Interpretacja indywidualna z dnia 3 października 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-2.4012.483.2025.2.MR
Rekompensata uzyskiwana przez Spółkę od Miasta z tytułu świadczenia usług transportu zbiorowego nie stanowi elementu podstawy opodatkowania w VAT, gdyż nie wpływa bezpośrednio na cenę tych usług, będąc przeznaczona na pokrycie ogólnych kosztów działalności publicznej przewoźnika.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
28 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 24 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
·wskazania czy rekompensata z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego uzyskiwana przez Spółkę od Miasta stanowi/będzie stanowiła element podstawy opodatkowania, tj. zapłatę o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług z tytułu świadczonych przez Spółkę usług i tym samym, będzie podlegała opodatkowaniu (pytanie oznaczone we wniosku nr 1);
·udokumentowania fakturą przez Spółkę rekompensaty otrzymywanej od Miasta z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego (pytanie oznaczone we wniosku nr 2) oraz
·przysługiwania Miastu prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wypłaty rekompensaty na rzecz Spółki (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 3 września 2025 r. (wpływ 3 września 2025 r.).
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1.Zainteresowany będący stroną postępowania:
MZK
2.Zainteresowani niebędący stroną postępowania:
Miasto
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
Miejski Zakład Komunikacji (dalej „MZK” lub „Spółka”) jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jedynym wspólnikiem Spółki i jednocześnie jej założycielem pozostaje miasto na prawach powiatu (dalej jako: „Miasto”) dysponujące 100% udziałami w jej kapitale zakładowym. Spółka prowadzi pełną księgowość, opodatkowana jest podatkiem dochodowym od osób prawnych oraz podatkiem od towarów i usług. Od (…) czerwca 2018 r. Miejski Zakład Komunikacji jest jednoosobową spółką Miasta. Od (…) czerwca 2018 r. Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. 2024 poz. 1465 z późn. zm.) zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie lokalnego transportu drogowego należy do zadań własnych gminy. Miasto jako organizator transportu publicznego, na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 9 u.p.t.z. ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U.2025 poz. 285 z późn. zm., dalej jako: „u.p.t.z.”), może zawrzeć z danym podmiotem (operatorem) umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, która przyznaje temu operatorowi prawo i zobowiązuje go do wykonywania określonych usług związanych z wykonywaniem przewozu o charakterze użyteczności publicznej (umowa wykonawcza).
Na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 2 u.p.t.z. Miasto powierzyło Spółce świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego. W myśl tego przepisu organizator (tu: Miasto) może bezpośrednio zawrzeć umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, w przypadku gdy świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego ma być wykonywane przez podmiot wewnętrzny, w rozumieniu rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz. Urz. UE. L 315 z 3 grudnia 2007 r.), powołany do świadczenia usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.
Na podstawie Rozporządzenia 1370/07 Spółka posiada status tzw. podmiotu wewnętrznego, stanowiącego wyodrębnioną prawnie jednostką podlegającą kontroli właściwego organu lokalnego. Kontrola, jaką sprawuje Miasto nad Spółką jest analogiczna do kontroli, jaką Miasto sprawuje nad własnymi służbami. Natomiast zobowiązanie podmiotu wewnętrznego (Spółki) do świadczenia usługi publicznej, stosownie do brzmienia art. 2 lit. e Rozporządzenia 1370/07, jest definiowane jako wymóg określony przez właściwy organ do świadczenia usługi użyteczności publicznej w zakresie pasażerskiego transportu publicznego, których podmiot ze względu na swój własny interes gospodarczy bez rekompensaty nie podjąłby się w takim samym zakresie i na takich samych warunkach. Wypełniając powyższe unormowanie prawne Spółka ma za zadanie realizację konkretnego działania będącego zadaniem własnym Miasta. Zadanie to zostało powierzone do wykonywania w sposób bezpośredni, tym samym Spółka stała się w myśl art. 2 lit. j Rozporządzenia 1370/07 tzw. podmiotem wewnętrznym. Ze względu na fakt, iż usługi publicznego transportu zbiorowego mają charakter usług publicznych, wysokość cen (opłat), po których są realizowane jest ustalana w drodze uchwały przez Radę Miasta, która określa ustala opłaty za przewóz osób i bagażu ręcznego lokalnym transportem zbiorowym, świadczonym przez Miejski Zakład Komunikacji , jak również ustala uprawnienia do bezpłatnych i ulgowych przejazdów.
