Interpretacja indywidualna z dnia 26 czerwca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.568.2025.1.ACZ

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 maja 2025 r. złożył Pan wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

28 maja 2007 r. zawarł Pan z bankiem (…) (obecnie (…) SA) umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych waloryzowany kursem CHF. Na podstawie powyższej umowy bank wypłacił Panu kwotę 250 000,01 PLN, co stanowiło 109 437,93 CHF.

Celem kredytu było:

·zakup na rynku wtórnym spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (kwota 205 000 PLN);

·refinansowanie poniesionych nakładów własnych na nabycie ww. nieruchomości (kwota 10 000 PLN);

·pokrycie kosztów związanych z pracami remontowymi ww. lokalu (kwota 25 000 PLN);

·pokrycie kosztów związanych z uruchomieniem kredytu (kwota 10 000 PLN).

Mieszkanie było wykorzystywane przez Pana do celów mieszkalnych do 31 grudnia 2013 r., a następnie było wynajmowane do 9 listopada 2023 r. Nieruchomość została sprzedana, a kredyt całkowicie spłacony 14 listopada 2023 r.

31 lipca 2024 r. za pośrednictwem kancelarii adwokackiej złożył Pan pozew sądowy przeciwko bankowi, w którym zakwestionował Pan ważność zawartej umowy kredytowej oraz zażądał Pan zwrotu świadczeń spełnionych na rzecz banku ponad wartość faktycznie wypłaconego kredytu.

Aktualnie oczekuje Pan na wyznaczenie terminu rozprawy.

W międzyczasie bank zaproponował zawarcie ugody pozasądowej, której celem jest polubowne rozstrzygnięcie sporu w zakresie wzajemnych roszczeń oraz wycofanie przez Pana pozwu.

W ramach ugody bank zaproponował zwrot nadpłaconego świadczenia.

W treści propozycji ugody bank wskazał następujące przysługujące Panu roszczenia:

·308 187,34 PLN tytułem rat kapitałowo-odsetkowych;

·46 255,40 CHF tytułem rat kapitałowo-odsetkowych;

·4 919,20 PLN tytułem ubezpieczenia niskiego wkładu własnego;

·500,00 PLN tytułem składek na poczet ubezpieczenia;

·2 000,00 PLN tytułem opłaty i prowizji związanej z kredytem.

Po przeliczeniu kwot wyrażonych w CHF według średniego kursu NBP z 28 marca 2025 r. oraz ich zsumowaniu, bank wyliczył kwotę roszczenia wynoszącą 519 019,29 PLN. Ostateczna kwota w PLN zostanie przeliczona według aktualnego kursu.

W ugodzie wskazano także roszczenia banku, tj. wartość wypłaconego kredytu w wysokości 250 000,01 PLN.

Po dokonaniu wzajemnego potrącenia, bank zobowiązał się do wypłaty na Pana rzecz pozostałej kwoty w wysokości 269 019,28 PLN.

Ponadto, bank zobowiązuje się zwrócić Panu koszty zastępstwa procesowego w wysokości  10 800,00 PLN, co stanowi 100% stawki minimalnej.

Bank poinformował Pana, że wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie skutków podatkowych zawarcia ugody. W oparciu o przedstawiony stan faktyczny Dyrektor KIS wydał interpretację, w której potwierdził, że po stronie klienta nie powstaje przychód podatkowy, a tym samym po stronie banku nie powstaje obowiązek sporządzenia informacji PIT-11.

Na dzień sporządzenia przedmiotowego wniosku ugoda nie została jeszcze podpisana. Jej podpisanie uzależnione jest od wyniku postępowania w zakresie indywidualnej interpretacji podatkowej.

