Interpretacja indywidualna z dnia 28 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-2.4012.74.2023.2.MC

Brak opodatkowania podatkiem VAT otrzymanych przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju środków finansowych, brak opodatkowania podatkiem VAT przekazania przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum na rzecz Skarbu Państwa całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu oraz prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu towarów i usług związanych z realizacją Projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

14 lutego 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 10 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT otrzymanych przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju środków finansowych, braku opodatkowania podatkiem VAT przekazania przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum na rzecz Skarbu Państwa całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupu towarów i usług związanych z realizacją Projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 3 kwietnia 2023 r. (data wpływu 7 kwietnia 2023 r.) oraz pismem z 7 kwietnia 2023 r. (data wpływu 12 kwietnia 2023 r.)

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

Wnioskodawca A. - Konsorcjant

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Uczelnia B.

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca (dalej jako „A.”, „Wnioskodawca”, „Konsorcjant” lub „Lider Konsorcjum”) jest (…) badawczym, który prowadzi wielodziedzinową działalność obejmującą (…). A. realizuje także przedsięwzięcia, związane z ochroną środowiska i bezpieczeństwem uczestników (…), ważne dla osiągania celów polityki społeczno-gospodarczej Państwa.

Wnioskodawca może prowadzić również inną działalność, o której mowa w art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (tekst jednolity, Dz. U. z 2022 poz. 498 ze zm.) w zakresie działalności usługowej, handlowej, wytwórczej.

Wnioskodawca posiada osobowość prawną oraz jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej jako „VAT”). Wskazane powyżej czynności są więc przez A. realizowane w myśl ogólnych zasad opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w związku z czym generują sprzedaż opodatkowaną VAT. Przy czym, w przypadku prowadzenia różnego rodzaju prac badawczych, do opodatkowania efektów tychże prac dochodzi dopiero w przypadku ich komercjalizacji, tj. w przypadku podpisywania przez A. umów cywilnoprawnych, na podstawie których są sprzedawane kontrahentom efekty prac powstałe w trakcie badań, co również stanowi jeden z przedmiotów działalności Wnioskodawcy.

Źródłami przychodów Wnioskodawcy są przede wszystkim:

‒ wynagrodzenia otrzymywane od kontrahentów za realizację odpłatnych zleceń (np. pochodzące ze sprzedaży badań realizowanych na zamówienie),

‒ wynagrodzenia pochodzące ze sprzedaży licencji, patentów, sprzedaży publikacji, organizacji odpłatnych konferencji,

‒ dotacje i subwencja otrzymywane na realizację określonych w statucie zadań związanych m.in. z prowadzonymi przez A. badaniami naukowymi lub pracami rozwojowymi.

Ze wspólnym wnioskiem o wydanie interpretacji prawa podatkowego występuje - oprócz Wnioskodawcy – Uczelnia (dalej jako „Członek Konsorcjum”, „Konsorcjant” lub „B”).

B. jest akademicką uczelnią publiczną posiadającą osobowość prawną, stanowiącą część systemu szkolnictwa wyższego w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tekst jednolity, Dz. U. z 2022 r. poz. 574 ze zm.). Uczelnia działa na podstawie powołanej ustawy, aktów wykonawczych na jej podstawie wydanych oraz statutu B. Uczelnia jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 11 pkt 1-5 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, podstawowymi zadaniami B. m.in. są:

1)prowadzenie kształcenia na studiach;

2)prowadzenie kształcenia na studiach podyplomowych lub innych form kształcenia;

3)prowadzenie działalności naukowej, świadczenie usług badawczych oraz transfer wiedzy i technologii do gospodarki;

4)prowadzenie kształcenia doktorantów;

5)kształcenie i promowanie kadr uczelni.

Działalność B. obejmuje zarówno obszar podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jak również obszar niepodlegający opodatkowaniu (będący poza zakresem ustawy o VAT) oraz zwolniony z opodatkowania (czynności korzystające ze zwolnienia od podatku VAT). Działalność niepodlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (będąca poza zakresem ustawy o VAT) to przede wszystkim nieodpłatne czynności kształcenia oraz badania własne naukowe finansowane z subwencji oraz innych różnego typu dofinansowań. Odpłatna działalność B. to głównie odpłatne usługi kształcenia, które korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług oraz odpłatne usługi noclegowe świadczone na rzecz studentów i doktorantów B., które także korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. B. prowadzi również działalność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, polegającą m.in. na odpłatnym wynajmie lokali użytkowych, odpłatnych badaniach wykonywanych na zlecenie, odpłatnych noclegach świadczonych na rzecz osób innych niż studenci/doktoranci, odpłatnej sprzedaży wydawnictw, czy też innej sprzedaży opodatkowanej tym podatkiem. Działalność opodatkowana podatkiem od towarów i usług to także tzw. komercjalizacja wyników badań (czyli sprzedaż wyników badań, odpłatne udzielanie licencji do wyników prac badawczych, rozwojowych, wdrożeniowych lub też inne formy odpłatnego ich udostępniania).

W ramach prowadzonej działalności naukowej A. oraz B. wykonują różnego typu badania. Realizacja badań wymaga ponoszenia znacznych wydatków finansowych. Wydatki finansowane są ze środków własnych A. czy B., subwencji, dotacji lub różnego typu grantów. Wiele instytucji, w tym państwowych agencji rządowych, ogłasza konkursy na finansowanie działalności badawczej (m in. realizowanej przez uczelnie wyższe). Agencje ogłaszają konkurs, zainteresowane jednostki (samodzielnie lub w ramach konsorcjum) aplikują w konkursie i po spełnieniu warunków konkursowych otrzymują grant/dofinansowanie lub inne formy wsparcia.

25 maja 2022 r. A. zawarł umowę konsorcjum (dalej jako „Umowa Konsorcjum”) wraz z B. Zgodnie z Umową Konsorcjum, celem jej stron było złożenie do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (dalej jako „NCBiR” lub „Centrum”) wniosku o dofinansowanie realizacji projektu pt.: (...), współfinansowanego przez NCBiR w ramach Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych „(...)” – C. (dalej jako „Projekt” lub „C.”), a w przypadku otrzymania dofinansowania na realizację Projektu od NCBIR - wspólna realizacja Projektu. Lider Konsorcjum działa w tym zakresie w imieniu własnym, jak też na rzecz Konsorcjanta - B.

30 maja 2022 r. Konsorcjum złożyło wniosek o dofinansowanie Projektu, który został rozpatrzony pozytywnie, co skutkowało zawarciem z NCBiR umowy o dofinansowanie Projektu (dalej jako „Umowa z NCBiR” lub „Umowa o dofinansowanie Projektu”), dofinansowanego w ramach (…).

Celem Projektu jest opracowanie autorskiej bazy zawierającej scenariusze testowe, które będą podstawą do testowania systemów (…). Baza będzie zawierać dane dostarczone przez różne sensory: IMU, GPS, kamery, radary, lidary. Innowacyjność projektu wynika z charakteru danych referencyjnych odznaczających się dużą różnorodnością i wysokim poziomem detali. Cechą szczególną tej bazy będą dane opisujące różne scenariusze (…). Kolejną cechą wyróżniającą bazę będzie uwzględnienie rozwiązań infrastrukturalnych i warunków (…) charakterystycznych dla Polski, w tym miejsc (…). Baza będzie zawierać (…). Planowane jest zarejestrowanie (…). Baza będzie zawierać rekordy pozwalające sprawdzać działanie systemu (…).

Realizacja Projektu pozwoli na przygotowanie rekomendacji dotyczącej tworzenia i testowania baz (…). W tym celu zaplanowano opracowanie 7 rozwiązań technicznych, tj. mobilnego stanowiska badawczego i 6 oprogramowań (do półautomatycznej adnotacji danych, do automatycznej anonimizacji, filtracji, kalibracji, kompresji danych, ewaluacji algorytmów detekcji obiektów). Wynikiem realizacji Projektu będzie (…).

Opracowane w ramach Projektu metody i technologie pozwolą zwiększyć rozpoznawalność polskich zespołów naukowych na arenie międzynarodowej. Celem Projektu jest także rozpowszechnianie bazy danych i informacji o projekcie. Konsorcjum planuje dotrzeć do różnych grup interesariuszy, w tym przedstawicieli producentów systemów (…) ekspertów, przedstawicieli władz oraz reprezentantów organizacji międzynarodowych. Zaplanowano dużą liczbę publikacji w Internecie, w tym w mediach społecznościowych na temat wypracowanych rozwiązań - około 200 w okresie 5 lat po zakończeniu Projektu.

Zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie Projektu z 30 maja 2022 r., realizacja Projektu dzieli się na kilka etapów:

Etap 1: Przygotowanie stanowisk badawczych.

Zbudowanie i uruchomienie stanowisk badawczych do realizacji projektu C. Do głównych celów tej fazy zaliczamy: (a) kompleksową analizę elementów kluczowych dla rozwiązania C. i definicję kontekstu dla rozwiązania C., (b) zdefiniowanie ogólnej architektury stanowiska pomiarowego, (c) zakup komponentów platformy badawczo-pomiarowej, (d) uruchomienie stanowiska pomiarowego, w tym dostosowanie fizycznych modułów infrastruktury testowej niezbędnych do realizacji pomiarów, (e) wykonanie projektu i implementacja oprogramowania do odczytu danych z sensorów oraz ich przetwarzania (synchronizacja, filtracja, łączenie danych z różnych źródeł). Etap ten obejmuje prace rozwojowe. W skład wchodzą: zadanie nr 1, zadanie nr 2, zadanie nr 3.

Etap 2: Badania terenowe.

Ten etap projektu to identyfikacja odcinków (...) i rejestracja danych zgodnie ze zdefiniowanymi scenariuszami, przy wykorzystaniu stanowiska pomiarowego opracowanego na etapie 1. Do głównych celów tej fazy należy zaliczyć: (a) analizę dobrych praktyk z zakresu realizacji badań terenowych z wykorzystaniem mobilnego stanowiska badawczego, (b) identyfikację odcinków (...) o największym potencjale badawczym, (c) opracowanie specyfikacji planowanych badań terenowych, (d) rejestrację danych oraz (e) ocenę jakości zarejestrowanych danych. Prace na tym etapie mają charakter prac rozwojowych. W skład wchodzi zadanie nr 5.

Etap 3: Opracowanie modeli. Adnotacja i weryfikacja danych.

Ten etap jest dedykowany szeroko pojętej analizie danych uzyskanych z badań terenowych. Do głównych celów tej fazy należy zaliczyć: (a) uzyskanie adnotacji, (b) optymalizację autorskiego modelu adnotacji w kontekście adnotowania własnych danych oraz (c) korektę i zatwierdzanie automatycznie generowanych adnotacji. Prace zaplanowano w taki sposób, że zapewniają stały, iteracyjny rozwój i ulepszanie oprogramowania do adnotacji danych (kolejne zatwierdzone zbiory danych są elementem „uczącym” algorytm wykorzystywany do adnotowania danych z późniejszych pomiarów). Prace na tym etapie mają charakter badań przemysłowych i prac rozwojowych. W skład wchodzą: zadanie nr 4, zadanie nr 6. Etap zostanie zrealizowany z wykorzystaniem modeli automatycznej adnotacji, zintegrowanych w ramach etapu 3 w narzędzie dostosowane do adnotacji danych uzyskanych na etapie 2.

Etap 4: Integracja, testowanie i publikacja bazy.

W tym etapie baza C. zostanie zintegrowana i przetestowana dla różnych scenariuszy potencjalnego wykorzystania przez przyszłych użytkowników. Główny nacisk zostanie położony na demonstrację funkcjonalności i ocenę osiągniętych korzyści. Realizacja pełnego rozwiązania C. jest możliwa poprzez następujące działania: (a) zdefiniowanie ogólnej architektury bazy danych, (b) integrację jej komponentów, (c) weryfikację funkcjonalności bazy, (d) weryfikację jakości danych w tym adnotacji, oraz (e) jej publikację. Prace w tej fazie mają charakter prac przedwdrożeniowych. W skład wchodzi zadanie nr 7. Etap zostanie zrealizowany w oparciu o zbiór danych uzyskanych w ramach etapu 3 oraz infrastrukturę techniczną (serwery) zakupioną w ramach zadania nr 3 (etap 2).

Do utworzenia bazy scenariuszy wykorzystane zostaną rozwiązania autorskie lub nie podlegające ochronie prawnej, w tym prawa własności intelektualnej (IPR) lub patenty (w ramach zakupywanej infrastruktury badawczo- pomiarowej). Zakupione urządzenia i układy pomiarowe posiadają rozwiązania patentowe, jednak umowy licencyjne (lub równoważne) umożliwią wykorzystanie ich do utworzenia przedmiotowej bazy danych.

Dodatkowo w ramach projektu: (…)

Zgodnie z wnioskiem z 30 maja 2022 r., do realizacji projektu Wnioskodawca wykorzysta know-how swoich pracowników, dotyczący procedur i organizacji prac badawczych (…) (w tym zapewnienia bezpieczeństwa tych prac) oraz wyboru mapowanej (...), który nie podlega ochronie prawnej. Analizy te bazują na ogólnodostępnych rejestrach danych (np. Polskie …), których wykorzystanie jest wolne od praw osób trzecich. W celu zbierania danych zostaną wykorzystane urządzenia będące własnością A. (w projekcie zaplanowano zakup potrzebnych urządzeń), a same prace będą prowadzone przez pracowników ITS zatrudnionych na podstawie umowy o pracę z klauzulą o przekazywaniu pracodawcy praw autorskich.

Z kolei w zakresie prac prowadzonych przez Członka Konsorcjum, planowane jest wykonanie autorskiego oprogramowania w projekcie oraz wykonanie adnotacji danych. Należy zauważyć, że żadne z przekazywanych rezultatów prac nie narusza praw osób trzecich. Zestaw do rejestracji danych zostanie zakupiony od firmy komercyjnej, która będzie posiadać do niego prawa. W przypadku algorytmów będą wykorzystywane wyłącznie algorytmy lub oprogramowanie udostępnione na otwartych licencjach, a Konsorcjum nie będzie wykorzystywać istniejących baz danych do trenowania autorskich modeli do adnotacji własnych danych. Wszystkie algorytmy modeli wykorzystane w projekcie będą stanowiły w pełni autorskie rozwiązanie zespołu badawczego. Przy jego tworzeniu będą uwzględniane licencje na odpowiednie biblioteki programistyczne udostępniane bez ograniczeń dla zastosowań badawczych i komercyjnych. Zbiorem uczącym będzie manualnie adnotowana część bazy, zarejestrowana i analizowana w ramach niniejszego projektu, co warunkuje zachowanie pełnych praw autorskich. Adnotacje będą wykonywane przez pracowników zatrudnionych z wykorzystaniem umów opatrzonych odpowiednimi klauzulami dotyczącymi praw autorskich. Dodatkowo należy zauważyć, że zgodnie z prawem europejskim algorytmy nie podlegają ochronie patentowej.

Przed zakończeniem trwałości Projektu Ministrowi Infrastruktury (dalej jako: „Uprawniony”) przekazane zostaną wyniki swoich prac, w szczególności uzyskane dane, dane niezbędne do utrzymania strony internetowej i bazy, raporty z przeprowadzonych analiz, rekomendacje i pozostałą dokumentację opracowaną na potrzeby Projektu. Baza oraz oprogramowanie do adnotacji zostaną objęte licencją niewyłączną. Sugeruje się by po zakończeniu Projektu Uprawniony powierzył zadania związane z utrzymaniem i rozwojem bazy jednej z kompetentnych jednostek nadzorowanych.

Przygotowana baza danych będzie zawierać precyzyjne i spójne dane z wysokiej jakości adnotacjami. Głównym zastosowaniem bazy jest opracowanie i testowanie systemów (…). Scenariusze zawarte w bazie uwzględnią charakterystyczne warunki (…) w Polsce, specyficzne oznakowanie oraz rozwiązania (…). Od strony technicznej baza będzie się składała z co najmniej (…) infrastruktury zmapowanych kilkukrotnie. Wytypowane odcinki będą stanowiły reprezentacyjną grupę dla każdej kategorii dróg: krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych.

