawo do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawo do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia za cenę wynoszącą 80% wysokości Należności Głównej określonej w Umowie przez Wnioskodawcę.

Zbycie prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia nie będzie prowadziło w jakimkolwiek zakresie do uszczuplenia prawa Wnioskodawcy do wierzytelności dochodzonej przed sądem w ramach Przedsięwzięcia. Wnioskodawca pozostanie wyłącznie uprawnionym do tej wierzytelności, a także w dalszym ciągu będzie posiadał wyłączne prawo do żądania jej zapłaty i dochodzenia ww. roszczeń przed sądem oraz do występowania w postępowaniu sądowym prowadzonym w ramach Przedsięwzięcia w charakterze strony powodowej. Wnioskodawca pozostanie wyłączną stroną tego postępowania również po podpisaniu Umowy zbycia prawa do przychodu z Przedsięwzięcia. W związku z zawarciem Umowy ZIU Inwestor nie nabędzie żadnych praw do wierzytelności dochodzonej przez Wnioskodawcę w ramach danego przedsięwzięcia i w żadnej części nie będzie przedmiotem przelewu (cesji) na rzecz Inwestora. Powyższe ustalenia Inwestor będzie jednoznacznie potwierdzał w treści Umowy. Zbycie prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia oznacza więc wyłącznie powstanie zobowiązania po stronie Wnioskodawcy do zapłaty na rzecz Inwestora określonych w ten sposób kwot i w ustalonych terminach.

Wnioskodawcy nie będą łączyły z dłużnikiem żadne porozumienia w zakresie zrzeczenia się należności głównej dochodzonej w ramach Przedsięwzięć, nie będzie ona obciążona żadnymi prawami na rzecz osób trzecich, zbyta, przelana lub zastawiona ani w jakikolwiek inny sposób obciążona.

Za nabycie prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia Inwestor będzie zobowiązany do zapłaty ceny wynoszącej 80% wysokości Należności Głównej wskazanej dla tego Przedsięwzięcia w Umowie przez Wnioskodawcę. Powyższe oznacza, że Inwestor za nabycie prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia zobowiązany będzie do zapłaty ceny wynoszącej 80% wartości tego prawa. W tej cenie Inwestor nabywał będzie jednocześnie prawo do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia, jeśli takowy powstanie.

W dacie zawarcia Umowy Wnioskodawca przeniesie na Inwestora prawo do wypłaty w przyszłości - po spełnieniu ustalonych przesłanek - Przychodu z Przedsięwzięcia oraz Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia (jeśli Dodatkowy Przychód z Przedsięwzięcia zostanie uzyskany). Nabycie przez Inwestora prawa do wypłaty Przychodu z Przedsięwzięcia będzie natomiast następowało dopiero z chwilą uzyskania przez Wnioskodawcę prawomocnego wyroku sądu zasądzającego dochodzoną w jego ramach Należność Główną w całości lub w części lub zawarcia ugody sądowej bądź pozasądowej zasądzających dochodzoną Należność Główną w całości lub w części. Z kolei nabycie przez Inwestora prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia nastąpi z chwilą faktycznej zapłaty przez dłużnika na rzecz Wnioskodawcy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia. Do chwili nabycia przez Inwestora prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia, zapłacona przez niego cena będzie stanowiła zaliczkę.

Wypłata kwot wynikających z prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia następować będzie po łącznym spełnieniu następujących warunków:

a)uzyskaniu przez Wnioskodawcę prawomocnego wyroku sądu zasądzającego dochodzoną Należność Główną w całości lub w części lub zawarciu ugody sądowej bądź pozasądowej zasądzających dochodzoną Należność Główną w całości lub w części oraz

b)zapłacie przez Dłużnika na rzecz Wnioskodawcy całości lub części Należności Głównej zasądzonej prawomocnym wyrokiem sądu lub określonej w ugodzie sądowej bądź pozasądowej lub jej wyegzekwowaniu w postępowaniu egzekucyjnym.

Wnioskodawca wypłaci Inwestorowi prawo do Przychodu z Przedsięwzięcia w terminie 7 dni od chwili spełnienia się ww. warunków.

Wnioskodawca zobowiązuje się przy tym wobec Inwestora, że dokona wypłaty prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia w pełnej wysokości wskazanej w umowie (tj. równej Należności Głównej), także wówczas gdy przelana przez Dłużnika kwota tytułem spłaty Należności Głównej dochodzonej w ramach danego Przedsięwzięcia będzie niższa od wysokości Należności Głównej wskazanej przez Wnioskodawcę w umowie. W takim przypadku Wnioskodawca wyrówna różnicę ze środków własnych.

