Interpretacja indywidualna z dnia 31 grudnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-1.4011.487.2024.6.LS

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest

• prawidłowe – w części dotyczącej zwrotu kosztów związanych z zaciągnięciem przez Pana pożyczki bankowej,
• nieprawidłowe – w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 17 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych udzielenia pożyczki.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 sierpnia 2024 r. (wpływ 5 sierpnia 2024 r.), pismem z 23 sierpnia 2024 r. (wpływ 23 sierpnia 2024 r.) oraz pismem z 5 sierpnia 2024 r. (wpływ 30 października 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pożyczył Pan swojej Siostrze B. B. pieniądze pożyczką aktem notarialnym zgłoszonym do US. Pod poniższym linkiem znajduje się akt notarialny umowy pożyczki. (…).

W kwietniu bieżącego roku Siostra oddała Panu część pożyczonych pieniędzy które pochodziły z Pana oszczędności własnych powiększone o inflację CPI. Pożyczył Pan 51 000 zł, Pana Siostra oddała 75 591 zł.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

a) Czy posiada Pan nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Polski w myśl art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Posiada Pan nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Polski w myśl art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

b) Daty udzielenia przez Pan pożyczki, o której mowa we wniosku?

Daty są w akcie notarialnym

24 lipca 2017 r.

1 września 2017 r.

8 stycznia 2019 r.

21 maja 2019 r.

c) Czy umowa pożyczki pomiędzy Panem a Pana siostrą będzie zawierała zapis, że będzie to pożyczka nieoprocentowana?

W Pana rozumieniu pożyczka nie jest oprocentowana. Kwota jaką ma Panu siostra oddać jest powiększona o inflację i koszty kredytu które Pan ponosił. W Pana rozumieniu kwota jaką Pan dostanie będzie taka sama po uwzględnieniu powyższych. W umowie zawarty jest zapis że kwota oddana musi być powiększona o wskaźnik inflacji GUS i koszty jakie Pan poniósł żeby te pieniądze zdobyć dla Siostry (100 000 zł pozyskał Pan z pożyczki z (...)) pozostała część pochodziła z Pana oszczędności.

d) Czy ww. pożyczka zostanie udzielona bez jakiegokolwiek wynagrodzenia dla pożyczkodawcy za udostępnienie pożyczkobiorcy kapitału?

Nie ma wynagrodzenia w takiej formie w jakiej Pan to rozumie, a nie jest Pan specjalistą w tej dziedzinie.

e) Czy strony w umowie pożyczki zastrzegą brak odpłatności w postaci odsetek?

Nie rozumie Pan pytania.

f) Formy udzielonej pożyczki?

Akt notarialny - przelewy bankowe.

Harmonogram terminów spłat jest sprecyzowany w akcie notarialnym.

W kwietniu br. nastąpiła spłata kwoty pożyczki powiększonej o inflację, która pochodziła z Pana oszczędności w 1 transzy. W drugiej kolejności w najbliższej przyszłości w horyzoncie czasowym określonym w akcie notarialnym też w 1 transzy zostanie spłacona pozostała część pochodząca z pożyczki z (...), którą cały czas Pan spłaca w ratach miesięcznych, a Pana siostra ma oddać w 1 transzy.

Czy kwota pożyczki zostanie przelana na Pana konto?

Tak

Czy jest Pan osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą?

Nie

Czy pożyczka została udzielona w ramach prowadzonej przez Pana pozarolniczej działalności gospodarczej? Czy w zakresie prowadzonej działalności ma Pan wskazane udzielanie pożyczek?

Nie

k) Kiedy zaciągnął Pan pożyczkę bankową, o której mowa we wniosku?

3 sierpnia 2018 r.

l) Na jaki dokładnie cel została zaciągnięta pożyczka bankowa?

Na cel pomocy Pana Siostrze w opłaceniu studiów medycznych (bez konkretnego celu nazwanego w umowie bankowej).

Pytanie

1.

a) Czy te pieniądze są zwolnione z podatku, bo to pożyczka między Panem czyli bratem a Pana siostrą? Powiększenie kwoty wynikało tylko z odsetek inflacyjnych CPI wg danych GUS tak żeby realnie dla Pana była ta kwota taka sama (nic Pan nie zarobił, dostał jedynie pieniądze powiększone o inflację?

b) Jeśli nie to jak obliczyć podatek i w jakiej on będzie wysokości? (który pit i jaki procent podatku)?