Uprawniony udostępni bazę zainteresowanym podmiotom na zasadzie non-profit (rozwiązanie typu open-source) w ramach opracowanego serwisu internetowego. Pozwoli to wzmocnić potencjał polskiej gospodarki i podmiotów zajmujących się działalnością B+R w dziedzinie AV i tworzenia innowacyjnych systemów informatycznych zawierających algorytmy sztucznej inteligencji. Przygotowanie bazy ma duże znaczenie z punktu widzenia interesu gospodarczego i społecznego Polski. Obecnie tego typu bazy są dostępne wyłącznie po wykupieniu licencji uniemożliwiających ich zastosowanie w projektach komercyjnych, zaś utworzenie doraźnych baz obrazów z odpowiednimi adnotacjami jest zbyt kosztowne i czasochłonne, co ogranicza rozwój projektów badawczych AV w Polsce.

Celem szczegółowym Projektu jest trwały wzrost gospodarczy oparty o reindustrializację, rozwój innowacyjnych firm, pozyskanie kapitału dla rozwoju oraz ekspansję zagraniczną polskich podmiotów. Stworzenie ogólnodostępnej i zaawansowanej technologicznie bazy scenariuszy testowych w jednym z najbardziej innowacyjnych obszarów gospodarki pozwoli rozwijać się polskim przedsiębiorcom operującym w dziedzinie high-tech, budować krajowy kapitał oraz konkurować wiedzą i jakością z podmiotami zagranicznymi.

Przedstawiając zapisy zawartej Umowy Konsorcjum wskazać należy, ze zgodnie z § 2 ust. 1 Umowy Konsorcjum, przedmiotem umowy jest określenie zasad współpracy pomiędzy Liderem Konsorcjum a Członkiem Konsorcjum w przygotowaniu wniosku o dofinansowanie Projektu oraz zasad współpracy i sposobu zarządzania realizacją Projektu, a także określenie praw i obowiązków stron związanych z realizacją Projektu i prac przedwdrożeniowych, w szczególności z realizacją celów i zadań określonych w Umowie o dofinansowanie Projektu.

W myśl zaś § 2 Umowy o dofinansowanie Projektu, umowa ta określa zasady udzielenia przez NCBiR dofinansowania realizacji Projektu oraz prawa i obowiązki stron, związane z jego realizacją. W Umowie z NCBiR wskazano ponadto, że Projekt może być realizowany przez Lidera Konsorcjum i konsorcjantów wyłącznie w ramach działalności niegospodarczej, przy czym pojęcia tego nie należy utożsamiać z definicją działalności gospodarczej zawartą w ustawie o VAT; w umowie z NCBiR mowa jest bowiem o „działalności” w rozumieniu przepisów o pomocy publicznej. Z kolei poziom dofinansowania na realizację prac w Projekcie może wynieść zgodnie z postanowieniami Umowy z NCBiR do 100% kosztów kwalifikowanych.

Przez koszty kwalifikowane w Projekcie rozumieć należy koszty kwalifikowane zgodne z zasadami opisanymi w Przewodniku kwalifikowalności kosztów, będących załącznikiem do Regulaminu konkursu, stanowiącym katalog możliwych do poniesienia kosztów kwalifikowanych (dalej jako „Przewodnik”). Przewodnik kwalifikowalności kosztów może podlegać aktualizacji, przy czym oceny kwalifikowalności poniesionych wydatków stosuje się wersję Przewodnika obowiązującą w dniu poniesienia wydatku (§ 1 pkt 7 Umowy z NCBiR).

Zgodnie z Załącznikiem nr 1 do Przewodnika (pt. Katalog kosztów kwalifikowanych), na koszty kwalifikowalne badań podstawowych, przemysłowych oraz prac rozwojowych projektu składają się (1) koszty bezpośrednie (wynagrodzenia, podwykonawstwo oraz pozostałe koszty bezpośrednia, takie jak koszty aparatury oraz wartości niematerialnych i prawnych, koszty budynków i gruntów, a także inne koszty operacyjne), jak również (2) koszty pośrednie (koszty wynajmu lub utrzymania budynków, w tym: koszty wynajmu, czynszu, sprzątania i ochrony pomieszczeń, koszty adaptacji pomieszczeń dla celów realizacji Projektu, koszty utrzymania infrastruktury - koszty mediów (elektryczności, gazu, ogrzewania, wody), utylizacji odpadów, okresowej konserwacji i przeglądu urządzeń, koszty wynagrodzeń personelu zarządzającego, administracyjnego, technicznego i pomocniczego związanego ze stałą działalnością jednostki i tylko w pośredni sposób związanego z realizacja Projektu (kierownicy jednostki, księgowość, kadry, BHP), usługi pocztowe, telefoniczne, internetowe, kurierskie, koszty materiałów biurowych i piśmienniczych, usług drukarskich i ksero, koszty urządzeń i sprzętu biurowego, koszty ubezpieczeń majątkowych. Wymieniony katalog nie jest przy tym katalogiem zamkniętym.

Jak stanowi przy tym § 6 ust. 2 Umowy o dofinansowanie Projektu, koszty ponoszone w Projekcie spełniają następujące warunki:

a)są niezbędne do zrealizowania celów Projektu;

b)są zgodne z budżetem Projektu;

c)są zaksięgowane i udokumentowane zgodnie z przepisami o rachunkowości oraz polityką rachunkowości;

d)stosowaną u Lidera Konsorcjum lub Konsorcjanta;

e)zostały poniesione w okresie realizacji Projektu;

f)zostały poniesione zgodnie z zasadami racjonalnej gospodarki finansowej, w szczególności najkorzystniejszej relacji nakładów do rezultatów;

g)zostały poniesione zgodnie z Przewodnikiem kwalifikowalności kosztów;

h)zostały poniesione zgodnie z zasadami określonymi w § 9 dot. konkurencyjności wydatków.

W myśl z § 3 Umowy Konsorcjum, Lider Konsorcjum jest jednostką reprezentującą Konsorcjum i odpowiedzialną za realizację Projektu.

Z kolei zgodnie z § 3 Umowy o dofinansowanie Projektu, NCBiR zobowiązuje się udzielić Liderowi Konsorcjum oraz za jego pośrednictwem Członkowi konsorcjum, dofinansowanie na realizację Projektu, zaś zakwalifikowanie Projektu do dofinansowania nie jest równoznaczne z uznaniem za kwalifikowalne wszystkich kosztów poniesionych podczas jego realizacji. Lider Konsorcjum oraz Członek Konsorcjum zobowiązują się do realizacji Projektu z należytą starannością i wykorzystania dofinansowania zgodnie Umową i jej załącznikami, w szczególności z opisem zawartym we wniosku o dofinansowanie, jak również zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa krajowego i unijnego, w tym przepisami dotyczącymi konkurencji, zamówień publicznych i pomocy publicznej.

Jak stanowi § 4 ust. 1 Umowy o dofinansowanie Projektu, Lider Konsorcjum zobowiązuje się w szczególności:

‒do osiągnięcia wraz z konsorcjantami założonych celów i wskaźników określonych we wniosku o dofinansowanie;

‒nie przenosić, w okresie kwalifikowalności kosztów oraz do momentu zatwierdzenia przez NCBiR raportu ex-post na inny podmiot praw, obowiązków lub wierzytelności wynikających z Umowy z NCBiR, bez zgody wyrażonej przez Centrum na piśmie pod rygorem nieważności;

‒przekazywać Centrum wnioski o płatność oraz raporty w wyznaczonych terminach;

‒niezwłocznie informować Centrum o zamiarze dokonania takich zmian prawno- organizacyjnych w statusie swoim oraz Konsorcjanta, które mogą mieć bezpośredni wpływ na realizację Projektu oraz uzyskać zgodę Centrum na dokonanie zmian w statusie prawno-organizacyjnym swoim lub Konsorcjanta, mogących mieć bezpośredni wpływ na realizację Umowy z NCBiR/Projektu lub osiągnięcie celów Projektu. Centrum udziela informacji zwrotnej w ciągu 60 dni;

‒udzielać Centrum oraz podmiotom upoważnionym przez Centrum wszelkich żądanych informacji lub dokumentów dotyczących realizacji Projektu i wydatkowania dofinansowania, a także wyników Projektu oraz ich wykorzystania, w trakcie realizacji Projektu oraz do momentu zatwierdzenia przez Centrum raportu ex-post;

‒udzielać Uprawnionemu wszelkich żądanych informacji lub dokumentów dotyczących realizacji Projektu, a także wyników Projektu oraz ich wykorzystania, w trakcie realizacji Projektu oraz do momentu zatwierdzenia przez Centrum raportu ex-post;

‒zapewnić kwalifikowany podpis elektroniczny dla osób umocowanych do reprezentowania Lidera Konsorcjum w toku realizacji Projektu.

W § 3 ust. 9 Umowy Konsorcjum wskazane zostały z kolei obowiązki Konsorcjanta. Do jego obowiązków należy, m. in.:

‒realizacja zadań zgodnie z ich opisem, harmonogramem Projektu i kosztorysem zawartym we wniosku o dofinansowanie Projektu;

‒dostarczenie Liderowi Konsorcjum dokumentów i informacji niezbędnych do prawidłowej realizacji Umowy o dofinansowanie Projektu, w szczególności informacji niezbędnych do przedłożenia NCBiR wniosków o płatność (m. in. zestawień poniesionych kosztów), wszelkiego rodzaju raportów, informacji dotyczących poniesionych kosztów kwalifikowanych wraz z wymaganymi załącznikami;

‒niezwłoczne poinformowanie Lidera Konsorcjum o konieczności wprowadzenia zmian w Projekcie.

Zgodnie z § 6 Umowy Konsorcjum, każda ze stron zobowiązuje się wykonać przyjęty na siebie zakres zadań określonych we wniosku o dofinansowanie Projektu na warunkach określonych w Umowie o dofinansowanie Projektu (ust. 2). Podział zadań i wynagrodzeń w ramach wspólnej realizacji Projektu, zgodnie z zakresem zawartym we wniosku o dofinansowanie Projektu, dokonany został w ustalonym przez wszystkie strony harmonogramie Projektu (ust. 4). Wszelkie rozliczenia z NCBiR dokonywane będą wyłącznie za pośrednictwem Lidera Konsorcjum (ust. 6). Środki finansowe na realizację Projektu nie mogą być wydatkowane na inne cele niż określone w Umowie o dofinansowanie Projektu (ust. 7). Na realizację zadań badawczych Lider Konsorcjum będzie przekazywał Członkowi Konsorcjum środki finansowe zgodnie z zasadami finansowania przyjętymi w umowie z NCBiR oraz harmonogramem Projektu, w terminie 7 dni po otrzymaniu środków z NCBiR (ust. 8). Warunkiem wypłaty kolejnej zaliczki dofinansowania jest rozliczenie co najmniej 70% przekazanej wcześniej zaliczki. Podstawą rozliczenia zaliczek jest dostarczenie Liderowi Konsorcjum zestawienia poniesionych kosztów lub innych dokumentów finansowych zgodnie z zasadami rozliczania zaliczek zawartymi w Umowie o dofinansowanie Projektu (ust. 11). Strony zgodnie postanawiają, że zakupione lub wytworzone środki trwałe po zakończeniu realizacji Projektu przechodzą na własność Strony, która je zakupiła lub wytworzyła, o ile Umowa o dofinansowanie Projektu nie stanowi inaczej (ust. 14), Strony zobowiązują się w dodatku do niezlecania sobie nawzajem w ramach Projektu realizacji usług, dostaw lub robót budowlanych (ust. 16).

Jak stanowi z kolei § 5 Umowy o dofinansowanie Projektu, wydatki wykraczające poza całkowitą kwotę kosztów kwalifikowalnych, w tym wydatki wynikające ze wzrostu całkowitego kosztu realizacji Projektu po zawarciu Umowy z NCBiR, są ponoszone przez Lidera Konsorcjum lub konsorcjanta i są kosztami niekwalifikowalnymi (ust. 4). Lider Konsorcjum lub Konsorcjant jest zobowiązany do zapewnienia sfinansowania kosztów stanowiących wymagany wkład własny oraz kosztów niekwalifikowalnych niezbędnych do realizacji Projektu we własnym zakresie (ust. 5). Wysokość kosztów kwalifikowalnych przeznaczonych na realizację badań podstawowych nie może przekroczyć limitu 15% całkowitych kosztów kwalifikowalnych Projektu (ust. 9). W sytuacji zmiany stawki podatku VAT lub zwolnienia beneficjenta z podatku VAT na podstawie przepisów ustawy o VAT lub innych obowiązujących przepisów prawa albo otrzymania przez beneficjenta indywidualnej lub ogólnej interpretacji przepisów prawa podatkowego bądź objaśnień Ministra Finansów, Centrum dokona w tym zakresie aktualizacji postanowień Umowy wraz z załącznikami i Strony zawrą stosowny aneks do Umowy. W przypadku uznania podatku VAT jako kosztu kwalifikowalnego w Projekcie z powodów, o których mowa w zdaniu poprzednim, beneficjent może otrzymać zwiększone dofinansowanie, pod warunkiem dostępności środków przez Centrum.

Zgodnie z § 7 ust. 1 Umowy z NCBiR, wypłata dofinansowania na pokrycie kosztów ogólnych uzależniona jest od wykazania wydatków bezpośrednich. Ponadto Lider Konsorcjum niezwłocznie przekazuje Konsorcjantowi środki finansowe, w kwotach zapewniających właściwą realizację Projektu/płynność finansową w Projekcie (ust. 2).

W § 4 Umowy o dofinansowanie Projektu uregulowana została kwestia przekazania praw własności intelektualnej (dalej jako „PWI”) oraz wdrażania wyników Projektu. Zgodnie z Umową z NCBiR, Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant zobowiązują się do realizacji pełnego zakresu rzeczowego Projektu, zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie (ust. 1). Uprawniony zobowiązuje się do zastosowania w praktyce rozwiązania będącego wynikiem realizacji Projektu w ramach realizowanych zadań, w okresie trzech lat od zakończenia realizacji Projektu (ust. 2). Uprawniony może zastosować w praktyce rozwiązanie będące wynikiem realizacji Projektu przed zakończeniem realizacji Projektu (ust. 3). Prawa majątkowe do przedmiotów prawa własności przemysłowej (w rozumieniu ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej; tekst jednolity, Dz. U. z 2021 poz. 324 ze zm.), przedmiotów prawa autorskiego (w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych; tekst jednolity, Dz. U. z 2022 poz. 2509 ze zm.), oraz innych rezultatów realizacji Projektu niepodlegających takiej ochronie, przysługują Uprawnionemu (ust. 4).

Na mocy Umowy z NCBiR, w ramach otrzymanego dofinansowania Lider Konsorcjum oraz Członek Konsorcjum, przenoszą na Uprawnionego autorskie prawa majątkowe do wyników Projektu stanowiących utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej jako „Elementy Autorskie”), w zakresie pól eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy, w tym wymienionych w art. 50 i 74 ust. 4 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, bez ograniczeń co do terytorium, czasu i liczby egzemplarzy, a w szczególności:

a)dowolnego utrwalania lub zwielokrotniania każdą techniką, trwale i czasowo, tworzenia nowych egzemplarzy (kopii), niezależnie od zakresu, formy i sposobu (środków) wykonania oraz przeznaczenia danego zwielokrotnienia, w tym wprowadzania do pamięci komputera i dowolnych form przetwarzania w pamięci komputera;

b)rozpowszechniania oryginałów lub kopii, niezależnie od zakresu, formy, sposobu (środków) i celu rozpowszechnienia, w tym obrotu, najmu, użyczania i oddawania do używania (odpłatnie lub nieodpłatnie) na innej podstawie oraz dowolnych form publicznego udostępniania, w tym w sieci Internet oraz w drodze dowolnych form przekazu i transmisji bezprzewodowej;

c)w odniesieniu do programów komputerowych - wprowadzania do pamięci komputera i serwerów sieci komputerowych, dokonywania dowolnych zmian w programie komputerowym (w tym tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu), niezależnie od zakresu, formy, sposobu (środków) ich dokonania oraz ich przeznaczenia;

d)wprowadzania do obrotu;

e)publicznego wykonania i odtwarzania, wystawienia, wyświetlania lub nadawania za pomocą każdego środka przekazu (ust. 5).