Wypłata prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia następować będzie natomiast w terminie 7 dni od dnia zaksięgowania zapłaty przez Dłużnika Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia lub jego wyegzekwowania w postępowaniu egzekucyjnym.

W przypadku gdy Przedsięwzięcie zostanie zakończone prawomocnym wyrokiem lub innym orzeczeniem w całości oddalającym roszczenie o zapłatę Należności Głównej, Wnioskodawca zwróci Inwestorowi cenę nabycia prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz wypłaci z własnych środków różnicę pomiędzy wysokością Przychodu z Przedsięwzięcia wskazaną w Umowie, a ceną jego nabycia w terminie 14 dni od uprawomocnienia się wyroku lub innego orzeczenia w całości oddalającego roszczenie o zapłatę Należności Głównej. Kwota odpowiadająca kwocie Przychodu z przedsięwzięcia podlega zapłacie niezależnie od rozstrzygnięcia sądowego co do obowiązku zapłaty i faktycznej płatności.

W celu wykazania przed Inwestorem wysokości Należności Głównej zasądzonej prawomocnym wyrokiem lub innym orzeczeniem w ramach danego Przedsięwzięcia, Wnioskodawca, na życzenie Inwestora, okaże w swojej siedzibie prawomocny wyrok lub inne orzeczenie, na mocy którego nastąpiła spłata ww. Należności Głównej przez Dłużnika.

W przypadku śmierci Inwestora prawo do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawo do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia będą podlegały dziedziczeniu zgodnie z przepisami prawa.

W uzupełnieniu wskazali Państwo, że:

Ad.1.

Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z Umową zabezpieczonej inwestycji udziałowej, w ramach Przedsięwzięcia Inwestor będzie nabywał wyłącznie prawo do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawo do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia w zamian za uzgodnioną w ww. umowie cenę. Oznacza to, że zapłata ceny za nabycie ww. praw będzie jedynym obowiązkiem nałożonym na Inwestora na podstawie Umowy zabezpieczonej inwestycji udziałowej. Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca wyjaśnia, że poza obowiązkiem zapłaty ceny, Inwestor, ani na mocy postanowień umowy zabezpieczonej inwestycji udziałowej, ani faktycznie, nie będzie zobowiązany do wykonywania jakichkolwiek innych czynności w ramach Przedsięwzięcia.

Ad.2.

Wnioskodawca za prawo do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawo do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia otrzyma wyłącznie zapłatę ceny nabycia prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia w kwocie wynoszącej 80% wysokości Przychodu z Przedsięwzięcia, przy czym zarówno wysokość Przychodu z Przedsięwzięcia jak cena jego nabycia będą w sposób kwotowy ściśle określone w umowie zabezpieczonej inwestycji udziałowej. Będzie to możliwe z uwagi na fakt, że dochodzone w ramach danego Przedsięwzięcia roszczenia, w chwili zawierania umowy zabezpieczonej inwestycji udziałowej będą już na etapie postępowania sądowego, a zatem po dokładnym oszacowaniu zarówno ich wysokości jak i szans procesowych na ich zasądzenie. Dzięki temu z kolei możliwe będzie oszacowanie faktycznych wpływów z danego Przedsięwzięcia i w konsekwencji wskazanie w umowie ZIU wysokości Przychodu z Przedsięwzięcia. Cena nabycia prawa do przychodu z przedsięwzięcia będzie płatna w terminie do dwóch tygodni od zawarcia Umowy ZIU. Poza wynagrodzeniem wskazanym w zdaniu poprzedzającym Wnioskodawca w zamian za przedmiotowe prawa nie otrzyma od Inwestora żadnych innych świadczeń.

Pytanie

Czy zbycie za wynagrodzeniem prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT?

Państwa stanowisko w sprawie (doprecyzowane w uzupełnieniu z 5 stycznia 2023 r.)

W ocenie Wnioskodawcy zbycie za wynagrodzeniem prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931 z późn. zm.; dalej jako ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się m.in. przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się m.in. każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Art. 2 pkt 6 ustawy o VAT definiuje towary jako rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W analizowanej sytuacji oczywistym jest, że nie mamy do czynienia z dostawą towarów, ponieważ żadne towary nie będą przedmiotem planowanej transakcji. Z tego samego powodu w przedmiotowej sprawie nie mamy również do czynienia z eksportem towarów lub ich wewnątrzwspólnotową dostawą.