2. Co w przypadku kolejnej transzy spłaty pożyczki przez Pana siostrę które pochodziły z pożyczki bankowej na kwotę 100 000 zł z (...) którą wziął Pan na siebie i przekazał całość tych pieniędzy Pana siostrze umową pożyczki zapisaną w tym samym akcie notarialnym. Pana siostra spłaci Panu te pieniądze w przyszłości w jednej transzy i jeszcze nie ma Pan ustalonego terminu spłaty tej części.

a) Jak obliczyć podatek?

b) Siostra odda Panu 100 000 zł powiększone o inflację CPI wg GUS oraz wszystkie dodatkowe koszty które były związane z wzięciem przez Pana pożyczki z (...) czyli marża banku, prowizje i odsetki i które realnie Pan poniósł a w zasadzie nadal ponosi bo nadal spłaca tą pożyczkę w ratach miesięcznych,

c) Czy jest Pan zwolniony z zapłaty podatku?

d) Jeśli nie to jak obliczyć podatek? Czy kwotę którą Panu odda siostra pomniejsza Pan o pożyczony kapitał i koszty jakie poniósł w związku z pożyczką tych pieniędzy z (...) (podkreśla Pan raz jeszcze, że te pieniądze pochodziły z pożyczki z (...) a nie z Pana oszczędności),

3. Czy paragraf 3 w akcie notarialnym umowy pożyczki tu Pan cytuje: „koszty związane z niniejszą umową ponosi pożyczkobiorca” nie daje Panu możliwości przerzucenia na Pana siostrę kwoty ewentualnego podatku do US który będzie musiał Pan zapłacić od kwoty spłaconej przez Pana siostrę?

Pana stanowisko w sprawie

Pana stanowisko jest takie, że nie powinien Pan płacić żadnego podatku dochodowego bo nie będzie miał Pan z tego tytułu żadnego dochodu.

Pożyczył Pan siostrze pieniądze na zdobycie zawodu lekarza. Przez to miał Pan problem z opłaceniem swoich studiów i wykończeniem swojego mieszkania i teraz ze zamianą na większe mieszkanie bo cały czas jest Pan obciążony kredytem na Pana siostry studia. Ma Pan dużo z tego powodu kosztów utraconych.

To co dostanie Pan od siostry to ta sama kwota powiększona o inflację CPI z GUS i koszty kredytu z (...) dlatego (zsumowane z każdego miesiąca Pana raty) dlatego wg Pana nie powinien płacić podatku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń.

Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Jak stanowi art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 45 ust. 1 ww. ustawy:

Z informacji przedstawionych w treści wniosku wynika, że zawarł Pan umowę pożyczki z siostrą. W kwietniu bieżącego roku siostra oddała Panu część pożyczonych pieniędzy które pochodziły z Pana oszczędności własnych powiększone o inflację CPI. W Pana rozumieniu pożyczka nie jest oprocentowana. Kwota jaką ma Panu siostra oddać jest powiększona o inflację i koszty kredytu które Pan ponosił. W umowie zawarty jest zapis że kwota oddana musi być powiększona o wskaźnik inflacji GUS i koszty jakie Pan poniósł żeby te pieniądze zdobyć dla Siostry.

Pana wątpliwości budzi kwestia czy opodatkowaniu powinno podlegać wynagrodzenie w postaci powiększenia o wskaźnik inflacji CPI i zwrot kosztów kredytu które Pan ponosił, zarówno w przypadku umowy pożyczki udzielonej z oszczędności własnych jak i pieniędzy pochodzących z pożyczki.

Skutki podatkowe zawarcia umowy pożyczki oraz zapłaty dodatkowej kwoty stanowiącej koszty inflacji

Umowa pożyczki uregulowana została w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1237).

Stosownie do art. 720 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Na gruncie ustawy Kodeks cywilny umowa pożyczki jest umową nieodpłatną. Niemniej jednak umowa ta może mieć charakter odpłatny. Odpłatność można ustalić w różny sposób, np. w postaci oprocentowania wyrażonego w pieniądzu, przeniesienia własności rzeczy oznaczonych co do tożsamości, zezwolenia na korzystanie z rzeczy, udziału w zysku osiągniętym przez pożyczkobiorcę itd.