Przeniesienie autorskich praw majątkowych do Elementów Autorskich obejmuje również prawo do wykonywania praw zależnych oraz prawo zezwalania na wykonywanie zależnych autorskich praw majątkowych bez zgody twórców, oraz do przenoszenia tego prawa na osoby trzecie, w ramach otrzymanego dofinansowania (ust. 6). Przeniesienie autorskich praw majątkowych nastąpi z chwilą przekazania przez Lidera Konsorcjum oraz Konsorcjanta, w całości lub w części, wyników Projektu zawierających Elementy Autorskie, najpóźniej w dniu dokonania pozytywnej oceny merytorycznej Raportu końcowego. Z chwilą przeniesienia autorskich praw majątkowych do wyników Projektu zawierających Elementy Autorskie, na Uprawnionego przechodzi własność nośnika, na którym wyniki utrwalono (ust. 8). Jednocześnie, Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant oświadczają, że korzystanie z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego oraz rozporządzanie autorskimi prawami majątkowymi powstałymi w wyniku wykonania Projektu nie będzie naruszać jakichkolwiek praw osób trzecich, w szczególności przysługujących tym podmiotom osobistych lub majątkowych praw autorskich, praw własności przemysłowej, tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, i dóbr osobistych (tekst jednolity, Dz. U. z 2022 poz. 1233 ze zm.) (ust. 11).

W przypadku, gdy powstanie Element Autorski stanowiący program komputerowy w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant zobowiązani są przekazać Uprawnionemu, w ramach otrzymanego dofinansowania, wszelkie kody źródłowe, wynikowe, maszynowe i inne, oraz dokumentację projektową i techniczną tego programu jak też wszelkie inne informacje i środki potrzebne do rozporządzania programem komputerowym przez Uprawnionego. Materiały te muszą zawierać wszelkie dane pozwalające na samodzielne rozporządzanie, korzystanie i dokonywanie dalszych zmian w programie komputerowym (ust. 13).

Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant zapewniają i gwarantują, że będą podmiotami wyłącznie uprawnionymi z tytułu PWI. Ponadto, ww. zapewniają i gwarantują, że będą upoważnionymi do wyrażenia w imieniu osób trzecich nieodwołalnej zgody na wykonywanie przez Uprawnionego (w tym jego licencjobiorców lub osoby trzecie działające na jego zlecenie lub rzecz) dowolnych zmian, adaptacji, przeróbek i modyfikacji przedmiotów PWI, według woli i potrzeb Uprawnionego (w tym jego licencjobiorców lub osoby trzecie działające na jego zlecenie lub rzecz), jak też na wyrażanie przez Uprawnionego dalszej zgody w tym zakresie (ust. 14).

Ponadto Lider Konsorcjum oraz Członek Konsorcjum zapewniają i gwarantują, że wszelkie prace i czynności podejmowane w ramach wykonywania Umowy będą wykonywane przez osoby związane z Liderem Konsorcjum lub Konsorcjantem umową zawartą w formie pisemnej lub elektronicznej (z kwalifikowanymi podpisami elektronicznymi), przenoszącą PWI na Lidera Konsorcjum lub Konsorcjanta (ust. 16).

Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant, po uzgodnieniu z Uprawnionym, mają prawo do wykorzystywania wyników prac będących rezultatem realizacji Projektu do celów dydaktycznych lub do publikacji naukowych, z uwzględnieniem obowiązku Uprawnionego do zastosowania w praktyce rozwiązania będącego wynikiem realizacji Projektu. Uprawniony zastrzega sobie prawo do uprzedniej akceptacji i ewentualnego wyłączenia z możliwości upowszechnienia części treści przeznaczonych przez Lidera konsorcjum oraz konsorcjantów do publikacji (ust. 19).

Liderowi Konsorcjum oraz Konsorcjantowi może zostać udzielona licencja na korzystanie z PWI na mocy odrębnej umowy zawartej pomiędzy Uprawnionym a Liderem konsorcjum oraz konsorcjantami. Ustalenie rodzaju i zakresu licencji, o której mowa w zdaniu poprzedzającym, nastąpi z uwzględnieniem interesu Skarbu Państwa.

Zgodnie natomiast z § 3 ust. 8 Umowy o dofinansowanie Projektu, po uzyskaniu uprzedniej akceptacji Uprawnionego, istnieje prawo do rozpowszechniania wyników Projektu, w szczególności poprzez:

1)wystąpienia na konferencjach naukowych;

2)publikacje w czasopismach naukowych lub technicznych widniejących w Wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych, stanowiącym załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 grudnia 2021 r.

W § 8 Umowy o dofinansowanie Projektu, uregulowane zostały zasady monitorowania realizacji Projektu, a w § 9 audyt Projektu. Z kolei w § 13 tejże umowy, uregulowano tryb i warunki jej rozwiązania oraz wstrzymania dofinansowania. Jak stanowi tutaj ust. 2, Centrum może wstrzymać dofinansowanie albo rozwiązać umowę z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia, w szczególności w przypadku, gdy:

1)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant odmawia poddania się kontroli lub utrudnia jej przeprowadzanie lub nie wykonuje zaleceń pokontrolnych we wskazanym terminie;

2)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant dokonał w swoim statusie zmian prawno- organizacyjnych zagrażających realizacji Umowy z NCBiR lub mogących mieć negatywny wpływ na realizację Projektu lub osiągnięcie celów Projektu;

3)Lider Konsorcjum nie przedłożył wniosku o płatność lub Raportu w wyznaczonym terminie;

4)Lider Konsorcjum nie poprawił w wyznaczonym terminie wniosku o płatność lub Raportu, zawierającego braki lub błędy;

5)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant nie złożył informacji i wyjaśnień na temat realizacji Projektu;

6)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant nie dokonuje promocji Projektu w sposób określony w Umowie;

7)negatywnie oceniono Raport, o którym mowa w § 8 Umowy z NCBiR;

8)dalsza realizacja Projektu przez Lidera Konsorcjum lub Konsorcjanta jest niemożliwa lub niecelowa;

9)Projekt stracił charakter bilateralny lub międzynarodowy, w szczególności w sytuacji wycofania się jednego lub więcej partnerów z jego realizacji;

10)wystąpi siła wyższa, która ma lub może mieć negatywny wpływ na realizację Projektu lub osiągnięcie celów Projektu;

11)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant nie wywiązuje się z obowiązków określonych w § 3 ust. 4 Umowy;

12)Lider Konsorcjum nie zapewnił audytu Projektu, o którym mowa w § 12 Umowy (audyt].

W myśl zaś ust. 3 ww. § 13, Centrum może wstrzymać dofinansowanie albo rozwiązać Umowę ze skutkiem natychmiastowym, w przypadku, gdy:

1)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant nie rozpoczął realizacji Projektu przez okres dłuższy niż 90 dni od daty rozpoczęcia realizacji Projektu określonej w Umowie;

2)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant zaprzestał realizacji Projektu lub realizuje go w sposób sprzeczny z umową lub z naruszeniem prawa;

3)brak jest postępów w realizacji Projektu w stosunku do terminów określonych we wniosku dofinansowanie, co sprawia, że można mieć uzasadnione przypuszczenia, że Projekt nie zostanie zrealizowany lub jego cel nie zostanie osiągnięty;

4)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant zaprzestał prowadzenia działalności, wszczęte zostało wobec niego postępowanie likwidacyjne, restrukturyzacyjne, lub pozostaje pod zarządem komisarycznym, co ma lub może mieć negatywny wpływ na realizację Projektu lub osiągnięcie celów Projektu;

5)w celu uzyskania dofinansowania lub na etapie realizacji Projektu lub do momentu zatwierdzenia przez Centrum raportu ex-post, Lider Konsorcjum lub Konsorcjant przedstawił fałszywe lub niezgodne ze stanem faktycznym oświadczenia lub dokumenty;

6)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant dopuścił się nieprawidłowości oraz nie usunął ich przyczyn i efektów w terminie wskazanym przez podmiot dokonujący kontroli;

7)nie został osiągnięty cel Projektu;

8)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant dokonał zakupu towarów lub usług w sposób sprzeczny z zasadami określonymi w Umowie;

9)Lider Konsorcjum nie ustanowił lub nie wniósł w określonym terminie i w formie określonej przez Centrum, zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z Umowy;

10)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant wykorzystał dofinansowanie niezgodnie z przeznaczeniem, pobrał dofinansowanie nienależnie lub w nadmiernej wysokości;

11)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant wykorzystał dofinansowanie z naruszeniem postanowień umowy;

12)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant obciążony jest obowiązkiem zwrotu pomocy wynikającym z decyzji Komisji Europejskiej;

13)został orzeczony, prawomocnym wyrokiem sądu, względem Lidera Konsorcjum lub Konsorcjanta zakaz, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

14)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant, bez zgody Centrum, nie zrealizował badań podstawowych, badań przemysłowych, prac rozwojowych lub prac przedwdrożeniowych zaplanowanych we wniosku o dofinansowanie lub zrealizował je w niepełnym zakresie;

15)Lider Konsorcjum lub Konsorcjant pomimo obowiązku zwrotu środków przeznaczonych na realizacji programów finansowanych z udziałem środków europejskich lub środków pochodzących ze źródeł krajowych, a przeznaczonych na realizację projektu finansowanego przez Centrum, nie dokonał zwrotu tych środków w terminie wskazanym przez Centrum, chyba że Liderowi konsorcjum lub konsorcjantowi została udzielona ulga w spłacie należności;

16)wobec Lidera Konsorcjum lub Konsorcjanta lub osób za które ponoszą oni odpowiedzialność na podstawie ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, zostało wszczęte postępowanie przygotowawcze w sprawie mogącej mieć wpływ na realizację Projektu;

17)w okresie 3 lat poprzedzających zawarcie Umowy lub w trakcie realizacji Projektu, Centrum rozwiązało z Liderem Konsorcjum lub Konsorcjantem inną umowę o dofinansowanie lub wykonanie i finansowanie projektu z winy Lidera Konsorcjum lub Konsorcjanta, bądź z przyczyn leżących po jego stronie - nie dotyczy przypadków rozwiązania umowy na skutek działania siły wyższej lub w przypadku potwierdzenia przez Centrum zaistnienia przesłanek opisanych w Umowie o dofinansowanie Projektu;

18)Lider Konsorcjum nie poinformował o zmianie Umowy Konsorcjum w terminie 14 dni od wprowadzenia do niej zmian, zmiana umowy konsorcjum uniemożliwia prawidłową realizację Umowy z NCBiR lub nastąpiła zmiana konsorcjanta bez zgody Centrum.

Zgodnie z Umową o dofinansowanie Projektu, Centrum może wstrzymać dofinansowanie także w przypadku gdy kwota ujęta we wniosku o płatność jest nienależna lub Centrum podjęło czynności w związku z ewentualnymi nieprawidłowościami mającymi wpływ na dane wydatki (§ 13 ust. 5).

W § 14 Umowy z NCBiR uregulowano natomiast zasady dotyczące zwrotu dofinansowania. W ust. 1 wskazano, że w przypadku uznania kosztów za niekwalifikowalne, w szczególności na skutek przeprowadzonej kontroli, bądź innych czynności weryfikujących prawidłowość poniesienia wydatków przez Lidera Konsorcjum lub Konsorcjanta, Centrum wzywa Lidera Konsorcjum do zwrotu kosztów uznanych za niekwalifikowane wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków na rachunek bankowy Lidera Konsorcjum do dnia ich zwrotu. Zwrotu należy dokonać w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania.

Ponadto w przypadku rozwiązania Umowy o dofinansowanie Projektu na podstawie § 13 ust. 1-4 umowy, Centrum wzywa Lidera Konsorcjum do zwrotu całości otrzymanego dofinansowania (również przekazanego Konsorcjantowi), w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania, wraz z odsetkami (ust. 2).

W przypadku, gdy niepowodzenie realizacji Projektu związane było z wystąpieniem siły wyższej, ryzykiem naukowym wynikającym z realizacji badań lub znacznej i niemożliwej do przewidzenia zmiany stosunków społeczno-gospodarczych i przeprowadzona analiza wykaże, że niepowodzenie realizacji Projektu nie nastąpiło na skutek nieuprawnionego działania lub zaniechania Lidera Konsorcjum lub Konsorcjanta, Lider Konsorcjum, w zakresie wskazanym przez Centrum, nie będzie zobowiązany do zwrotu dofinansowania (ust. 6)

Podsumowując, zgodnie z przedstawionymi zapisami Umowy Konsorcjum oraz Umowy o dofinansowanie Projektu, Wnioskodawca (Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant), w ramach otrzymanego dofinansowania, będzie zobowiązany przenieść na Uprawnionego autorskie prawa majątkowe do wyników Projektu stanowiących utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w zakresie pól eksploatacji znanych w chwili zawarcia Umowy z NCBiR, w tym wymienionych w art. 50 i 74 ust. 4 ustawy, bez ograniczeń co do terytorium, czasu i liczby egzemplarzy. Przeniesienie autorskich praw majątkowych ma nastąpić z chwilą przekazania w całości lub w części, wyników Projektu zawierających Elementy Autorskie, najpóźniej w dniu dokonania pozytywnej oceny merytorycznej Raportu końcowego.

Z powyższego wynika, iż dotacja otrzymana przez Wnioskodawcę z NCBiR ma charakter wyłącznie zwrotu poniesionych przez Konsorcjum kosztów w związku z realizacją Projektu - stanowi zatem rodzaj tzw. „dotacji kosztowej”. Umowa zawiera zapisy dotyczące tzw. kosztów kwalifikowanych, a więc wydatków poniesionych przez Konsorcjum, w tym Wnioskodawcę w niniejszej sprawie, które mogą zostać sfinansowane z otrzymanej od NCBiR dotacji. Otrzymane dofinansowanie może być przy tym przeznaczone wyłącznie na przedmiotowy Projekt. Natomiast, w przypadku, gdyby A. nie otrzymał dofinansowania z NCBiR na realizację opisanego Projektu, Projekt ten nie byłby w ogóle realizowany. W przypadku zaś niezrealizowania Projektu, o którym mowa we wniosku, Konsorcjum zobowiązane będzie do zwrotu otrzymanych środków pieniężnych, z wyjątkiem sytuacji, gdy niepowodzenie realizacji Projektu związane będzie z wystąpieniem siły wyższej i przeprowadzona analiza wykaże, że niepowodzenie realizacji Projektu nie nastąpiło na skutek nieuprawnionego działania lub zaniechania Lidera Konsorcjum lub Członka Konsorcjum, w zakresie wskazanym przez NCBiR, nie będzie zobowiązany do zwrotu dofinansowania. W takim wypadku zwrotowi podlegać będą wyłącznie kwoty niewydatkowane do dnia rozwiązania Umowy Konsorcjum.

Dofinansowanie, o którym mowa powyżej, Wnioskodawca będzie otrzymywał od NCBiR, a następnie przekazywał zgodnie z postanowieniami Umowy o dofinansowanie Projektu Członkowi Konsorcjum. Obowiązek przekazania środków pieniężnych przez Lidera Konsorcjum jest w tym zakresie tylko czynnością techniczną, wynikającą bezpośrednio z zapisów Umowy Konsorcjum oraz Umowy o dofinansowanie Projektu.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Lider Konsorcjum zobowiązany jest w ramach Projektu do wykonania następujących, opisanych we wniosku zadań:

i. analiza rozwiązań (…),

ii. przygotowanie stanowiska pomiarowego do wykonania (…),

iii. wytypowanie i zmapowanie wybranych fragmentów (…),

iv. działania informacyjne i promocyjne upowszechniające wiedzę na temat projektu. Opracowanie rekomendacji do przeprowadzania testów z wykorzystaniem danych zawartych w bazie.