Na podstawie umowy z (…) czerwca 2018 r. o świadczeniu usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego Miasto dokonało powierzenia na rzecz MZK realizacji usług publicznych w zakresie lokalnego transportu zbiorowego na terenie Miasta i okolicznych gmin oraz wykonywaniu szeregu świadczeń dodatkowych. W ramach przedmiotowej umowy MZK zobowiązuje się m.in. do druku, sprzedaży i dystrybucji biletów emitowanych przez Miasto, prowadzenia kontroli biletów, rozmieszczania rozkładów jazdy i informacji przystankowych, przy czym wpływy ze sprzedaży biletów, a także z opłat dodatkowych stanowią bezpośrednio przychód Miasta.
Organizacja publicznego transportu zbiorowego realizowana jest w określonym wymiarze wozokilometrów rocznie w oparciu o aktualny plan pracy przewozowej, przy użyciu składników majątkowych MZK, z wyłączeniem infrastruktury przystankowej.
Z uwagi, że ustalona wysokość odpłatności za świadczone przez MZK usługi z reguły pozostaje niewystarczająca (wartość przychodów Miasta ze sprzedaży biletów i opłat dodatkowych stanowi poniżej 10% kosztów usług przewozowych komunikacji miejskiej realizowanych przez MZK) dla celów pokrycia bieżących kosztów działalności, Miasto zobowiązane jest do okresowej wypłaty na rzecz MZK środków tytułem rekompensaty, stanowiącej docelowo pokrycie wszystkich kosztów rzeczywiście poniesionych przez Spółkę w oparciu o stawkę za wozokilometr. Przy czym na podstawie § 19 Umowy każdorazowo wartość przyznawanej rekompensaty ustala się w wysokości pozwalającej na pokrycie kosztów realizacji usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego pomniejszonych o dochody wygenerowane w związku z wykonywaniem zadań będących przedmiotem umowy, przy uwzględnieniu rozsądnego zysku (dalej: „Rekompensata”).
Rekompensata przyznawana jest zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 15 u.p.t.z. Spółce (operatorowi publicznego transportu zbiorowego) w związku ze świadczeniem usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Podstawy przyznawania rekompensaty są określone w Dziale II, Rozdziale 6 u.p.t.z. (art. 50 i następne). Zgodnie z art. 50 ust. 1 pkt 2 lit. c u.p.t.z., finansowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej może polegać w szczególności na przekazaniu operatorowi rekompensaty z tytułu poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Zasady wyliczania rekompensaty są natomiast szczegółowo określone w załączniku do Rozporządzenia 1370/07, zgodnie z którym rekompensata nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej wynikowi finansowemu netto wyliczonemu następująco: koszty poniesione w związku z realizacją usługi publicznej minus wszystkie dodatnie wpływy finansowe wygenerowane przez przewoźnika w trakcie wykonywania usługi (np. przychody ze sprzedaży biletów, reklama na autobusach) plus tzw. rozsądny zysk, przez który zgodnie z Umową należy rozumieć jako stopę zwrotu z kapitału (określoną zgodnie z załącznikiem do Rozporządzenia 1370/07), która uznawana jest za normalną dla tego sektora i w której uwzględniono ryzyko lub brak ryzyka ingerencji organu publicznego ponoszone przez podmiot świadczący usługi publiczne. Ponadto, wart. 50 ust. 2 u.p.t.z. zastrzeżono, że przekazanie rekompensaty z tytułu poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego nie może prowadzić do odzyskania całości poniesionych kosztów.
W ramach prowadzonej działalności Spółka wykonuje i będzie wykonywała czynności opodatkowane polegające m.in. na incydentalnym wynajmie autobusów, sprzedaży usług reklamowych w i na autobusach, sprzedaży paliwa, świadczeniu usług serwisowania biletomatów bezgotówkowych na rzecz i zlecenie producenta użytkowanych biletomatów, świadczeniu usług naprawy przystanków i sprzedaży złomu. Z uwagi na fakt, iż w ramach prowadzonej działalności MZK może wykonywać również działalność niezwiązaną z wykonywaniem przedmiotu Umowy, dochody uzyskane z działalności, o której mowa powyżej są uwzględniane przy kalkulacji kwoty rekompensaty.