Pytania

1.Czy kwota nieumorzonych roszczeń, którą bank proponuje Panu wypłacić, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym, powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy kwota zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, którą bank proponuje Panu wypłacić, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym, powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, w odniesieniu do pytania nr 1, kwota nieumorzonych roszczeń, którą bank proponuje zwrócić, a która stanowi różnicę pomiędzy sumą zapłaconych przez Pana kwot a kwotą wypłaconego przez bank kredytu, ma na celu zwrot uprzednio wpłaconych przez Pana do banku kwot. Zwrot tej kwoty nie będzie skutkował powstaniem po Pana stronie przysporzenia majątkowego, ponieważ stanowi on zwrot świadczeń nienależnie pobranych przez bank. W związku z tym, otrzymana kwota nie będzie stanowiła przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W Pana ocenie, w odniesieniu do pytania nr 2, kwota zwrotu kosztów zastępstwa procesowego nie będzie stanowiła przysporzenia majątkowego i nie powinna być kwalifikowana jako przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłata tej kwoty będzie jedynie zwrotem wcześniej poniesionych przez Pana wydatków związanych z obsługą prawną. W konsekwencji, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie chce Pan podkreślić, że powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w wydanych już przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacjach indywidualnych, m.in.:

·z 23 maja 2025 r., nr 0115-KDST2-2.4011.158.2025.2.KK;

·z 22 maja 2025 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.344.2025.2.MB;

·z 24 marca 2025 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.57.2025.1.AK.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów są „inne źródła”.

Stosownie natomiast do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W opisie sprawy wskazał Pan, że za pośrednictwem kancelarii adwokackiej złożył Pan pozew sądowy przeciwko bankowi, w którym zakwestionował Pan ważność zawartej umowy kredytowej oraz zażądał Pan zwrotu świadczeń spełnionych na rzecz banku ponad wartość faktycznie wypłaconego kredytu. Aktualnie oczekuje Pan na wyznaczenie terminu rozprawy.

W międzyczasie bank zaproponował Panu zawarcie ugody pozasądowej, której celem jest polubowne rozstrzygnięcie sporu w zakresie wzajemnych roszczeń oraz wycofanie przez Pana pozwu.

W ramach ugody bank zaproponował zwrot nadpłaconego świadczenia.

W treści propozycji ugody bank wskazał przysługujące Panu roszczenia: tytułem rat kapitałowo- odsetkowych, tytułem ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, tytułem składek na poczet ubezpieczenia, tytułem opłaty i prowizji związanej z kredytem.

W ugodzie wskazano także roszczenia banku, tj. wartość wypłaconego kredytu.

Po dokonaniu wzajemnego potrącenia, bank zobowiązuje się do wypłaty na Pana rzecz pozostałej kwoty w wysokości przysługującego Panu roszczenia.

Ponadto, bank zobowiązuje się zwrócić Panu koszty zastępstwa procesowego.

Powziął Pan wątpliwość, czy po Pana stronie powstanie obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania przez Pana kwoty nieumorzonych roszczeń oraz kwoty zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, które bank proponuje Panu wypłacić.

Należy zatem przeanalizować skutki podatkowe powyższych czynności.

Zwrot w wyniku potrącenia wzajemnych roszczeń

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym:

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego,  w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

Pana skutki podatkowe z tytułu wypłaty przez bank na Pana rzecz pozostałej kwoty po dokonaniu wzajemnego potrącenia wierzytelności

W przypadku zwrotu wcześniej wpłacanych środków pieniężnych – taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc w wyniku wzajemnych potrąceń wierzytelności otrzyma Pan od banku zwrot środków pieniężnych z tytułu wpłaconych przez Pana rat kapitałowo-odsetkowych, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, składek na poczet ubezpieczenia, opłaty i prowizji związanej z zaciągniętym kredytem, to otrzymany przez Pana zwrot nie będzie stanowił przychodu w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Zgodnie z art. 98 § 1, § 2, § 3, § 4 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego  (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie będzie przewyższać faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzam, że zwrot kosztów postępowania procesowego, w ramach ugody, którą zawrze Pan z bankiem, nie spowoduje powstania u Pana przychodu, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile zwracana przez bank kwota nie będzie przewyższała poniesionych przez Pana wydatków z tego tytułu. W takiej sytuacji zwrot ten nie będzie stanowił po Pana stronie przysporzenia, wzrostu Pana majątku. Otrzymana kwota będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Pana wydatków.

Pieniądze te nie będą Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście zadanych pytań, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu stanu faktycznego, które nie były przedmiotem pytań i własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.

Ponadto wskazuję, że wydając interpretacje indywidualne nie weryfikuję kwot i obliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego obliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.