Ze swej istoty umowa pożyczki nakłada na pożyczającego obowiązek zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zatem samo udzielenie pożyczki i późniejsza jej spłata pozostają neutralne podatkowo i nie stanowią źródła przychodu dla pożyczkodawcy, ponieważ umowa pożyczki nakłada na pożyczającego obowiązek zwrotu tej samej ilości pieniędzy.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wobec powyższego nadwyżka ponad kwotę udzielonej pożyczki, stanowiąca dodatkową kwotę z tytułu inflacji, stanowi dla Pana przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu. Przychód ten podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy. Nadwyżkę ponad kwotę udzielonej pożyczki winien Pan wykazać w zeznaniu podatkowym PIT-36 składanym za 2024 r.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów związanych z zaciągnięciem pożyczki bankowej

W odniesieniu do zwrotu kosztów związanych z zaciągnięciem przez Pana pożyczki z (...), zwrot ten nie stanowi przysporzenia majątkowego i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W związku z dokonanym zwrotem kosztów nie wystąpiło po Pana stronie realne przysporzenie majątkowe.

Wynika to z tego, że koszty te zostały poniesione przez Pana, a następnie na podstawie zapisów zawartych w umowie pożyczki zostały Panu zwrócone przez siostrę. W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów – nie jest więc przychodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów poniesionych w związku z zaciągnięciem pożyczki bankowej jest obojętna podatkowo.

Możliwość zapłaty podatku przez siostrę

Odnośnie możliwości zapłaty należnego podatku przez Pana siostrę należy wskazać, że ciężar opłacania podatków, jako zobowiązań o charakterze osobistym, spoczywa na podatniku. Podatnik powinien je uiszczać sam i z własnych środków pieniężnych. Uregulowanie podatku za podatnika, w tym na jego mikrorachunek, jest jednak dozwolone w trzech przypadkach wskazanych w art. 62b Ordynacji podatkowej.

Ustawodawca w art. 62b Ordynacji podatkowej, w sposób jednoznaczny wskazuje, kto i w jakich okolicznościach – oprócz samego podatnika, którego zobowiązanie dotyczy – może dokonać zapłaty podatku ze skutkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.

Zgodnie z art. 62b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. , poz. 2383 ze zm.):

W przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 1 i 3, jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika. Natomiast w przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 1-3, przepisy dotyczące zapłaty podatku przez podatnika stosuje się odpowiednio. Pierwsza grupa obejmuje podmioty należące do najbliższego kręgu podatnika. W takiej sytuacji przyjmuje się domniemanie, że wpłata (bez limitu kwotowego) następuje ze środków podatnika.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że art. 62b Ordynacji nie zmienia ogólnej zasady, że tylko zapłata podatku ze środków podatnika powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego. Podatek jest bowiem świadczeniem publicznoprawnym, o osobistym charakterze, którego nie można przenieść w drodze czynności cywilnoprawnej na inną osobę.

Przywołane powyżej przepisy, regulujące możliwość zapłaty podatku przez inny podmiot, stanowią odstępstwo od zasady, że zapłata podatku jest dokonywana przez podatnika, zatem ich treść powinna być interpretowana ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym wypadku stosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

Jak wynika z treści art. 62b Ordynacji podatkowej, ustawodawca odniósł ten przepis jedynie do zobowiązań podatnika. Ustawodawca wskazał również zamknięty krąg osób, które mogą dokonać zapłaty podatku za podatnika, a także posłużył się domniemaniem, że jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika.

Mając na względzie cytowany przepis art. 62b § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, stwierdzić należy, że Pana siostra co do zasady mogłaby dokonać zapłaty podatku dochodowego za Pana ze swego konta bankowego. Przy czym treść dowodu zapłaty nie mogłaby budzić wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na Pana zobowiązanie, bowiem wówczas można uznać, że wpłata pochodzi ze środków podatnika, w tym przypadku Pana.

Natomiast Pana zapytanie dotyczy możliwości „przerzucenia” na siostrę kwoty zapłaty podatku z jej własnych środków, bowiem z zawartej umowy pożyczki wynika, że „koszty związane z niniejszą umową ponosi pożyczkobiorca”.

Zatem nieprawidłowe jest Pana stanowisko, że siostra mogłaby dokonać zapłaty podatku dochodowego za Pana, ze swoich własnych środków.

Dodatkowe informacje

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).