Wysokość Rekompensaty nie może zatem przekroczyć kwoty koniecznej do pokrycia wyniku finansowego netto uzyskanego jako rezultat kosztów i przychodów, które powstały w związku z realizacją przedmiotu Umowy, pozostałych przychodów oraz kwoty rozsądnego zysku. Kwotę należnej Rekompensaty ustala się jako iloczyn wozokilometrów oraz stawki rekompensaty za jeden wozokilometr dla danego roku kalendarzowego powiększoną o podatek VAT.
W ramach dotychczasowych postanowień Umowy Miasto i Spółka ustaliły, że wypłata zaliczki na poczet Rekompensaty następuje w okresach miesięcznych na podstawie wystawianej przez MZK faktury VAT w oparciu o 1/12 rocznego planu pracy przewozowej mierzonej w wozokilometrach pomnożonych przez ustaloną na dany rok stawkę netto Rekompensaty za jeden wozokilometr z uwzględnieniem podatku VAT.
Obecnie na skutek wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE (dalej: „TSUE”) z dnia 8 maja 2025 C-615/23 w sprawie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przeciwko P. S.A. Spółka oraz Miasto rozważają zmianę sposobu rozliczania wypłacanych Rekompensat poprzez odstąpienie od opodatkowania VAT otrzymywanych rekompensat, odstąpienie od dokumentowania otrzymywanych kwot rekompensat przy użyciu faktur VAT oraz zaprzestanie odliczania VAT z przedmiotowych faktur.
Uzupełnienie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
1.Na pytanie: Czy otrzymana przez Państwa rekompensata jest wypłacana wyłącznie w celu realizacji zadań w zakresie publicznego transportu zbiorowego?
Udzielono odpowiedzi:
Tak, zgodnie z Umową o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego z (…) czerwca 2018 r. (z późn.zm., dalej jako umowa przewozowa) § 19 w brzmieniu: „Rekompensata, której wysokość wyliczana jest na zasadach określonych w załączniku do rozporządzenia nr 1370/2007, stanowi pokrycie kosztów realizacji usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego, o których mowa w § 2, pomniejszonych o dochody wygenerowane w związku z wykonywaniem zadań będących przedmiotem umowy, z uwzględnieniem rozsądnego zysku”. Przedmiot umowy to odpłatne świadczenie przez Operatora usług publicznych (Miejski Zakład Komunikacji) w zakresie lokalnego transportu zbiorowego na sieci komunikacyjnej miasta oraz na terenie innych gmin sąsiadujących, z którymi Miasto zawarło porozumienia międzygminne oraz usług dodatkowych, związanych bezpośrednio ze świadczeniem usług przewozowych, tj. druk, sprzedaż i dystrybucja biletów emitowanych przez Miasto wraz z promocją usług przewozowych; prowadzenie kontroli biletów; rozmieszczanie rozkładów jazdy i informacji przystankowych. Przy czym dochody z tytułu działalności dodatkowej (wpływy ze sprzedaży biletów i opłat dodatkowych za przejazd bez ważnego biletu) Operator przekazuje bezpośrednio na rachunek dochodów Miasta. Dochody wykonane w imieniu i na rzecz Operatora w ramach działalności dodatkowej nie wchodzą w zakres rozliczeń z tytułu rekompensaty.
2.Na pytanie: Czy rekompensata może być wykorzystana na inny cel niż realizowany przez Państwa publiczny transport zbiorowy, np. może zostać przeznaczona na ogólną działalność Spółki?