Kolejną z podstawowych czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT jest odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zatem analizy w niniejszej sprawie wymaga to, czy zbycie za wynagrodzeniem Prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia jest dla celów VAT świadczeniem usługi.

Na wstępie tych rozważań należy zaznaczyć, że nie każde świadczenie, czy dokonywane rozliczenie, nie wiążące się z dostawą towarów, należy na gruncie VAT automatycznie kwalifikować jako świadczenie usług podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. Potwierdza to wyrok NSA z 15 stycznia 2015 r. sygn. akt I FSK 1980/13, w którym stwierdzono: „Dychotomiczny podział czynności podlegających opodatkowaniu na dostawę towarów i świadczenie usług nie oznacza jednak, iż każde przesunięcie, czy rozliczenie określonych wartości ekonomicznych pomiędzy dwoma różnymi podmiotami może zostać uznane za świadczenie usług, jeśli nie stanowi dostawy towarów.”

Ustawa o VAT nie zawiera definicji „świadczenia”, dlatego też w tym zakresie zgodnie z interpretacjami indywidualnymi wydawanymi przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej można odwoływać się do znaczenia, które jest przypisywane temu pojęciu na gruncie przepisów prawa cywilnego. Przede wszystkim należy jednak mieć na uwadze znaczenie tego terminu, jakie zostało wypracowane na gruncie podatku VAT, w tym zwłaszcza w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE).

Jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się m.in. każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Przez świadczenie należy rozumieć określone zachowanie podatnika lub też zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Zachowaniem, które nie jest kwalifikowane jako świadczenie usług nie jest jednak sama zapłata, a więc samo zobowiązanie do zapłaty określonych kwot wyrażonych w pieniądzu. Co do zasady (pomijając kwestię nieodpłatnych świadczeń), określenie wynagrodzenia (poza samym zachowaniem) jest elementem niezbędnym dla ustalenia, że mamy do czynienia z usługą podlegającą opodatkowaniu VAT. Nie jest jednak elementem jedynym - konieczne jest jeszcze wystąpienie świadczenia, rozumianego jako określone zachowanie bądź powstrzymanie się od działania, podejmowane na rzecz skonkretyzowanego podmiotu, przy czym takim zachowaniem nie jest sama płatność.

W orzecznictwie TSUE podkreśla się, że koncepcja świadczenia usług zakłada istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą i uzyskiwanym wynagrodzeniem (tak wyrok Trybunału z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86, Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, (Publ. Zb. Orz.1998 r., s 1443).

W przedmiotowej sprawie występuje element wynagrodzenia - Wnioskodawca otrzyma od Inwestora wynagrodzenie z tytułu zbycia prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia. Nie występuje natomiast element żadnej „usługi” rozumianej jako określone zachowanie lub zobowiązanie do powstrzymania się od określonego zachowania ze strony Wnioskodawcy. Wnioskodawca zobowiązując się do przeniesienia prawa i następnie wypłaty Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia w istocie zobowiązuje się wyłącznie do zapłaty wartości pieniężnych mieszczących się w zakresie tych pojęć. W tym zakresie odwołując się do przedstawionego stanu faktycznego należy wskazać, że Przychodem z Przedsięwzięcia jest określona przez Wnioskodawcę Należność główna tj. kwota roszczenia o zapłatę. Przenosząc zatem na Inwestora prawo do Przychodu z Przedsięwzięcia, Wnioskodawca zobowiązuje się w istocie do zapłaty na jego rzecz określonych w ten sposób co do wielkości kwot pieniężnych. Ta konkluzja ma odpowiednie zastosowanie również do Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia, które oznacza dodatkowe kwoty uzyskane / wyegzekwowane w toku postępowania wobec dłużnika o uzyskanie zapłaty. Działalność Inwestorów należy zatem w tym kontekście oceniać właśnie jako działalność inwestycyjną, zmierzającą do uzyskania w przyszłości środków pieniężnych w wysokości wyższej niż środki zainwestowane, a nie za czynności polegające na zleceniu Wnioskodawcy wykonania określonych usług (podjęcia określonych zachowań, czy też powstrzymania się od nich). Poza powyżej przytaczanymi argumentami, również z tej przyczyny, a contrario, Wnioskodawca nie świadczy na rzecz Inwestorów żadnych usług.

Mając zatem na uwadze, że samo zobowiązanie do zapłaty określonych kwot czy też samo dokonanie płatności nie jest zachowaniem czy też jego brakiem, które w powiązaniu z otrzymywanym zwrotnie wynagrodzeniem należałoby uznać za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT, to również czynnością taką nie będzie w przedstawionym stanie faktycznym zbycie za wynagrodzeniem praw do Przychodu z Przedsięwzięcia / Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia, oznacza to bowiem w istocie wyłącznie zobowiązanie do zapłaty tych kwot.