Analiza rozwiązań (…) wyposażonych w różne systemy (…), jakie zostaną wykorzystane do utworzenia bazy danych scenariuszy w dalszej części Projektu. Zawiera w sobie przeprowadzenie autorskich analiz statystycznych i technicznych.

Przygotowanie stanowiska pomiarowego do wykonania „mapowania” wybranych fragmentów (...) dotyczy przede wszystkim opracowania kompleksowych wymagań technicznych i funkcjonalnych, których wynikiem będzie zakup i konfiguracja stanowiska pomiarowego. W zadaniu przeprowadzone zostaną także testy modułowe i integracyjne oraz wymagane dla potrzeb akwizycji danych korekty algorytmów rejestracji.

Wytypowanie i zmapowanie wybranych fragmentów (...) zawiera w sobie akwizycję danych, wybór właściwych scenariuszy, sprawdzanie poprawności rejestrowanych danych i ich adnotowanie pod względem metadanych. Scenariusze będą spełniać specyficzne wymagania funkcjonalne związane z warunkami zewnętrznymi i zdarzeniami.

Z kolei działania informacyjne i promocyjne obejmują opracowanie i prowadzenie strony internetowej Projektu, organizację seminariów dla szerokiego grona interesariuszy, których celem jest upowszechnianie efektów realizacji Projektu, promocja Projektu przez udział w wydarzeniach naukowych w tym wykonanie publikacji naukowych promujących bazę scenariuszy do wykorzystania w tym aspekcie. Jako konkluzja wyników Projektu zostaną opracowane rekomendacje do przeprowadzania testów z wykorzystaniem danych zawartych w bazie w różnych warunkach (…) w Polsce, które posłużą jako autorski wkład do działań standaryzacyjnych i homologacyjnych związanych z (…).

Członek Konsorcjum jest zobowiązany do wykonania czterech zadań, opisanych we wniosku o dofinansowanie: (…)

W ramach zadania 1, 2 oraz 4 zawarte jest wykonanie autorskiego oprogramowania. Z kolei w ramach zadania 3 zawarte jest wykonanie adnotacji.

Dodatkowo, Członek Konsorcjum będzie wykonywał zadania badawcze i rozwojowe polegające na:

a)analizie danych z sensorów (m.in. kamer, lidarów, radarów),

b)budowie modeli za pomocą algorytmów uczenia maszynowego i widzenia maszynowego do wspierania adnotacji i do badania jakości danych,

c)wykonywaniu eksperymentów numerycznych, w tym badanie analizy jakości wyników algorytmów sztucznej inteligencji,

d)zakupieniu serwera do prowadzenia badań w ramach tego projektu oraz serwera do przechowywania danych,

e)dokonywaniu przeglądów dostępnych rozwiązań, testowania wybranych dostępnych rozwiązań, w tym narzędzi do adnotacji, istniejących baz danych, protokołów wymiany informacji,

f)opracowywaniu raportów badawczych i publikacji naukowych.

Wyniki prac będą otwarte i dostępne na zasadach wolnego oprogramowania, w celu umożliwienia dyskusji naukowej, w tym ich weryfikacji, oraz w celu podkreślenia roli ośrodków w Polsce w badaniach w dziedzinie (…), analizy danych i sztucznej inteligencji.

Członek Konsorcjum nie jest/nie będzie zobowiązany do dokonania jakiegokolwiek świadczenia (dostawy towarów, świadczenia usługi) na rzecz Lidera Konsorcjum w zamian za przekazane przez Lidera Konsorcjum środki finansowe, stanowiące część dofinansowania z NCBiR.

Pytania

1) Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawców, że otrzymywane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Lidera Konsorcjum) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity, Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.; dalej jako „ustawa o VAT” lub „u.p.t.u.”)?

2) Czy nieodpłatne przekazanie - przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum – na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

3) Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawców, że otrzymywane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju - na podstawie Umowy o dofinansowanie - środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Członka Konsorcjum i przekazane za pośrednictwem Lidera Konsorcjum) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT?

4) Czy Wnioskodawca oraz Członek Konsorcjum są uprawnieni do odliczenia podatku naliczonego od zakupu towarów i usług związanych z realizacją Projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie

Stanowisko Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawców, że otrzymywane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowanej w Projekcie przez Lidera Konsorcjum) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania, o której mową w art. 29a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.; dalej jako „ustawa o VAT” lub ,.u.p.t.u”)?

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl zaś art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powyższego wynika, że pod pojęciem świadczenia usług należy rozumieć każde świadczenie, na które składać się może zarówno działanie, jak i zaniechanie. W świetle tego stwierdzić należy, że co do zasady, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają usługi świadczone odpłatnie, przy czym związek pomiędzy otrzymaną odpłatnością a świadczeniami na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje za to świadczenie. By dana czynność podlegała opodatkowaniu, pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być więc konsekwencją wykonania świadczenia.

Jak wskazuje przy tym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako „Trybunał” lub „TSUE”), w ramach danego stosunku prawnego muszą istnieć co najmniej dwa podmioty, z których jeden będzie świadczył usługi, drugi zaś będzie ich konsumentem (por. wyrok z 29 lutego 1996 r. w sprawie C- 15/94). W ocenie Trybunału, stosunek prawny łączący usługodawcę i usługobiorcę opiera się na zasadzie wzajemności (por. wyrok z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93), natomiast pomiędzy daną usługą a otrzymanym w zamian za jej wykonanie wynagrodzeniem istnieje bezpośredni i czytelny związek (por. wyrok z 5 lutego 1981 r. w sprawie C- 154/80).

W świetle przytoczonych wyroków Trybunału można wywnioskować, że czynność uznaje się za odpłatną, gdy są spełnione następujące warunki:

a)istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

b)wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

c)istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie nabywcy towaru lub usługi,

d)odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

e)istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Mając na uwadze powyższe, zauważyć należy, że w zawartej Umowie Konsorcjum nie przyjęto jakiegokolwiek postanowienia, które stanowiłoby o obowiązku wykonania usługi/usług w ramach Projektu i wdrażania wyników/badań Projektu bezpośrednio na rzecz NCBiR, Lidera Konsorcjum, czy też Członka Konsorcjum. Umowa Konsorcjum stanowi przy tym, że strony zobowiązane są nie zlecać sobie nawzajem realizacji usług, dostaw lub robót budowlanych w ramach realizacji Projektu. W Umowie Konsorcjum, ale też w Umowie z NCBiR brak jest również postanowień o obowiązku uiszczenia jakichkolwiek innych środków pieniężnych poza dystrybucją dofinansowania, które będzie stanowić wyłącznie pokrycie przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum określonych kosztów w związku z wykonywanym Projektem.

W ocenie Wnioskodawcy, dofinansowanie otrzymane na podstawie umowy z NCBiR nie może być uznane za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług w postaci realizacji Projektu na rzecz NCBiR, jako że Projekt nie jest realizowany na rzecz NCBiR, a jedynie za pośrednictwem NCBiR dystrybuowane są środki publiczne przeznaczone na jego realizację. Powyższe dowodzi, że otrzymane dofinansowanie nie powinno być traktowane jako konsekwencja wykonania świadczenia, a jedynie zwrot poniesionych kosztów. Celem zawartej Umowy Konsorcjum było bowiem złożenie do NCBiR wniosku o dofinansowanie realizacji Projektu, a w przypadku otrzymania przedmiotowego finansowania - wspólna jego realizacja. Stąd należy zauważyć, że obowiązki A. ujęte w Umowie Konsorcjum stanowią jedynie zadania o charakterze funkcjonalnym, niezbędnym do prawidłowego procesowania wymogów koniecznych dla uzyskania dofinansowania od NCBiR i realizacji Projektu. Korzyść w formie dofinansowania, otrzymana przez Lidera Konsorcjum i Członka Konsorcjum nie może być więc rozpatrywana jako forma odpłatności za jakąkolwiek usługę.

Natomiast, w myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Tym samym, opodatkowanie dotacji stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Warto zwrócić również uwagę, iż nie wszystkie dotacje zwiększają obrót, a w konsekwencji stanowić będą element podstawy opodatkowania VAT. Dotacjami zwiększającymi podstawę opodatkowania w VAT są bowiem jedynie te, które związane są bezpośrednio z ceną dostawy towarów, czy ceną świadczonych usług. Wyjątek ten, zgodnie z zasadami egzegezy prawniczej, należy zawsze interpretować w sposób ścisły. Z kolei ścisła wykładnia art. 29a ust. 1 ustawy o VAT prowadzi do wniosku, że tylko dotacje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Tym samym, inne dotacje nie stanowią elementu podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT. Stąd, dla prawidłowej wykładni art. 29a ust. 1 ustawy o VAT i określenia podstawy opodatkowania istotnym pozostaje wyjaśnienie pojęcia „dotacji bezpośrednio związanej z ceną”.

Powyższe przepisy stanowią implementację art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE L z dnia 11 grudnia 2006 r. Nr 347 poz. 1, ze zm., dalej jako „Dyrektywa VAT”). Zgodnie z tym przepisem, w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Związane jest to z tym, że podstawa opodatkowania stanowi wartość faktycznie uzyskaną przez sprzedawcę z tytułu danej opodatkowanej czynności. Należy jednocześnie wskazać, że nie ma tu znaczenia status podmiotu wypłacającego subwencję ani pochodzenie środków, z których ta subwencja jest wypłacana.

Z brzmienia powołanych wyżej przepisów wynika, że nie każda subwencja uwzględniana jest w podstawie opodatkowania dostawy towaru lub świadczenia usługi (tylko subwencje związane bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia). Zgodnie z orzecznictwem TSUE, do podstawy opodatkowania podatkiem VAT zalicza się, w przypadkach, które określa art. 73 Dyrektywy VAT, m.in. przyznane podatnikom subwencje bezpośrednio związane z ceną dostawy lub świadczenia. Przepis ten zmierza do obciążenia podatkiem VAT całej wartości towarów lub usług, a przez to do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji (np. pkt 26 wyroku z 15 lipca 2004 r. w sprawie C-144/02 ).

TSUE wskazywał już wielokrotnie, że aby subwencja była uznana za bezpośrednio związaną z ceną danej transakcji, powinna ona być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określony towar lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencja może być uznana za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym podlegać opodatkowaniu (np. pkt 28 ww. wyroku C-144/02).

Ponadto, subwencje związane bezpośrednio z ceną interpretuje się jako obejmujące jedynie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług i które są płacone przez stronę trzecią sprzedawcy lub dostawcy (np. wyrok TSUE z 22 listopada 2001 r. w sprawie C- 184/00). Niezbędne jest, by cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca, była ustalona w taki sposób, by zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący cenę, jakiej ten ostatni żąda (także pkt 29 ww. wyroku C-144/02).

W uzasadnieniu wyroku zapadłego w sprawie C-184/00 podkreślono, że sam tylko fakt, iż dotacja (czy inny sposób dofinansowania) wpływa na ostateczną cenę świadczenia (co niemal zawsze ma miejsce), nie może być decydujący dla uznania, że dotacja ta powinna zwiększać podstawę opodatkowania. Jednocześnie wyjaśniono, że do uznania dotacji (subwencji, itp.) za zwiększającą podstawę opodatkowania konieczne jest stwierdzenie, że dotacja ta jest dokonywana w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej (dostawy towarów lub świadczenia usług). Opowiedziano się więc za takim rozumieniem przepisów, aby opodatkowanie dotacji następowało tylko w stosunku do takich dotacji, które odpowiadają całości lub części wynagrodzenia z tytułu takiej czynności. Dotacja powinna być związana także z konkretną, oznaczoną dostawą albo usługą. Dotacje podmiotowe, czy przeznaczone na pokrycie kosztów działalności - chociaż mogą mieć w ostatecznym rozrachunku jakiś wpływ na cenę świadczonych usług lub dostarczanych towarów - nie są zatem uwzględniane w podstawie opodatkowania. Zauważyć także wypada, że dotacje zawsze w jakiś sposób wpływają na cenę świadczonych usług czy towarów dostarczanych przez podatnika. Do podstawy opodatkowania wlicza się jednakże tylko te dotacje (dofinansowania), które są w bezpośredni sposób związane z podstawą opodatkowania. Okoliczność, że dotacja - np. pokrywająca część ogólnych kosztów podatnika - pozwoliła na zmniejszenie ceny świadczonych usług, nie jest powodem, aby włączać takie dotacje do podstawy opodatkowania, jeśli nie dotyczą one konkretnych czynności opodatkowanych. W praktyce niemal zawsze dofinansowanie działalności podatnika wpływa w jakiś sposób na stosowane przez niego ceny.

Fakt ten jednak nie ma znaczenia dla uznania czy dofinansowanie powinno zwiększyć podstawę opodatkowania - aby otrzymana dotacja zwiększała podstawę opodatkowania konieczne jest stwierdzenie, że dotacja ta została dokonana w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług (zob. A. Bartosiewicz, VAT. Komentarz, wyd. X, Wolters Kluwer 2016).

Kwestię bezpośredniego związku dofinansowania z ceną danej transakcji TSUE analizował także w wyroku C-462/02. Trybunał wskazał, że aby subwencja stanowiła element wynagrodzenia powinna przede wszystkim być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę, jedynie w tym przypadku subwencja może być uznana za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym podlegać opodatkowaniu. TSUE stwierdził, że prawo do otrzymywania subwencji jest przyznawane beneficjentowi, skoro tylko ten ostatni dokona transakcji podlegającej opodatkowaniu. Ponadto należy w ocenie Trybunału zbadać, czy nabywcy towarów lub usługobiorcy czerpią zysk z subwencji przyznanej jej beneficjentowi. Niezbędne jest bowiem, by cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca, była ustalona w taki sposób, by zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący ceny, jakiej ten ostatni żąda.

Należy zatem zbadać, czy okoliczność, że subwencja jest przyznawana sprzedawcy lub świadczącemu usługi, pozwala mu obiektywnie na sprzedaż towarów lub świadczenie usług po cenie niższej od tej, której by żądał, gdyby nie otrzymał subwencji. Powinno być w każdym razie możliwe zidentyfikowanie świadczenia wzajemnego, które stanowi subwencja. Nie ma konieczności, by kwota subwencji odpowiadała dokładnie zmniejszeniu ceny dostarczonego towaru lub wykonanej usługi. Wystarczy, by korelacja istniejąca między tym zmniejszeniem a wspomnianą wyżej subwencją, która może mieć charakter ryczałtowy, była istotna.

Generalną zasadą sytemu podatku VAT jest więc opodatkowanie podatkiem VAT otrzymanych przez podatnika dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze wyłącznie wtedy, gdy mają one bezpośredni wpływ na cenę dostarczanych towarów lub świadczonych usług. Taki sposób wykładni znajduje przy tym w pełni swoje potwierdzenie w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 15 czerwca 2012 r. (znak PT4/033/2-3/9/EFU/2012/PT-298), w której zostało podkreślone, iż: „z treści cytowanych wyżej przepisów (art. 29 ust. 1 ustawy o VAT - przepis ten wskutek nowelizacji ustawy VAT został uchylony z dniem 1 stycznia 2014 r. jego treść - w niezmodyfikowanym zakresie w odniesieniu do dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze - została przeniesiona do art. 29a ust. 1 ustawy o VAT) wynika, iż w sytuacji, gdy podatnik, w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję czy też inną dopłatę o podobnym charakterze) wpływające bezpośrednio na cenę towaru lub usługi, „uzupełnia” ona podstawę opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia”. Z powyżej konstrukcji przywołanego przepisu Minister Finansów wyciąga następujący wniosek: „natomiast dotacje czy subwencje (np. dotacja ze środków unijnych) niemające bezpośredniego wpływu na cenę czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, nie stanowią obrotu w rozumieniu przepisu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, czyli nie zwiększają podstawy opodatkowania podatkiem VAT”.

Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, że jeżeli uzyskana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia, to wówczas dotacja taka stanowi element podstawy opodatkowania VAT. Natomiast, jeśli związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub świadczeniem usług, wówczas należy potraktować ją jako płatność niepodlegającą opodatkowaniu VAT.

W ocenie Wnioskodawcy, mając na względzie cel otrzymanego dofinansowania z NCBiR oraz charakter zadań sfinansowanych tymi środkami, nie można przyjąć, że otrzymane środki pieniężne mają bezpośredni wpływ na jakąkolwiek cenę usługi/dostawy towarów. A. nie będzie bowiem wykonywał jakiejkolwiek usługi, czy też dostawy towarów na rzecz NCBiR lub innego podmiotu w ramach realizacji Projektu. W konsekwencji, nie sposób zidentyfikować ekonomicznej i wyraźnej zależności między otrzymanym dofinansowaniem a ostateczną wartością/ceną usługi czy dostawy towarów, które w przedmiotowym stanie faktycznym nomen omen nie wystąpią. W istocie rzeczy, otrzymane na podstawie umowy z NCBiR dofinansowanie będzie miało niejako charakter dopłaty do kosztów Projektu. Otrzymane środki pieniężne pokryją bowiem wydatki ponoszone podczas realizacji Projektu i nie będą miały charakteru cenotwórczego. Tym samym elementem cenotwórczym nie są wydatki, których poniesienie przez A. dotowane będzie ze środków pozyskanych z dofinansowania. Według Wnioskodawcy przedmiotowe koszty stanowić będą w ramach Projektu koszty ogólne, które nie wchodzą do podstawy opodatkowania VAT. Wynika to z faktu, że jak wspomniano powyżej, nie kształtują one ostatecznej ceny z uwagi na brak zaistnienia jakiegokolwiek świadczenia, które stanowiłoby usługę/dostawę towaru.

W ocenie Wnioskodawcy, z uwagi na fakt, że środki finansowe w postaci dofinansowania z NCBiR przeznaczone będą wyłącznie na pokrycie kosztów realizowanego Projektu, uznać należy, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpi dotacja mająca bezpośredni wpływ na cenę świadczonej usługi czy dostawy towarów. Zatem kwota dofinansowania wynikająca z Umowy z NCBiR odpowiada jedynie wysokości określonych kosztów. W konsekwencji, dofinansowanie z NCBiR stanowić będzie swego rodzaju refundację ponoszonych przez Wnioskodawcę kosztów. To dzięki temu dofinansowaniu, A. będzie miał zapewnione pokrycie kosztów odnoszących się do całokształtu prac prowadzonych, w ramach realizowanego Projektu. Zaangażowanie się A. oraz Członka Konsorcjum w Projekt, z uwagi na zbyt duże obciążenia kosztowe, nie byłoby bowiem możliwe bez ww. formy refundacji.

W kontekście powyższych spostrzeżeń, warto wskazać, że tematyka charakteru dotacji udzielanych w związku z realizacją projektów badawczych, była niejednokrotnie przedmiotem wykładni Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej jako „NSA”) oraz wojewódzkich sądów administracyjnych (dalej jako „WSA”). W orzecznictwie wielokrotnie prezentowane było stanowisko, według którego dotacje otrzymane przez podatnika, a dotyczące pokrycia kosztów realizowanego przez niego projektu, mają charakter zakupowy (kosztowy). Takie dotacje są bowiem przeznaczone na wydatki niezbędne do wykonania projektu, w konsekwencji, brak jest uzasadnienia dla stanowiska, że zwiększają one obrót w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Sądy wielokrotnie uchylały również rozstrzygnięcia organów podatkowych, które w stanach faktycznych/zdarzeniach przyszłych zbliżonych do przedstawionego przez Wnioskodawcę w niniejszym wniosku, dopatrywały się bezpośredniego związku dopłaty ze świadczeniem realizowanym na rzecz nabywcy majątkowych praw własności intelektualnej, z pominięciem szerokiego kontekstu i celów projektu. Przykładowo, zauważyć należy, że:

a) w wyroku z 14 lutego 2022 r., sygn. III SA/Wa 1840/21 WSA w Warszawie wskazał, że: „Zdaniem Sądu rację ma zatem Skarżący twierdząc, że dofinansowanie z NCBiR nie stanowi w stanie faktycznym tej sprawy wynagrodzenia za świadczone usługi. Ponadto właścicielem autorskich praw majątkowych powstałych w wyniku wykonania projektu jest z mocy prawa Skarb Państwa. Nie można dopatrzeć się więc bezpośredniego związku dofinansowania z ceną świadczeń. Taki bezpośredni związek zachodziłby jedynie wówczas, gdyby cena, za jaką swoją usługę lub towar konsorcjanci sprzedadzą nabywcom, zależała od kwoty dotacji. Z wniosku o interpretację nie wynika, aby istniało powiązanie kwoty dofinansowania z ewentualnym, konkretnym wynikiem prac badawczych, które wskazywałoby na to, że dofinansowanie to stanowi dopłatę do ceny praw powstałych w toku prac badawczych, jako pokrycie części ich wartości lub rekompensatę z powodu obniżenia ceny”;

b) w wyroku z 14 kwietnia 2021 r., sygn. akt I SA/Łd 173/21, WSA w Łodzi wskazał, że: „Dofinansowanie przekazane przez NCBiR ma za zadanie sfinansować prowadzone przez lidera i członków konsorcjum prace rozwojowe i badania naukowe na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. Tym samym dofinansowanie pokrywa koszty z nimi związane. Nie stanowi ono zatem dotacji, subwencji ani innej dopłaty o podobnym charakterze mającej bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika”;

c) w wyroku z 25 marca 2021 r., sygn. III SA/Wa 906/20, WSA w Warszawie podkreślił, że: „Reasumując w zakresie prac w ramach Projektu, brak jest łącznego wypełnienia elementów typowych dla świadczenia usług za wynagrodzeniem na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Nie sposób ich dostrzec w ramach rozliczeń pomiędzy A. a NCBiR, pomiędzy A. a Członkami konsorcjum, a finalnie pomiędzy poszczególnymi uczestnikami Konsorcjum, brak jest bowiem brak odpłatności, brak ceny, brak stosunku prawnego, brak odbiorcy/beneficjenta/konsumenta. W konsekwencji uznać należy, że brak jest w sprawie, wbrew twierdzeniu DKIS, jakiejkolwiek odpłatnej usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 u.p.t.u. w związku z art. 5 ust. 1 u.p.t.u. i art. 29a ust. 1 u.p.t.u.”;

d) w wyroku z 18 września 2019 r., sygn. III SA/Wa 305/19, WSA w Warszawie wskazał, iż: „W świetle więc art. 29a ust. 1 u.p.t.u. za część zapłaty za dostawę lub wykonanie usługi uznaje się także otrzymane przez podatnika dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Dotacja podlega opodatkowaniu jako składnik ceny czynności, z którą dotacja jest związana. Nie można zatem przyjąć, na podstawie art. 29a ust. 1 u.p.t.u., że dotacja, jako czynność, jest opodatkowana. Powołany przepis odróżnia należność z tytułu odpłatnego świadczenia usług od otrzymanej dotacji celowej na wykonanie określonych zadań. Dotacja podlega opodatkowaniu jedynie jako składnik ceny czynności, z którą dotacja jest związana (dostawa, usługa) i jedynie wówczas, jeśli bezpośrednio wpływa na cenę dostawy lub usługi. Oznacza to, że dotacja, jeśli bezpośrednio wpływa na cenę określonej usługi lub określonej dostawy, to opodatkowana jest według zasad, jakie przewidziano dla opodatkowania dostawy lub usługi, z którą jest związana”;

e) w wyroku z 28 czerwca 2019 r., sygn. I FSK 566/19, NSA orzekł, że: „(...) za prawidłowe należało uznać stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, wyrażone w zaskarżonym wyroku, że dofinansowanie przekazane przez N. ma za zadanie sfinansować prowadzone przez lidera i członków konsorcjum prace rozwojowe i badania naukowe na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. Tym samym dofinansowanie pokrywa koszty z nimi związane. Nie stanowi ono dotacji, subwencji ani innej dopłaty o podobnym charakterze mającej bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika (...). Okoliczności opisane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej oraz jego uzupełnieniu, nie dawały podstaw do stwierdzenia, że dofinansowanie otrzymywane przez spółkę jako partnera konsorcjum, stanowi wynagrodzenie za świadczone usługi. Zasadnie Sąd pierwszej instancji podsumował, że w sytuacji, gdy efekt zakończonych prac będzie stanowił przedmiot podlegający przepisom o prawie autorskim, wówczas z chwilą zakończenia projektu, spółka zobligowana jest do przeniesienia na Skarb Państwa wszelkich praw (nieodpłatnie) i że w takim przypadku nie można mówić o świadczeniu wzajemnym. Skoro omawiana dotacja nie stanowi wynagrodzenia (dopłaty do wynagrodzenia) za świadczone na rzecz zamawiającego usługi, to prawidłowo także ocenił Sąd pierwszej instancji, że przeniesienie praw nie może być utożsamiane z odpłatną usługą wykonaną przez spółkę (...)”;

f) w wyroku z 25 kwietnia 2019 r., sygn. III SA/Wa 2350/18, WSA w Warszawie zwrócił uwagę, że: „Dofinansowanie z NCBiR nie stanowi w stanie faktycznym tej sprawy wynagrodzenia za świadczone usługi. Ponadto właścicielem autorskich praw majątkowych powstałych w wyniku wykonania projektu jest z mocy prawa Skarb Państwa. Nie można dopatrzeć się więc bezpośredniego związku dofinansowania z ceną świadczeń. Taki bezpośredni związek zachodziłby jedynie wówczas, gdyby cena, za jaką swoją usługę lub towar wnioskodawcy sprzedadzą nabywcom, zależała od kwoty dotacji. Z wniosku o interpretację nie wynika, aby istniało powiązanie kwoty dofinansowania z ewentualnym, konkretnym wynikiem prac badawczych, które wskazywałoby na to, że dofinansowanie to stanowi dopłatę do ceny praw powstałych w toku prac badawczych, jako pokrycie części ich wartości lub rekompensatę z powodu obniżenia ceny”;

g) w wyroku z 27 listopada 2018 r., sygn. I SA/Gd 958/18, WSA w Gdańsku podkreślił, że: „W przedstawionym przez wnioskodawcę stanie faktycznym sprawy uznać należy, iż dofinansowanie przekazane przez NCBiR ma za zadanie sfinansować prowadzone przez lidera i członków konsorcjum prace rozwojowe i badania naukowe na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. Tym samym dofinansowanie pokrywa koszty lub ich część, z nimi związane. Nie stanowi ono dotacji, subwencji ani innej dopłaty o podobnym charakterze mającej bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika”;

h) w wyroku z 15 listopada 2018 r., sygn. I FSK 1947/16, NSA wskazał, że:

„Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji, że organ podatkowy wydał omawianą interpretację w oderwaniu od przyjętych w zawartej przez partnerów konsorcjum umowie celów i zasad realizacji wspólnego przedsięwzięcia ograniczając się do jednego tylko aspektu, tj. rozliczenia kosztów i przychodów oraz związanego z tym rozliczeniem dokonywanym poprzez noty obciążeniowe i uznaniowe pomiędzy Liderem a konsorcjantami, czyli pomiędzy uczestnikami jednego, wspólnego przedsięwzięcia. Tymczasem określony w umowie podział wszystkich wydatków i uzyskanych przychodów dokonywany przez Lidera Konsorcjum nie może zostać uznany za odsprzedaż usług przez jeden podmiot innym podmiotom wchodzącym w skład Konsorcjum, gdy jego partnerzy w ogóle nie korzystają z tak wykonywanych usług, nie są ich usługobiorcami, a wręcz odwrotnie, występują zbiorowo w charakterze usługodawców, których reprezentuje Lider. Zatem błędnie organ przyjął, że czynności te będą czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a otrzymana nań dotacja wejdzie do podstawy opodatkowania. Jak słusznie stwierdził Sąd pierwszej instancji dotacja jest przyznawana konsorcjum świadczącemu usługi na rzecz K. która nie ma wpływu na jej cenę. Nie byłaby ona wyższa w przypadku braku dotacji, gdyż nie łączy się z usługą świadczoną na rzecz K. Pokrywa własne koszty konsorcjantów ponoszone w ramach 50% realizowanego przedsięwzięcia, a K. nie czerpie korzyści z dotacji”;

i) w wyroku z 27 września 2018 r., sygn. I FSK 1875/16, NSA zwrócił uwagę, że: „Kryterium uznania dotacji za zwiększającą obrót stanowi stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Opodatkowaniu podlegają bowiem jedynie przedmiotowe dotacje do ceny sprzedaży (u dostawcy towaru lub usługi). Nie podlegają natomiast opodatkowaniu przedmiotowe dotacje do ceny zakupu (u nabywcy towaru lub usługi)”;

j) w wyroku z 22 marca 2018 r., sygn. akt VIII SA/Wa 150/18, WSA w Warszawie zaznaczył, że: „Dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie stanowią obrotu w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 u.p.t.u., czyli nie zwiększają podstawy opodatkowania tym podatkiem. Tym samym, podstawę opodatkowania podatkiem VAT zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne - na pokrycie kosztów działalności (czy też kosztów realizacji konkretnego zadania) - nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu”;

k) w wyroku z 1 grudnia 2017 r., sygn. III SA/Wa 3403/16, WSA w Warszawie podniósł, że: „W świetle powyższych poglądów Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie ma zatem wątpliwości, że dotacje podmiotowe czy przeznaczone na pokrycie kosztów działalności - chociaż mogą mieć w ostatecznym rozrachunku jakiś wpływ na cenę świadczonych usług lub dostarczanych towarów - nie są uwzględniane w podstawie opodatkowania”;

l) w wyroku 17 stycznia 2017 r. sygn. I SA/Łd 938/16, WSA w Łodzi wskazał, iż: „Deklarowany cel nie ma charakteru komercyjnego, służyć będzie realizacji zadań publicznych wynikających z regulacji prawnych, to przyznana dotacja nie będzie stanowiła dopłaty do ceny świadczonych usług, lecz zwrot poniesionych kosztów. Oznacza to, że przedmiotowa dotacja będzie miała charakter zakupowy. W konsekwencji, w związku z realizacją umowy uniwersytet nie otrzyma sfinansowanego dotacją wynagrodzenia za świadczone usługi w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, lecz refundację poniesionych kosztów (...). Z uwagi na przedstawiony opis sprawy i powołane wyżej przepisy należy stwierdzić, że uniwersytet realizując zadania umowy wraz z innymi podmiotami wykonuje je otrzymując od Narodowego Centrum dotację, która nie stanowi obrotu, bowiem jest dotacją skierowaną na pokrycie kosztów zadania zawartego w umowie”. Zdaniem Sądu, „Dla określenia, czy dane dotacje są czy nie są opodatkowane podatkiem od towarów i usług istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania”. Wnioskodawca zauważa, że w przedmiotowej sprawie, w dniu 13 lutego 2019 r. NSA oddalił skargę kasacyjną organu podatkowego i przyznał rację podatnikowi o braku konieczności opodatkowania VAT otrzymanego dofinansowania;

m) w wyroku z 5 lutego 2015 r. sygn. I FSK 821/1, NSA stwierdził, że: „Przyznana dotacja na dofinansowanie tego projektu stanowi określony w umowie z instytucją pośredniczącą procent całkowitych wydatków kwalifikowanych projektu. Wypłacana ona jest w formie zaliczki w wysokości określonej w harmonogramie płatności i przeznaczona jest na pokrycie ściśle określonych wydatków ponoszonych przez organizatora projektu. Z powyższego wynika, że otrzymana przez skarżącą dotacja dotyczy bezpośrednio realizowanego przez skarżącą projektu i ma charakter zakupowy. Dotacja jest bowiem przeznaczona na wydatki niezbędne do wykonania projektu (...). Mając na uwadze to, że przyznana skarżącej dotacja przeznaczona jest na wydatki niezbędne do wykonania całego realizowanego przez skarżącą projektu, to nie jest ona wbrew temu co przyjął Sąd pierwszej instancji związana bezpośrednio z usługą szkoleniową wykonywaną przez skarżącą. Nie ma więc uzasadnienia stanowisko Sądu pierwszej instancji, by dotacja ta zwiększała obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 u.p.t.u. To, że uczestnik szkolenia w rezultacie ponosi niższe koszty szkolenia wbrew temu co przyjął Sąd pierwszej instancji nie ma większego wpływu na ocenę czy dotacja stanowi obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 u.p.t.u. czy też nie. Istotne jest bowiem to, czy ma ona bezpośredni wpływ na cenę danej usługi. Skoro otrzymana dotacja pokrywa koszty realizacji projektu, to jak słusznie podnoszą obie strony stanowi ona zwrot kosztów poniesionych w związku z zarządzaniem projektem i realizacją szkoleń. Otrzymana przez skarżącą dotacja nie spełnia więc przesłanki określonej w art. 29 ust. 1 u.p.tu., tj. nie wpływa bezpośrednio na cenę usługi świadczonej przez skarżącą”.