Udzielono odpowiedzi:
Nie, zgodnie z umową przewozową jw., przyznanie rekompensaty ma wyłącznie cel i przeznaczenie określone w § 19 tejże umowy, w brzmieniu: „Rekompensata, której wysokość wyliczana jest na zasadach określonych w załączniku do rozporządzenia nr 1370/2007, stanowi pokrycie kosztów realizacji usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego, o których mowa w § 2, pomniejszonych o dochody wygenerowane w związku z wykonywaniem zadań będących przedmiotem umowy z uwzględnieniem rozsądnego zysku”. Ponadto, przedmiotowa umowa implementuje Rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2007 r., zgodnie z którym rekompensata pozwala na zapewnienie świadczenia usług stanowiących usługi użyteczności publicznej i jednocześnie nie może przekroczyć poziomu koniecznego do pokrycia kosztów netto poniesionych przy realizacji zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych, przy czym należy uwzględnić przychody uzyskane dzięki nim i rozsądny zysk. Umowa przewozowa określa, zgodnie z implementacją przepisów UE, metodologię kalkulacji rekompensaty dla potwierdzenia wpływu jaki ma wypełnianie zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych na zapotrzebowanie na pasażerskie usługi transportowe przez Operatora świadczącego usługi publiczne, aby wykazać, iż uniknięto rekompensat w nadmiernej wysokości. Organizator definiuje rekompensatę zgodnie z literą Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 „rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznych oznacza każdą korzyść, zwłaszcza finansową, przyznaną bezpośrednio lub pośrednio przez właściwy organ z funduszy publicznych w okresie realizacji zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych”, w związku z czym rekompensata nie stanowi pokrycia kosztu z tytułu działalności innej niż publiczna, jak również nie jest i nie może być przeznaczona na inny cel niż określony w umowie. Przy czym zasadniczym celem funkcjonowania Miejskiego Zakładu Komunikacji jest realizowanie zadań własnych gminy w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie lokalnego transportu zbiorowego. W rezultacie rekompensata pomimo, że przyznawana jest wyłącznie na cele określone umową przewozową, obejmuje zasadniczo niemal całkowitą aktywność Spółki.
3.Na pytanie: Czy z ekonomicznego punktu widzenia są Państwo w stanie świadczyć usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego bez otrzymanej rekompensaty, a jeśli tak, to w jaki sposób pokrywaliby Państwo powstałą stratę finansową?
Udzielono odpowiedzi:
Miejski Zakład Komunikacji, realizuje zadanie własne gminy w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie lokalnego transportu zbiorowego (art. 7 ust. 1 pkt 4). Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, tj. Dz. U.2025 poz. 1153). Zgodnie z zawartą umową przewozową, Miejski Zakład Komunikacji – Operator, działa jako podmiot świadczący usługi publiczne w zakresie transportu pasażerskiego, a zobowiązanie z tytułu świadczenia usług publicznych, zgodnie z Rozporządzeniem nr 1370/2007 oznacza wymóg określony lub ustalony przez właściwy organ w celu zapewnienia świadczenia usług użyteczności publicznej w zakresie pasażerskiego transportu publicznego, których świadczenia podmiot świadczący usługi ze względu na swój własny interes gospodarczy nie podjąłby się lub nie podjąłby się w takim samym zakresie lub na takich samych warunkach. Jak wskazuje sama definicja, realizacja zadań w ogólnym interesie społeczeństwa, nie byłaby możliwa przy wsparciu organu publicznego powierzającego to zadanie, zważywszy także na zakres usług powierzonych w ramach działalności dodatkowej (sprzedaż biletów), która nie stanowi przychodu Operatora, nie bilansuje wyniku ekonomicznego i jest poza władztwem prowadzącego działalność a więc poza mechanizmem rynkowym właściwym dla prowadzącego działalność gospodarcza na ogólnych zasadach. Przy czym należy zaznaczyć, że w polskich uwarunkowaniach prawno- gospodarczych wykonywanie przez Operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego w oparciu o przyznawaną rekompensatę ze strony jednostki samorządu terytorialnego stanowi powszechną formę wspierania podmiotów wykonujących zadania z zakresu transportu publicznego.
4.Na pytanie: Czy rekompensata kalkulowana w taki sposób, aby zrekompensować stratę finansową powstałą w związku z realizacją umowy (świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego)?