Podkreślenia wymaga to, że w związku ze zbyciem przez Wnioskodawcę praw do Przychodu z Przedsięwzięcia / Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia i zobowiązaniem do zapłaty tych kwot w związku ze spełnieniem ustalonych warunków powodujących powstanie takiego roszczenia po stronie Inwestora, Wnioskodawca wobec Inwestora nie jest zobowiązany do żadnego innego zachowania. Za takie zachowanie nie można uznać ewentualnego obowiązku informacyjnego względem Inwestora, nie wiąże się bowiem ono z żadnymi jego uprawnieniami czy innymi obowiązkami Wnioskodawcy. Jednocześnie to Wnioskodawca pozostaje cały czas wierzycielem Dłużnika - to on jest podmiotem uprawnionym z tej wierzytelności. Wnioskodawca przy dochodzeniu przed sądami powszechnymi przysługujących mu roszczeń pieniężnych w stosunku do wskazanych ściśle określonych Dłużników, będzie działać we własnym imieniu i we interesie (znaczna część zysku z danej sprawy pozostanie przy nim). Otrzymane środki finansowe od Inwestorów pozwolą mu jedynie zwielokrotnić zakres prowadzonej działalności (tj. ilość i wartość spraw).

Podsumowując, ustalanie statusu zbycia za wynagrodzeniem praw do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia, jako podlegających, bądź nie opodatkowaniu podatkiem VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Ponieważ otrzymywana przez Wnioskodawcę płatność nie będzie miała związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony Wnioskodawcy, zatem sprzedaż praw do Przychodu z Przedsięwzięcia / Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiliście Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy:

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Taki szeroki charakter świadczenia usługi potwierdzają także zapisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zwanej dalej „Kodeks cywilny”.

W świetle art. 353 § 2 Kodeksu cywilnego:

Tak więc, na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.

Co się tyczy odpłatności za ww. świadczenie to ustawa nie definiuje co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Można w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie natomiast wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że czynność uznaje się za odpłatną, gdy są spełnione następujące warunki:

- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;

- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy;

- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi;

- odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Jednocześnie wskazać należy, iż nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy lub świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Przechodząc do kwestii objętej zakresem zadanego pytania wskazać jeszcze raz należy, że aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę. Zatem odpłatne świadczenie usług może zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy świadczącym usługę i jej beneficjentem istnieje stosunek prawny, w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Jak już wyżej wskazano, świadczenie usług zakłada istnienie dwóch podmiotów, a więc tego, który świadczy usługę (usługodawcy) i tego, który świadczenie odbiera (usługobiorcy), czyli konsumenta usługi. Skoro opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług, to znaczy, że istnieje stosunek prawny pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą, a rezultatem tego związku jest wzajemne działanie tych podmiotów. Działanie to polega na tym, że wynagrodzenie otrzymywane przez wykonawcę usługi następuje w zamian za wykonanie usługi na rzecz jej odbiorcy. Pomiędzy odpłatną czynnością podlegającą opodatkowaniu, a otrzymywanym z tytułu tej czynności wynagrodzeniem musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

­- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

­- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega dana czynność, a nie zaś wypłata wynagrodzenia.

W rozpatrywanej sprawie niewątpliwie, Państwo zbywając za wynagrodzeniem prawo do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawo do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia występują w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą.