Mając na uwadze powyższe warto wskazać również na wyrok NSA z 13 lutego 2019 r., sygn. akt I FSK 593/17, gdzie przedmiot sporu również stanowiły skutki podatkowe w obszarze VAT związane z otrzymaniem dofinansowania od NCBiR w ramach konsorcjum. Jak podniósł NSA, w tego rodzaju sprawach, w pierwszej kolejności należy rozstrzygać, czy wykonana została usługa w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Dopiero konsekwencją odpowiedzi na to pytanie będzie kwalifikacja dotacji, tzn. rozstrzygnięcie, czy uzyskane środki pieniężne powinny zostać włączone do podstawy opodatkowania. W sytuacji, kiedy nie dochodzi do świadczenia rzeczywistej usługi, wówczas zagadnienie kalkulacji podstawy opodatkowania staje się bezprzedmiotowe. W kontekście powyższego NSA orzekł, że dofinansowania nie można uznać za wynagrodzenie, gdyż stanowi jedynie zwrot kosztów, poniesionych w związku z realizacją projektu. W ocenie Sądu, opis zdarzenia przyszłego nie pozwalał przyjąć - odmiennie niż wywodził autor skargi kasacyjnej - aby skarżący świadczył usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Okoliczność wykonania określonych czynności przez skarżącego, które miały się wyrażać docelowo rezultatem w postaci powstania specjalistycznych metodyk, ale bez cechy wyświadczenia tego wszystkiego w ramach działań na rzecz konkretnego podmiotu jako usługobiorcy, nie upoważniała do przyjęcia, że wystąpiło świadczenie usług w znaczeniu właściwym dla sfery podatku VAT. NSA stanął na stanowisku, iż skoro zatem nie mieliśmy do czynienia ze świadczeniem usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, to badanie kwestii ewentualnej odpłatności uzyskanej przez skarżącego za czynności wykonane w ramach projektu okazało się bezprzedmiotowe. Sąd zwrócił uwagę, że skarżący miał pozyskać dotację na częściowe sfinansowanie swoich prac, ale płatność za nie była elementem mogącym ukształtować odpłatne świadczenie usług, a więc w jakikolwiek sposób wpłynąć na wykreowanie czynności opodatkowanej w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. W konsekwencji wykluczone stało się zdaniem NSA odnoszenie do rzeczonej dotacji postanowień zawartych w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Konkluzje zbieżne ze stanowiskiem Wnioskodawcy ujęte zostały również, m.in. w wyroku NSA z 21 marca 2019 r., sygn. I FSK 1363/18, w wyroku WSA w Warszawie z 24 sierpnia 2018 r., sygn. III SA/Wa 3651/17, w wyroku WSA w Warszawie z 22 lutego 2018 r., sygn. III SA/Wa 944/17, w wyroku WSA w Krakowie z 23 stycznia 2018 r., sygn. I SA/Kr 1226/17, a także w wyroku WSA w Warszawie z 18 września 2019 r., sygn. III SA/Wa 493/19 oraz w wyroku WSA w Warszawie z 29 maja 2019 r. sygn. III SA/Wa 2961/18.

Co istotne, przywołane orzeczenia zapadły w stanach faktycznych/zdarzeniach przyszłych zbliżonych do stanu stanowiącego przedmiot niniejszego wniosku. W świetle powyższego, dofinansowanie wypłacone Liderowi Konsorcjum na postawie umowy z NCBiR będzie zatem dofinansowaniem o charakterze ogólnym, które jako takie, stanowi jedynie zwrot kosztów faktycznie poniesionych przez A. oraz Konsorcjanta w ramach realizacji Projektu.

Wnioskodawca chciałby również podkreślić, że także przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wydane zostały rozstrzygnięcia (interpretacje podatkowe), w których poruszona została problematyka opodatkowania uzyskiwanych dotacji, w tym wypłacanych przez NCBiR. W tym kontekście warto zwrócić uwagę chociażby na interpretację z 15 stycznia 2013 r. (znak IPPP2/443-1085/12-2/JW), w której została zaprezentowana następująca konkluzja: „mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż skoro - jak wskazano - pozyskana dotacja przeznaczona jest na pokrycie poniesionych kosztów w ramach realizowanego projektu to oznacza, że w opisanej sytuacji występuje dotacja o charakterze zakupowym, a nie dotacja mająca na celu sfinansowanie ceny sprzedaży. (...) Tym samym dotacja ze środków unijnych, czyli otrzymany zwrot poniesionych kosztów, nie będzie stanowiła czynności opodatkowanej podatkiem VAT, ponieważ czynność ta nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, zawartych w art. 5 ust. 1 ustawy VAT”.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej poruszył ten wątek także w interpretacji z 18 maja 2022 r. (znak 0113-KDIPT1-1.4012.139.2020.10.ŻR). W rozstrzygnięciu tym uznano za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, m.in. w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT dofinansowania otrzymanego z NCBiR oraz w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT przekazania kwot przez wnioskodawcę na rzecz pozostałych uczestników konsorcjum jako podział dofinansowania otrzymanego z NCBiR.

Istotne w omawianym zakresie stanowisko wyrażone zostało także w interpretacji podatkowej z 21 kwietnia 2022 r. (znak 0114-KDIP4-1.4012.18.2022.2.MK). W piśmie tym wskazano z kolei, że kwota dofinansowania otrzymanego z NCBiR przez wnioskodawcę - jako członka konsorcjum - w związku z realizacją danego projektu nie będzie podlegać opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika zatem, że A. jako Lider Konsorcjum jest stroną umowy zawartej z NCBiR dotyczącej prowadzenia badań podstawowych, badań przemysłowych lub prac rozwojowych, finansowanych ze środków publicznych. NCBiR występuje tutaj jako strona finansująca. Na podstawie umowy z NCBiR A. oraz Członek Konsorcjum otrzymują środki pieniężne, które mają pokryć koszty ponoszone w związku z pracami objętymi Projektem. W związku z otrzymaniem finansowania na rzecz realizacji Projektu, A. i Członek Konsorcjum zobowiązują się ponadto przenieść na Skarb Państwa całość autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań. Przeniesienie autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac lub badań odbywać się będzie przy tym w całości nieodpłatnie. W tych okolicznościach uznać należy, że dofinansowanie przekazane przez NCBiR ma za zadanie sfinansować prowadzone przez A. i Członka Konsorcjum prace i badania. Tym samym dofinansowanie pokrywa koszty z nimi związane. Nie stanowi ono zatem dotacji, subwencji ani innej dopłaty o podobnym charakterze mającej bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Wobec tego, że właścicielem autorskich praw majątkowych powstałych w wyniku wykonania Projektu jest Skarb Państwa, a przeniesienie autorskich praw majątkowych na rzecz Skarbu Państwa nastąpi nieodpłatnie, brak jest więc podstaw do stwierdzenia, iż dofinansowanie stanowi wynagrodzenie za świadczone usługi.

Na marginesie podkreślić trzeba, że o bezpośrednim związaniu dotacji z ceną można by mówić jedynie wtedy, gdyby Skarb Państwa nabywał, po określonej cenie, wyniki badań A., lub/i płacił, określoną cenę, za samo prowadzenie tychże badań. Następnie, po uzyskaniu dofinansowania z NCBiR, cena, za jaką ostatecznie swoją usługę A. by sprzedał Skarbowi Państwa, zależała od kwoty dotacji. Z taką sytuacją nie mamy jednak do czynienia w przedmiotowej sprawie Wnioskodawcy.

Reasumując, dofinansowanie z NCBiR pokrywa jedynie koszty związane z realizacją Projektu i nie stanowi zarówno dla Lidera Konsorcjum, jak i dla Członka Konsorcjum dotacji, subwencji ani innej dopłaty o podobnym charakterze, mającej bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub świadczonych usług. Z przedstawionego stanu faktycznego nie wynika, aby istniało powiązanie kwoty dofinansowania z ewentualnym, konkretnym wynikiem prac badawczych, które wskazywałoby na to, że dofinansowanie to stanowi dopłatę do ceny praw powstałych w toku prac badawczych, jako pokrycie części ich wartości lub rekompensatę z powodu obniżenia ceny.

Z tego względu podkreślić należy, iż dofinansowanie otrzymane na podstawie Umowy o dofinansowanie Projektu nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ czynność ta nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, zawartych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji dofinansowanie z NCBiR nie może być zatem traktowane jako stanowiące element podstawy opodatkowania VAT. Otrzymane środki finansowe nie są bowiem bezpośrednio powiązane z ceną stanowiącą element wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę bądź dostawę towaru. Dofinansowanie z NCBiR przeznaczone jest bowiem w całości na refundację kosztów przeprowadzenia Projektu.

Wnioskodawca uważa tym samym, że w ww. stanie faktycznym brak jest argumentów, które w świetle art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, pozwalałyby stwierdzić konieczność włączenia otrzymanego z NCBiR dofinansowania do podstawy opodatkowania. Wynika to z faktu, że przedmiotowe dofinansowanie stanowi w rzeczywistości zwrot kosztów poniesionych w związku z realizacją Projektu.

Ad. 2.

Czy nieodpłatne przekazanie - przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum - na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Jak wskazano powyżej, z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Jednakże Ustawodawca przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku świadczenia usług - w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. W myśl art. 8 ust. 1 tej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Natomiast, w myśl art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

‒ użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych,

‒ nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem stwierdzić należy, iż opodatkowaniu podlegać powinno, jako odpłatne świadczenie usług, użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika, jeżeli przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, w całości lub w części, przy nabyciu tych towarów lub nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza. Jednak tylko łączne zaistnienie ww. przesłanek umożliwia objęcie zakresem opodatkowania VAT usług świadczonych nieodpłatnie, co oznacza, że jeśli jeden z tych warunków nie jest spełniony, nieodpłatne świadczenie usług nie będzie podlegać opodatkowaniu.

Jak wskazano powyżej, A. jest Liderem Konsorcjum w ramach realizacji Projektu w ramach Umowy o dofinansowanie Projektu. Zgodnie z Umową zawartą z NCBiR, na wykonawcy ciąży obowiązek przeniesienia nieodpłatnie na Skarb Państwa całości majątkowych praw autorskich do Elementów Autorskich.

W myśl postanowień umowy o dofinansowanie Projektu, prawa majątkowe do przedmiotów prawa własności przemysłowej (w rozumieniu ustawy Prawo własności przemysłowej), przedmiotów prawa autorskiego (w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych), oraz innych rezultatów realizacji Projektu niepodlegających takiej ochronie, przysługują Uprawnionemu.

Na mocy Umowy z NCBiR, w ramach otrzymanego dofinansowania Lider Konsorcjum oraz Członek Konsorcjum, przenoszą na Uprawnionego autorskie prawa majątkowe do wyników Projektu stanowiących utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w zakresie pól eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy, w tym wymienionych w art. 50 i 74 ust. 4 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, bez ograniczeń co do terytorium, czasu i liczby egzemplarzy, a w szczególności:

a) dowolnego utrwalania lub zwielokrotniania każdą techniką, trwale i czasowo, tworzenia nowych egzemplarzy (kopii), niezależnie od zakresu, formy i sposobu (środków) wykonania oraz przeznaczenia danego zwielokrotnienia, w tym wprowadzania do pamięci komputera i dowolnych form przetwarzania w pamięci komputera;

b) rozpowszechniania oryginałów lub kopii, niezależnie od zakresu, formy, sposobu (środków) i celu rozpowszechnienia, w tym obrotu, najmu, użyczania i oddawania do używania (odpłatnie lub nieodpłatnie) na innej podstawie oraz dowolnych form publicznego udostępniania, w tym w sieci Internet oraz w drodze dowolnych form przekazu i transmisji bezprzewodowej;

c) w odniesieniu do programów komputerowych - wprowadzania do pamięci komputera i serwerów sieci komputerowych, dokonywania dowolnych zmian w programie komputerowym (w tym tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu), niezależnie od zakresu, formy, sposobu (środków) ich dokonania oraz ich przeznaczenia;

d) wprowadzania do obrotu;

e) publicznego wykonania i odtwarzania, wystawienia, wyświetlania lub nadawania za pomocą każdego środka przekazu.

Zgodnie z Umową z NCBiR, przeniesienie autorskich praw majątkowych do Elementów Autorskich obejmuje również prawo do wykonywania praw zależnych oraz prawo zezwalania na wykonywanie zależnych autorskich praw majątkowych bez zgody twórców, oraz do przenoszenia tego prawa na osoby trzecie, w ramach otrzymanego dofinansowania. Przeniesienie autorskich praw majątkowych nastąpi przy tym z chwilą przekazania przez Lidera Konsorcjum oraz Konsorcjanta, w całości lub w części, wyników Projektu zawierających Elementy Autorskie, najpóźniej w dniu dokonania pozytywnej oceny merytorycznej Raportu końcowego.

Co więcej, z chwilą przeniesienia autorskich praw majątkowych do wyników Projektu zawierających Elementy Autorskie, na Uprawnionego przechodzi własność nośnika, na którym wyniki utrwalono, jednocześnie, Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant oświadczają, że korzystanie z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego oraz rozporządzanie autorskimi prawami majątkowymi powstałymi w wyniku wykonania Projektu nie będzie naruszać jakichkolwiek praw osób trzecich, w szczególności przysługujących tym podmiotom osobistych lub majątkowych praw autorskich, praw własności przemysłowej, tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, i dóbr osobistych.

W związku z powyższym, uznać należy, że przeniesienie - przez Lidera Konsorcjum oraz przez Członka Konsorcjum - autorskich praw majątkowych do Elementów Autorskich nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ze względu na brak spełnienia przesłanek przewidzianych w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Nieodpłatne przekazanie autorskich praw majątkowych nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu zgodnie z przywołanymi powyżej przepisami ustawy o VAT.

Ad. 3.

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawców, że otrzymywane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju - na podstawie Umowy o dofinansowanie - środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Członka Konsorcjum i przekazane za pośrednictwem Lidera Konsorcjum) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT?

W tym kontekście należy przede wszystkim podkreślić, iż w świetle art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT, przekazanie środków pieniężnych nie stanowi czynności, która dla celów ustawy mogłaby zostać zakwalifikowana jako dostawa towarów bądź świadczenie usług, tj. jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wynika to z faktu, że środki pieniężne nie spełniają definicji towaru, tym samym ich przekazanie nie może stanowić dostawy towarów, jak również nic można uznać, że samo przekazanie środków pieniężnych stanowi świadczenie usług.