Udzielono odpowiedzi:
Rekompensata nie stanowi części wynagrodzenia za konkretne świadczenie lecz służy zbilansowaniu kosztów realizacji zadań publicznych i zapewnia mechanizm rekompensujący względem straty finansowej powstałej w wyniku świadczenia usługi publicznej przez podmiot publiczny w analogii do sytuacji, gdyby Operator takich usług nie świadczył. Ustalenie rekompensaty należnej jest swego rodzaju wyceną, na ile pogorszyło się status quo podmiotu świadczącego usługi publiczne w odniesieniu do warunków, w których podmiot takich usług nie świadczy. Jednocześnie rekompensata, która de facto jest wypłacana w interesie publicznym, nie przekracza kwoty niezbędnej do pokrycia kosztów dotyczących wykonywanej usługi publicznej z uwzględnieniem rozsądnego zysku. Miejski Zakład Komunikacji prowadzi zarówno działalność w ogólnym interesie publicznym, jak i wykraczającą poza ten zakres. W związku z tym ewidencja księgowa spółki funkcjonuje w oparciu o szczególne zasady i kryteria umożliwiające wyodrębnienie kosztów i przychodów związanych z usługami publicznymi od kosztów i przychodów pozostałych, z działalności niepublicznej. Uszczegółowione zasady przyznawania rekompensat zawiera Załącznik do Rozporządzenia nr 1370/2007 oraz Załącznik (…) do Umowy o świadczenie usług pasażerskiego transportu zbiorowego zawierający metodologię kalkulacji rekompensaty, która stanowi iloczyn stawki obliczonej dla jednego wozokilometra pracy przewozowej wykonanej na sieci komunikacyjnej i ilości wozokilometrów skalkulowanych w oparciu o plan pracy przewozowej na dany rok, skorygowanych o jego rzeczywiste wykonanie ex post.
5.Na pytanie: Czy odpłatność pasażerów jest niższa w związku z otrzymywaną rekompensatą?
Udzielono odpowiedzi:
Opłaty za przewozy osób i bagażu ręcznego lokalnym transportem zbiorowym, świadczonym przez Miejski Zakład Komunikacji oraz zasady określające uprawnienia do bezpłatnych i ulgowych przejazdów ustanawia w drodze uchwały Rada Miasta. Organem wykonawczym jest Prezydent Miasta , które jako Organizator powierza Operatorowi świadczącemu usługi publiczne zarządzanie usługami pasażerskiego transportu publicznego w jego imieniu i na jego rzecz. Operator nie stanowi o wysokości cen biletów i przekazuje wszystkie wypływy z tego tytułu do budżetu Miasta, niezależnie od wysokości należnej rekompensaty, w związku z czym nie zachodzą przesłanki tzw. wypełnienia cenowego. Organizator nie nabywa od Operatora odpłatnej usługi lecz wspiera jego działalność w interesie ogólnym, na rzecz potencjalnych pasażerów komunikacji miejskiej, poprzez wypłatę rekompensaty, co wskazuje na brak świadczenia wzajemnego. W szczególności, Organizator, przyznając rekompensatę, nie otrzymuje żadnej konkretnej korzyści ze strony Operatora. Na wysokość rekompensaty, która spełnia przesłanki z Rozporządzenia nr 1370/2007, którą otrzymuje Operator, nie wpływa ani cena biletu, ani ilość sprzedanych biletów i liczba przewiezionych pasażerów, jak również cena biletu nie jest zależna od wysokości rekompensaty, gdyż Operator nie jest organem stanowiącym w tej materii a podmiotem działającym w ogólnym interesie publicznym, wykonującym usługę publiczną przy wsparciu podmiotu publicznego. Jeżeli ceny biletów nie są ustalane przez Operatora otrzymującego rekompensatę, lecz zostały z góry narzucone przez właściwe organy, również rekompensata otrzymana post factum nie może wpływać bezpośrednio na ceny usługi. Odpłatność pasażerów za korzystanie z usług transportu zbiorowego jest zatem niezależna od przyznanej rekompensaty. Natomiast sama wysokość opłat za korzystanie z transportu zbiorowego, ustalana w drodze uchwały Rady Miasta, może zostać ukształtowana w dowolny sposób, niezależny od wysokości realnych kosztów transportu i przyznawanej rekompensaty, na którą Organizator nie ma wpływu. Wpływy ze sprzedaży biletów i opłat dodatkowych za przejazd bez ważnego biletu nie stanowią przychodów Operatora. Operator przekazuje bezpośrednio wpływy z tego tytułu na rachunek dochodów Miasta, które może w sposób dyskrecjonalny ustalić ich poziom.
Pytanie
1.Czy w opisanym stanie faktycznym rekompensata z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego uzyskiwana przez Spółkę od Miasta stanowi / będzie stanowiła element podstawy opodatkowania, tj. zapłatę o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług z tytułu świadczonych przez Spółkę usług i tym samym, będzie podlegała opodatkowaniu?