Z okoliczności niniejszej sprawy wynika, że zamierzają Państwo we własnym imieniu i na własną rzecz realizować przedsięwzięcia polegające na dochodzeniu przed sądami powszechnymi przysługujących Państwu roszczeń pieniężnych w stosunku do wskazanych wyżej Dłużników nabytych od osób trzecich na podstawie umów przelewu (cesji) wierzytelności zwane Przedsięwzięciem. W związku z realizowanymi Przedsięwzięciami zamierzają Państwo zawierać umowy zbycia prawa do Przychodu z danego Przedsięwzięcia w części dotyczącej Należności głównej, której wysokość będzie szacowana przez Państwa na etapie zawierania umowy. Umowy zawierane będą z kontrahentami będącymi osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej (dalej „Inwestor”). Zgodnie z Umową zabezpieczonej inwestycji udziałowej, w ramach Przedsięwzięcia Inwestor będzie nabywał wyłącznie prawo do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawo do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia w zamian za uzgodnioną w ww. umowie cenę. Oznacza to, że zapłata ceny za nabycie ww. praw będzie jedynym obowiązkiem nałożonym na Inwestora na podstawie Umowy zabezpieczonej inwestycji udziałowej. Poza obowiązkiem zapłaty ceny, Inwestor, ani na mocy postanowień umowy zabezpieczonej inwestycji udziałowej, ani faktycznie, nie będzie zobowiązany do wykonywania jakichkolwiek innych czynności w ramach Przedsięwzięcia. Za prawo do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawo do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia otrzymają Państwo wyłącznie zapłatę ceny nabycia prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia w kwocie wynoszącej 80% wysokości Przychodu z Przedsięwzięcia, przy czym zarówno wysokość Przychodu z Przedsięwzięcia jak cena jego nabycia będą w sposób kwotowy ściśle określone w umowie zabezpieczonej inwestycji udziałowej. Będzie to możliwe z uwagi na fakt, że dochodzone w ramach danego Przedsięwzięcia roszczenia, w chwili zawierania umowy zabezpieczonej inwestycji udziałowej będą już na etapie postępowania sądowego, a zatem po dokładnym oszacowaniu zarówno ich wysokości jak i szans procesowych na ich zasądzenie. Dzięki temu z kolei możliwe będzie oszacowanie faktycznych wpływów z danego Przedsięwzięcia i w konsekwencji wskazanie w umowie ZIU wysokości Przychodu z Przedsięwzięcia. Cena nabycia prawa do przychodu z przedsięwzięcia będzie płatna w terminie do dwóch tygodni od zawarcia Umowy ZIU. Poza wynagrodzeniem wskazanym w zdaniu poprzedzającym w zamian za przedmiotowe prawa Państwo nie otrzymają od Inwestora żadnych innych świadczeń. Zobowiązują się Państwo wobec Inwestora, że dokonają wypłaty prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia w pełnej wysokości wskazanej w umowie (tj. równej Należności Głównej), także wówczas gdy przelana przez Dłużnika kwota tytułem spłaty Należności Głównej dochodzonej w ramach danego Przedsięwzięcia będzie niższa od wysokości Należności Głównej wskazanej przez Państwa w umowie. W takim przypadku wyrównają Państwo różnicę ze środków własnych.

W opisanej sytuacji występują elementy typowe dla świadczenia usług za wynagrodzeniem, którego beneficjentem jest Inwestor. Opisane czynności podejmowane przez Państwa w postaci zbycia Prawa do Przychodu z przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia wykonywane będą w ramach umowy zobowiązaniowej, zawieranej z Inwestorem. Inwestora należy w tej sytuacji uznać za bezpośredniego beneficjenta czynności wykonywanych przez Państwa w postaci zbycia Prawa do Przychodu oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia. Przy tym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz Inwestora będzie mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, że należy stwierdzić, iż płatność będzie następować w zamian za to świadczenie.

Otrzymana przez Państwa od Inwestora kwota jest związana z określonym Państwa zachowaniem, a zatem świadczeniem przez Państwa usług na rzecz Inwestora.

Zasady określone w umowie jednoznacznie wskazują na wykonywanie przez Państwa działań, z których Inwestor nabędzie prawo do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawo do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia.

Zgodzić należy się z Państwem, że otrzymają Państwo wynagrodzenie od Inwestora z tytułu zbycia prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do Połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia. Nie można natomiast zgodzić się z Państwem, że w sprawie nie występują elementy żadnej usługi, bowiem świadczeniem usługi na podstawie zawartej umowy będzie zobowiązanie Państwa do zbycia prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia. Zatem, nie można twierdzić, że w okolicznościach opisanych we wniosku dojdzie wyłącznie do zapłaty wartości pieniężnych, gdyż w ocenie Organu - wypłata tych wartości będzie związana ściśle ze zbyciem prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia, które na gruncie przepisów podatku od towarów i usług stanowi świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Reasumując, Państwa działanie, w postaci zbycia prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia Inwestorowi za wynagrodzeniem, do wykonania których będą Państwo zobowiązani w ramach zawartej umowy z Inwestorem będzie stanowić świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a Państwo będą występować w niniejszej sprawie w roli podmiotu świadczącego usługi. Wynagrodzenie przekazane Państwu przez Inwestora będzie stanowić wynagrodzenie za wykonane usługi.

Tym samym, zbycie za wynagrodzeniem prawa do Przychodu z Przedsięwzięcia oraz prawa do połowy Dodatkowego Przychodu z Przedsięwzięcia będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT, mieszczącą się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy jako odpłatne świadczenie usług.

W konsekwencji Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie swój pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.