Podkreślenia wymaga także to, iż działanie Wnioskodawcy - jako Lidera Konsorcjum - polegające na przekazywaniu kwot na rzecz Członka Konsorcjum, sprowadza się de facto do podziału dofinansowania otrzymanego z NCBiR, które w oparciu o ww. okoliczności (Ad. 1) nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W tym kontekście znamienne jest to, że środki finansowe przekazywane przez Lidera Konsorcjum nie są dystrybuowane na podstawie odrębnego tytułu. Są to bowiem środki finansowe stanowiące wsparcie finansowe udzielone przez NCBiR na realizację badań i prac rozwojowych w ramach Projektu, które przyznane zostały nie tylko A., lecz także Członkowi Konsorcjum na podstawie Umowy o dofinansowanie Projektu.

Lider Konsorcjum pełni zatem w tym zakresie jedynie funkcję techniczną dystrybutora tychże środków pomiędzy drugiego Członka Konsorcjum. Środki te są przy tym dystrybuowane przez Lidera Konsorcjum zgodnie z ustalonym z Członkiem Konsorcjum oraz NCBiR podziałem. Zgodnie z przedstawionymi powyżej postanowieniami umownymi, na rachunek bankowy wskazany przez Lidera Konsorcjum wpływa całość środków finansowych przekazanych przez NCBiR, jednocześnie jednak ustalona ich część jest następnie przekazywana przez Lidera Konsorcjum na specjalnie ustanowiony do tego celu rachunek bankowy Członka Konsorcjum (co wynika z kolei z postanowień Umowy Konsorcjum).

Jednocześnie z uwagi na to, iż środki finansowe otrzymywane przez Członka Konsorcjum od Lidera Konsorcjum nie są dystrybuowane na podstawie odrębnego tytułu (np. umowy o świadczenie usług), to w omawianym zagadnieniu w pełni aktualne pozostaje stanowisko Wnioskodawcy zaprezentowane w odniesieniu do pytania nr 1 (Ad. 1). Wskazane kwoty stanowić będą również dla Członka Konsorcjum dotację o charakterze zakupowym/kosztowym. W szczególności nie będą one stanowiły dotacji, subwencji ani innej dopłaty o podobnym charakterze mającej bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez Członka Konsorcjum, jednocześnie nie sposób zdaniem Wnioskodawcy twierdzić, że przy zawieraniu Umowy o dofinansowanie Projektu intencją stron było świadczenie przez Członka Konsorcjum jakichkolwiek usług na rzecz NCBiR, czy też na rzecz Lidera Konsorcjum w zamian za wynagrodzenie w postaci otrzymanego dofinansowania.

Biorąc pod uwagę powyższe, zdaniem Wnioskodawców, kwoty przekazywane przez Lidera Konsorcjum na rzecz Członka Konsorcjum - jako podział dofinansowania otrzymanego z NCBiR w oparciu o Umowę o dofinansowanie Projektu - nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W konsekwencji otrzymywane od NCBiR środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Członka Konsorcjum i przekazane przez Lidera Konsorcjum) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i nie stanowią podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Ad. 4.

Czy Wnioskodawca oraz Członek Konsorcjum są uprawnieni do odliczenia podatku naliczonego od zakupu towarów i usług związanych z realizacją Projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju?

W kontekście tego zagadnienia, podkreślenia wymaga, iż zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Warunkiem uznania prawa do odliczenia jest przy tym wykorzystanie nabytych usług i towarów do wykonywania czynności opodatkowanych. Takimi czynnościami między innymi jest odpłatna dostawa towarów i usług na terenie kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Od 1 stycznia 2016 r. na podstawie art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 605), do ustawy o podatku od towarów i usług dodane zostały m.in. art. 86 ust. 2a-2h. Nowelizacja ta spowodowała zmiany w sposobie odliczania podatku naliczonego w związku z dokonywaniem nabyć towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie.

W konsekwencji, w myśl przywołanych regulacji zasadniczym kluczem podziału dokonywanych przez podatnika nabyć towarów i usług, jest ich przeznaczenie na szeroko rozumianą działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, a prawo do odliczenia VAT nie odnosi się do obrotu niepodlegającego opodatkowaniu VAT, lecz do czynności, które związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Dla realizacji prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego niezbędne jest zatem istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością gospodarczą. Należy zauważyć, że ustawodawca formułując w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, nie uzależnił prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności gospodarczej. Ustawodawca nie precyzuje więc, w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku VAT naliczonego. Przyjmuje się więc, że związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter pośredni lub bezpośredni. O związku pośrednim nabywanych towarów i usług z działalnością podatnika możemy mówić w sytuacji, gdy ponoszone wydatki nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych obrotach, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego VAT.

Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, przez „działalność gospodarczą” rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Co istotne, ustawodawca nie uzależnił zatem faktu prowadzenia działalności gospodarczej od jej rezultatu. Oznacza to, że ma ona miejsce nawet wówczas, gdy nie przyniosła żadnych widocznych efektów finansowych. W szczególności pozwala to na uznanie, że prowadzenie działalności gospodarczej obejmuje także podjęcie czynności przygotowawczych do jej faktycznego uruchomienia (rozpoczęcia), czy też, jak ma to miejsce w przypadku Wnioskodawców, do kreowania wiedzy i przeprowadzania badań naukowych celem późniejszego wykorzystania efektów naukowych w działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Przywołane przepisy ustawy o VAT wyrażają ponadto podstawową zasadę konstrukcyjną podatku VAT, tj. zasadę neutralności, w następstwie której podatek VAT nie powinien obciążać tych podatników uczestniczących w obrocie towarami i usługami, którzy nie są ich ostatecznymi odbiorcami, albowiem ciężarem opodatkowania powinien być obciążony ostateczny beneficjent, czyli konsument jako odbiorca towaru lub usługi na ostatnim etapie obrotu gospodarczego. Bez znaczenia dla odliczenia podatku naliczonego pozostaje przy tym źródło finansowania wydatków. Rolą prawa do odliczenia podatku jest bowiem uwolnienie podatnika prowadzącego działalność gospodarczą od finansowego ciężaru podatku. Liczy się jedynie obiektywny fakt przeznaczenia towarów i usług obciążonych podatkiem do działalności opodatkowanej. Takie wnioski wynikają także z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo w wyroku z 6 października 2005 r., w sprawie C-204/03, TSUE jednoznacznie stwierdził, że nie można wprowadzić do przepisów krajowych przepisów, które ograniczałyby możliwość odliczenia VAT od zakupów finansowanych subwencjami. Stwierdzić zatem należy, że niezależnie od źródła finansowania danego wydatku, podatek od towarów i usług może być od niego odliczony, jeśli dany zakup będzie związany z działalnością opodatkowaną. Z kolei w wyroku TSUE w sprawie C-74/08, Trybunał orzekł, iż: „ujednoliconą podstawę wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które w przypadku nabycia towarów subwencjonowanych z funduszy publicznych, dopuszcza odliczenie związanego z tym podatku od wartości dodanej jedynie do wysokości części nieobjętej subwencją”.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest zatem związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego. Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy wskazać, że środki otrzymane przez Lidera Konsorcjum oraz za jego pośrednictwem przez Członka Konsorcjum, w ramach dofinansowania z NCBiR, są przeznaczone na pokrycie kosztów realizacji Projektu, przy czym zgodnie z § 2 ust. 2 Umowy o dofinansowanie Projektu, Projekt może być realizowany przez Lidera Konsorcjum i Konsorcjanta wyłącznie w ramach działalności niegospodarczej (w rozumieniu przepisów o pomocy publicznej, nie zaś w rozumieniu ustawy o VAT). Efektem końcowym Projektu ma być baza danych scenariuszy, która nie będzie przez Wnioskodawców komercjalizowana; zostanie ona nieodpłatnie przekazana Uprawnionemu jako główny efekt Projektu.

W myśl postanowień Umowy o dofinansowanie Projektu, efekty określonych, wynikających z tej umowy badań i prac, A. wraz z Członkiem Konsorcjum przekazuje Uprawnionemu nieodpłatnie. Są to: baza danych scenariuszy testowych, definicja referencyjnej konfiguracji sensorów oraz danych, działający prototyp (oprogramowania) pozyskiwania danych z czujników oraz filtracji i fuzji tych danych oraz autorskie oprogramowanie wykorzystujące metody sztucznej inteligencji do adnotowania danych w bazie. Tych efektów A. i Członek Konsorcjum nie zamierzają komercjalizować. Lider Konsorcjum oraz Członek Konsorcjum przewidują jednak komercjalizację w zakresie wykorzystania aparatury pomocniczej i procesów wypracowanych w czasie trwania Projektu. Zatem już w momencie nabycia towarów i usług dla celów realizacji Projektu, Wnioskodawcy posiadają wiedzę, że będą one co najmniej pośrednio wykorzystane do działalności gospodarczej. Wnioskodawcy na cele Projektu zakupią aparaturę pomiarową wraz z oprogramowaniem do rejestracji i podglądu danych zebranych z sensorów. Taka aparatura będzie z kolei umożliwiała prowadzenie komercyjnych pomiarów na rzecz prowadzonej działalności gospodarczej po zakończeniu Projektu. Wnioskodawcy planują także oferować w przyszłości usługi, które zostaną wdrożone u nich bezpośrednio po zakończeniu Projektu. Ponadto Wnioskodawcy zamierzają wypracować procesy doboru uwarunkowań pomiarów (miejsce, czas, warunki pomiarowe), co będzie stanowiło wartość naukową wspomagającą komercjalizację wyników Projektu (co nie pozostaje przy tym w sprzeczności z charakterem wydatkowania otrzymanego dofinansowania z NCBiR). A zatem, ewentualne rezultaty i pochodne naukowe będą służyć przyszłym celom komercyjnym Wnioskodawców, o ile okażą się użyteczne na potrzeby realizacji inicjatyw innych niż wynikające z umowy o dofinansowanie Projektu.

Cele osiągnięte przez A. i B. będą miały zatem w przyszłości charakter komercyjny. Wnioskodawcy przewidują uzyskiwanie przychodów z tytułu komercjalizacji w zakresie wykorzystania aparatury pomocniczej i procesów wypracowanych w czasie realizacji Projektu. Nie będzie to przy tym działalność związana bezpośrednio z otrzymanym od NCBiR dofinansowaniem. Wnioskodawcy, prowadząc różnego rodzaju prace, badania, testy lub analizy nabędą przy tym wiedzę i doświadczenie, które wpłynie na ogólne funkcjonowanie A. i B. jako całości, tym samym pośrednio przyczyniając się do realizacji działalności gospodarczej i osiąganych w przyszłości przychodów, w tym świadczenia czynności opodatkowanych na gruncie ustawy o VAT.

Wszystkie wydatki zostały przez Wnioskodawców zadeklarowane w części finansowej wniosku projektowego. Pomijając wynagrodzenia, w części VI.3. wniosku, dla wykazano w nim łącznie 1.812.380 zł kosztów bezpośrednich, w podziale na poszczególne zadania. Największe wydatki zaplanowane zostały w zadaniu 2, którego celem jest utworzenie stanowiska badawczo-pomiarowego. Łącznie na to zadanie przeznaczono 1.715.000 zł, w tym 1.700.000 zł na Mobilne stanowisko badawczo- pomiarowe (amortyzacja) oraz 15.000 zł na Drobny sprzęt elektroniczny i aparaturę uzupełniającą dla mobilnego stanowiska badawczo-pomiarowego.

W ramach Mobilne stanowisko badawczo-pomiarowe (amortyzacja) zadeklarowano Mobilne stanowisko badawcze: (…). Koszty:

‒amortyzacja gotowego zestawu pomiarowego z oprogramowaniem do kontroli rejestracji danych,

‒zakup i amortyzacja platformy (…),

‒zakup konstrukcji mocującej (…).

Zestaw spełni założenia Zamawiającego: (...)

W ramach Drobny sprzęt elektroniczny i aparatura uzupełniająca dla mobilnego stanowiska badawczo-pomiarowego zadeklarowano: Koszt związany z doposażeniem w niezbędne dodatkowe urządzenia i akcesoria elektroniczne (np. dodatkowe zasoby pamięci dyskowej) potrzebne w realizacji pomiarów.

Dodatkowo: w zadaniu 1 zaplanowano 2.000 zł (wykonanie specjalistycznych analiz z BRD, wypadkowości i infrastruktury), w zadaniu 5 zaplanowano 62.000 zł (koszty delegacji związanych z przeprowadzaniem pomiarów), w zadaniu 8 zaplanowano 33.380 zł (materiały promocyjne, identyfikacja wizualna Projektu, strona internetowa Projektu, seminaria zdalne i stacjonarne, sesja konferencyjna).

Wobec tak zakreślonego stanu faktycznego, istnieją w ocenie Wnioskodawców uzasadnione przesłanki do skorzystania przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum z prawa do odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie określonych towarów i usług nabytych do realizacji Projektu. Wyniki badań są i będą bowiem ukierunkowane - bezpośrednio lub pośrednio - na ich sprzedaż i osiągnięcie przychodu.

Prawidłowość stanowiska Wnioskodawców potwierdzają przy tym interpretacje podatkowe Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

‒z 21 kwietnia 2022 r. nr 0114-KDIP4-1.4012.18.2022.2.MK,

‒z 20 lutego 2020 r. nr 0114-KDIP4-3.4012.22.2019.1.IG,

‒z 31 października 2019 r. nr 0114-KDIP4.4012.502.2019.2.BS

‒z 23 listopada 2016 r. nr 1462-IPPP1.4512.774.2016.1.AS,

‒z 8 czerwca 2016 r. nr ILPP1/4512-l-186/16-4/AWa.

Tożsamy pogląd, w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego, zaprezentowany został także przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 25 marca 2021 r. o sygn. akt III SA/Wa 906/20 oraz w wyroku z 21 stycznia 2020 r. o sygn. akt III SA/Wa 783/19.

W konsekwencji Wnioskodawcy uważają, iż w związku z nabyciem towarów i usług celem realizacji Projektu, które zostaną sfinansowane ze środków pieniężnych pochodzących z dofinansowania z NCBiR, będzie im przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zakupione towary lub usługi będą bowiem wykorzystywane w działalności Wnioskodawców co najmniej pośrednio.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do „grona” usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Pojęcie „dostawa towarów” w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

Z kolei każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem przez pojęcie świadczenia usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to – co do zasady - niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Należy podkreślić, że przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą.

Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w dyrektywie są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

TSUE, w wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG wskazał, że „(...) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT (zob. wyrok z 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 Komisja przeciwko Finlandii, Zb. Orz. s. I 10605, pkt 43). W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK, Zb. Orz. s. 1 7505, pkt 27 i przytoczone orzecznictwo)” (pkt 17-19).

W wyroku z 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de l’Économie et des Finances TSUE wskazał, że „(...) aby świadczenie usług mogło być uznane za „odpłatne” w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej (zob. podobnie wyrok Loyalty Management UK i Baxi Group, C-53/09 i C-55/09, EU:C:2010:590, pkt 56)” (pkt 34).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy:

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepisy ustawy formułują zatem zasadę, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega co do zasady odpłatne świadczenie usług, a nieodpłatne ich świadczenie traktuje się jako odpłatne w przypadkach określonych w ww. art. 8 ust. 2 ustawy.

Dla stwierdzenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej art. 8 ust. 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie będzie się wpisywało w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Zatem, aby nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, tj. za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być ono świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika. Opodatkowaniu podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością. Przez świadczenie usług niezwiązanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć takie świadczenie usług, które odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności.

Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podatnika, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W tym więc aspekcie winny być rozpatrywane działania podejmowane przez dany podmiot.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy:

Z treści tego przepisu wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są czy też nie są opodatkowane podatkiem od towarów i usług istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.

W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy, zgodnie z którym:

Należy uznać, że opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Istotne zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy, jest wyjaśnienie pojęcia „dotacja bezpośrednio związana z ceną”.

W tym celu istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

W wyroku C-353/00 TSUE wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.

Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo, że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Jeżeli otrzymywana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

W sytuacji zatem, gdy podatnik dla konkretnej dostawy towarów lub konkretnego świadczenia usług otrzymuje od innego podmiotu dofinansowanie, np. w postaci dotacji stanowiącej dopłatę do ceny towaru lub usługi – tego rodzaju dofinansowanie stanowi, obok ceny, uzupełniający ją element podstawy opodatkowania z tytułu tej dostawy lub świadczenia. Natomiast dotacje mające na celu dofinansowanie ogólnych kosztów działalności, nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a więc nieuzależnione od ilości i wartości dostarczanych towarów lub świadczonych usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę.

Ponadto wskazać należy, że konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku.

Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby.

Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Konsorcjum – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum.

A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Państwa wątpliwości dotyczą między innymi ustalenia, czy otrzymane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Lidera Konsorcjum) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy (pytanie nr 1), ustalenia czy otrzymane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju - na podstawie Umowy o dofinansowanie - środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Członka Konsorcjum i przekazane za pośrednictwem Lidera Konsorcjum) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy (pytanie nr 3) oraz ustalenia, czy nieodpłatne przekazanie - przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum - na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (pytanie nr 2).

Państwa zdaniem otrzymywane od NCBiR środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Lidera Konsorcjum oraz w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Członka Konsorcjum i przekazane przez Lidera Konsorcjum) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i nie stanowią podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy.

W odniesieniu do przedstawionych kwestii należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Mając zatem na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, w której występują skonkretyzowane świadczenia w zamian za określone wynagrodzenia. Przekazywane środki finansowe podmiotowi pełniącemu funkcję lidera konsorcjum przez NCBiR na realizację opisanego Projektu, które następnie Lider Konsorcjum w części przeznacza na wykonanie zadań przypisanych do Lidera Konsorcjum oraz w części przekazuje Członkowi Konsorcjum - należy uznać za otrzymane od osoby trzeciej środki (dotacje, subwencje, lub dopłaty o podobnym charakterze) mające bezpośredni wpływ na cenę usług świadczonych przez poszczególnych uczestników konsorcjum (Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum). Należy bowiem zauważyć, że otrzymane środki finansowe od NCBiR nie zostaną przeznaczone na ogólną działalność Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum lecz mogą zostać wykorzystane tylko i wyłącznie na określone i wskazane w umowie zawartej pomiędzy Konsorcjum a NCBiR działanie, tj. na wykonanie Projektu zgodnie z Umową z NCBiR oraz na konkretne działania wykonywane w ramach tego Projektu przez członków Konsorcjum.

Z opisu sprawy wynika, że 25 maja 2022 r. A. zawarł umowę konsorcjum (Umowa Konsorcjum) wraz z B. Zgodnie z Umową Konsorcjum, celem jej stron było złożenie do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju wniosku o dofinansowanie realizacji projektu pt.: (...), współfinansowanego przez NCBiR w ramach Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych „(...)” – C. (Projekt), a w przypadku otrzymania dofinansowania na realizację Projektu od NCBIR - wspólna realizacja Projektu. Lider Konsorcjum działa w tym zakresie w imieniu własnym, jak też na rzecz Konsorcjanta - B. 30 maja 2022 r. Konsorcjum złożyło wniosek o dofinansowanie Projektu, który został rozpatrzony pozytywnie, co skutkowało zawarciem z NCBiR umowy o dofinansowanie Projektu (Umowa z NCBiR lub Umowa o dofinansowanie Projektu).

Celem Projektu jest opracowanie autorskiej bazy zawierającej scenariusze testowe, które będą podstawą do testowania (…).

Zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie Projektu z 30 maja 2022 r., realizacja Projektu dzieli się na kilka etapów (Etap 1: Przygotowanie stanowisk badawczych, Etap 2: Badania terenowe, Etap 3: Opracowanie modeli. Adnotacja i weryfikacja danych oraz Etap 4: Integracja, testowanie i publikacja bazy).

Przed zakończeniem trwałości Projektu Ministrowi Infrastruktury (Uprawnionemu) przekazane zostaną wyniki prac, w szczególności uzyskane dane, dane niezbędne do utrzymania strony internetowej i bazy, raporty z przeprowadzonych analiz, rekomendacje i pozostała dokumentacja opracowana na potrzeby Projektu. Baza oraz oprogramowanie do adnotacji zostaną objęte licencją niewyłączną.

W Umowie o dofinansowanie Projektu uregulowana została kwestia przekazana praw własności intelektualnej (PWI) oraz wdrażania wyników Projektu. Zgodnie z Umową z NCBiR, Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant zobowiązują się do realizacji pełnego zakresu rzeczowego Projektu, zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie. Uprawniony zobowiązuje się do zastosowania w praktyce rozwiązania będącego wynikiem realizacji Projektu w ramach realizowanych zadań, w okresie trzech lat od zakończenia realizacji Projektu. Uprawniony może zastosować w praktyce rozwiązanie będące wynikiem realizacji Projektu przed zakończeniem realizacji Projektu. Prawa majątkowe do przedmiotów prawa własności przemysłowej (w rozumieniu ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej), przedmiotów prawa autorskiego (w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych), oraz innych rezultatów realizacji Projektu niepodlegających takiej ochronie, przysługują Uprawnionemu.

Na mocy Umowy z NCBiR, w ramach otrzymanego dofinansowania Lider Konsorcjum oraz Członek Konsorcjum, przenoszą na Uprawnionego autorskie prawa majątkowe do wyników Projektu stanowiących utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Elementy Autorskie), w zakresie pól eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy, w tym wymienionych w art. 50 i 74 ust. 4 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, bez ograniczeń co do terytorium, czasu i liczby egzemplarzy.

Przeniesienie autorskich praw majątkowych do Elementów Autorskich obejmuje również prawo do wykonywania praw zależnych oraz prawo zezwalania na wykonywanie zależnych autorskich praw majątkowych bez zgody twórców, oraz do przenoszenia tego prawa na osoby trzecie, w ramach otrzymanego dofinansowania. Przeniesienie autorskich praw majątkowych nastąpi z chwilą przekazania przez Lidera Konsorcjum oraz Konsorcjanta, w całości lub w części, wyników Projektu zawierających Elementy Autorskie, najpóźniej w dniu dokonania pozytywnej oceny merytorycznej Raportu końcowego. Z chwilą przeniesienia autorskich praw majątkowych do wyników Projektu zawierających Elementy Autorskie, na Uprawnionego przechodzi własność nośnika, na którym wyniki utrwalono. Jednocześnie, Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant oświadczają, że korzystanie z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego oraz rozporządzanie autorskimi prawami majątkowymi powstałymi w wyniku wykonania Projektu nie będzie naruszać jakichkolwiek praw osób trzecich, w szczególności przysługujących tym podmiotom osobistych lub majątkowych praw autorskich, praw własności przemysłowej, tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, i dóbr osobistych.

W przypadku, gdy powstanie Element Autorski stanowiący program komputerowy w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant zobowiązani są przekazać Uprawnionemu, w ramach otrzymanego dofinansowania, wszelkie kody źródłowe, wynikowe, maszynowe i inne, oraz dokumentację projektową i techniczną tego programu jak też wszelkie inne informacje i środki potrzebne do rozporządzania programem komputerowym przez Uprawnionego. Materiały te muszą zawierać wszelkie dane pozwalające na samodzielne rozporządzanie, korzystanie i dokonywanie dalszych zmian w programie komputerowym.

Zgodnie z zapisami Umowy Konsorcjum oraz Umowy o dofinansowanie Projektu, Wnioskodawca (Lider Konsorcjum oraz Konsorcjant), w ramach otrzymanego dofinansowania, będzie zobowiązany przenieść na Uprawnionego autorskie prawa majątkowe do wyników Projektu stanowiących utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w zakresie pól eksploatacji znanych w chwili zawarcia Umowy z NCBiR, w tym wymienionych w art. 50 i 74 ust. 4 ustawy, bez ograniczeń co do terytorium, czasu i liczby egzemplarzy. Przeniesienie autorskich praw majątkowych ma nastąpić z chwilą przekazania w całości lub w części, wyników Projektu zawierających Elementy Autorskie, najpóźniej w dniu dokonania pozytywnej oceny merytorycznej Raportu końcowego.

Otrzymane dofinansowanie może być przy tym przeznaczone wyłącznie na przedmiotowy Projekt. Natomiast, w przypadku, gdyby A. nie otrzymał dofinansowania z NCBiR na realizację opisanego Projektu, Projekt ten nie byłby w ogóle realizowany. W przypadku zaś niezrealizowania Projektu Konsorcjum zobowiązane będzie do zwrotu otrzymanych środków pieniężnych, z wyjątkiem sytuacji, gdy niepowodzenie realizacji Projektu związane będzie z wystąpieniem siły wyższej i przeprowadzona analiza wykaże, że niepowodzenie realizacji Projektu nie nastąpiło na skutek nieuprawnionego działania lub zaniechania Lidera Konsorcjum lub Członka Konsorcjum, w zakresie wskazanym przez NCBiR, nie będzie zobowiązany do zwrotu dofinansowania. W takim wypadku zwrotowi podlegać będą wyłącznie kwoty niewydatkowane do dnia rozwiązania Umowy Konsorcjum. Dofinansowanie Lider Konsorcjum będzie otrzymywał od NCBiR, a następnie przekazywał zgodnie z postanowieniami Umowy o dofinansowanie Projektu Członkowi Konsorcjum.

Zatem w świetle przedstawionych okoliczności sprawy należy uznać, że otrzymane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Lidera Konsorcjum) oraz otrzymane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju - na podstawie Umowy o dofinansowanie - środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Członka Konsorcjum i przekazane za pośrednictwem Lidera Konsorcjum) stanowią należności za świadczone usługi.

W analizowanym przypadku otrzymane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju środki finansowe są w sposób zindywidualizowany i policzalny związane z ceną danego świadczenia. Otrzymane środki finansowe są elementem wynagrodzenia związanego z określonym świadczeniem usług (przekazaniem - przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum - na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu).

W rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której Lider Konsorcjum oraz Członek Konsorcjum dla konkretnego świadczenia usług otrzymuje od innego podmiotu dofinansowanie, które należy uznać za podstawę opodatkowania z tytułu tego świadczenia usług. W analizowanym przypadku nie występuje natomiast sytuacja, w której otrzymywane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju środki finansowe mają na celu dofinansowanie ogólnych kosztów działalności i nie dają się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie można zatem uznać, że otrzymywane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju środki finansowe nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podkreślić jednocześnie należy, że z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w rozpatrywanej sprawie. Lider Konsorcjum oraz Członek Konsorcjum przekażą na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całość autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu, natomiast zapłatę za wyświadczone usługi na rzecz Skarbu Państwa Lider Konsorcjum oraz Członek konsorcjum otrzymają od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Tym samym realizację powierzonych zadań i w efekcie przekazanie - przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum - na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu należy uznać za podlegające opodatkowaniu świadczenie usług, bowiem w rozpatrywanej sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące uznanie wykonywanych przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum w ramach Projektu czynności za odpłatne usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla których ustawodawca nie przewidział możliwości zastosowania zwolnienia od podatku. W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym od osoby trzeciej wynagrodzeniem w zamian za przekazanie całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu. Zatem wbrew twierdzeniu Zainteresowanych przekazanie - przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum - na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu nastąpi odpłatnie.

Z uwagi na powyższe, otrzymane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Lidera Konsorcjum) oraz otrzymane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju - na podstawie Umowy o dofinansowanie - środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Członka Konsorcjum i przekazane za pośrednictwem Lidera Konsorcjum) podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji stanowią podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy.

Ponadto w analizowanym przypadku, wbrew twierdzeniu Zainteresowanych przekazanie - przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum - na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu nie będzie nieodpłatne i w konsekwencji będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w związku z art. 8 ust. 1 ustawy.

Tym samym stanowisko w zakresie ustalenia, czy otrzymane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Lidera Konsorcjum) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy (pytanie nr 1), ustalenia czy otrzymane od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju - na podstawie Umowy o dofinansowanie - środki finansowe (w części przypadającej na czynności realizowane w Projekcie przez Członka Konsorcjum i przekazane za pośrednictwem Lidera Konsorcjum) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy (pytanie nr 3) oraz ustalenia, czy nieodpłatne przekazanie - przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum - na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (pytanie nr 2) należało uznać za nieprawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy Lider Konsorcjum oraz Członek Konsorcjum są uprawnieni do odliczenia podatku naliczonego od zakupu towarów i usług związanych z realizacją Projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (pytanie nr 4).

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy:

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możliwość wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Biorąc pod uwagę, że prawo do odliczenia powinno być realizowane natychmiast po powstaniu podatku naliczonego, decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Przy czym związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu. Najczęściej do wydatków mających pośredni wpływ na wykonywanie czynności opodatkowanych zalicza się koszty reprezentacji i reklamy, wydatki związane z udziałem w targach, konferencjach, koszty doradztwa podatkowego itp.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Istotna jest intencja nabycia, jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas – po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych – odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych. W każdym więc przypadku należy dokonać oceny, czy intencją określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było wykonywanie czynności opodatkowanych. Z ogólnie przyjętej definicji „zamiaru” wynika, że jest to projekt, plan czy intencja zrealizowania czegoś. Istotą zamiaru są intencje jakie przyświecają dokonywanym czynnościom, jak i cel, który dana osoba ma osiągnąć dokonując tych czynności.

Należy zatem stwierdzić, że każde nabycie towarów i usług przeznaczonych do czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej bez względu na to, jakie faktycznie będą efekty tej działalności należy uznać za związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy:

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności podatnik winien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniu).

W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.

Ponadto, podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

W niniejszej sprawie uznano, że realizacja powierzonych zadań i w efekcie przekazanie - przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum - na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla których to usług ustawodawca nie przewidział możliwości zastosowania zwolnienia od podatku.

Zatem skoro nabywane przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum towary i usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych to Lider Konsorcjum oraz Członek Konsorcjum mają prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie tych towarów i usług, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy.

W związku z powyższym stanowisko w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupu towarów i usług związanych z realizacją Projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (pytanie nr 4) należało uznać za nieprawidłowe, gdyż prawo to wynika z faktu, że przekazanie - przez Lidera Konsorcjum oraz Członka Konsorcjum - na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie zawartej Umowy o dofinansowanie Projektu, całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją Projektu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a nie jak wskazano we wniosku z faktu, że istnieje związek pomiędzy zakupami ponoszonymi przez Lidera konsorcjum oraz Członka Konsorcjum a przyszłą sprzedażą opodatkowaną dokonywaną przez te podmioty.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwa na potwierdzenie własnego stanowiska wyroków WSA i NSA należy przede wszystkim zauważyć, że Organ nie neguje orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego. Wskazane wyroki potraktowane zostały jako element argumentacji, są to jednak rozstrzygnięcia odnoszące się do indywidualnych spraw i co do zasady wiążą one strony postępowania w tych konkretnych indywidualnych sprawach, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Stąd też organ podatkowy wydający interpretacje podatkowe jest zobowiązany traktować każdą sprawę indywidualnie.

Zatem powołane orzeczenia nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego należy stwierdzić, że zdaniem organu podatkowego teza rozstrzygnięcia nawet w podobnych stanach faktycznych nie może mieć zastosowania w przedmiotowym postępowaniu.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych należy wskazać, że interpretacje wydawane są w indywidualnych sprawach podatników w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy prawa i stan faktyczny/zdarzenie przyszłe przedstawiony przez danego podatnika. Powołane interpretacje nie stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa, więc zawartych w nich stanowisk organu podatkowego nie można wprost przenosić na grunt innej sprawy. Każdą sprawę Organ jest zobowiązany rozpatrywać indywidualnie. Zatem interpretacje te zostały potraktowane jako element argumentacji, jednak nie mogą ona mieć wpływu na merytoryczne rozstrzygnięcie niniejszej sprawy.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒ Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).