2.Czy w opisanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym rekompensaty otrzymywane od Miasta z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego powinny zostać udokumentowane przez Spółkę fakturą VAT?
3.Czy w opisanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym Miastu przysługuje/będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej wypłatę rekompensaty na rzecz Spółki?
Państwa stanowisko w sprawie
Ad. 1
W ocenie Spółki, rekompensata z tytułu z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego uzyskiwana przez Spółkę od Miasta nie stanowi/nie będzie stanowiła elementu podstawy opodatkowania, tj. zapłaty o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług z tytułu świadczonych przez Spółkę usług i tym samym, nie będzie podlegała opodatkowaniu.
Ad. 2
W przypadku udzielenia przez organ odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 1, uznając że rekompensata opisana we wniosku nie stanowi elementu podstawy opodatkowania w podatku VAT, w ocenie Spółki otrzymanie rekompensaty nie powinno podlegać udokumentowaniu przy użyciu faktury VAT.
Ad. 3
W przypadku udzielenia przez organ odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 1, w opisanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym Miastu nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej wypłatę Rekompensaty na rzecz Spółki.
Ad. 1
W ocenie Zainteresowanych, Spółka nie świadczy usług na rzecz Miasta, lecz na rzecz osób fizycznych (pasażerów). W konsekwencji, zdaniem Zainteresowanych Rekompensata wypłacana przez Miasto na rzecz Spółki nie stanowi/nie będzie stanowić wynagrodzenia z tytułu wykonywania usług na rzecz Miasta. W szczególności, w stosunku pomiędzy Miastem a Spółką nie występuje świadczenie o charakterze ekwiwalentnym i wzajemnym. Odbiorcami usług świadczonych przez Spółkę są osoby korzystające z usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.
Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług o VAT (tekst jedn.: Dz.U.2025.775 z późn. zm., dalej: "ustawa o VAT") , opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.
Natomiast, stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Wskazany przepis ustawy o VAT stanowi odzwierciedlenie art. 73 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, z treści którego wynika, że w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.
Zatem, z powyżej wskazanych przepisów wynika, iż – co do zasady – podstawa opodatkowania podatkiem VAT obejmuje wszystko co stanowi zapłatę. Jednakże, w sytuacji, gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dotacje, subwencje lub inne dopłaty o podobnym charakterze, stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia.
W konsekwencji, kryterium uznania dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT jest zatem stwierdzenie, że dopłaty te dokonywane są w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tj. mają bezpośredni wpływ na cenę konkretnej dostawy towarów lub konkretnego świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT.
Z kolei dopłaty, których nie da się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.
Zatem, jeżeli z okoliczność faktycznych wynika, że taki bezpośredni związek nie istnieje, to nawet, gdy dzięki dopłacie do działalności prowadzonej przez podatnika jest on w stanie efektywnie obniżyć cenę oferowanych towarów i usług, otrzymane dofinansowanie nie powinno być uwzględniane w podstawie opodatkowania.
W okolicznościach niniejszej sprawy, Rekompensata stanowi częściowy zwrot kosztów z tytułu wykonywania zadań publicznych. W szczególności, otrzymana od Miasta Rekompensata nie stanowi bezpośredniej dopłaty związanej z wykonywaniem usług publicznego transportu zbiorowego, ponieważ nie wpływa wprost na wysokość ceny tych usług. Celem rekompensaty jest dofinansowanie działalności przewozowej powierzonej Spółce przez Miasto. Rekompensata, którą otrzymuje/będzie otrzymywała Spółka od Miasta, przeznaczona jest na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem usług publicznego transportu zbiorowego. Oznacza to, że ma charakter ogólny, jej celem jest częściowe pokrycie ogółu kosztów ponoszonych w związku z wykonywaniem zadań publicznych przez Spółkę, natomiast nie ma bezpośredniego (ani nawet jakiegokolwiek) wpływu na cenę świadczonych usług.
Otrzymywana rekompensata nie wypełnia zatem dyspozycji art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Rekompensaty nie stanowią wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług wykonywanych na rzecz Miasta (Spółka świadczy usługi na rzecz pasażerów). Ponadto, wypłacana przez Miasto Rekompensata nie wypełnia dyspozycji art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, ponieważ jej wypłata nie ma bezpośredniego wpływu na cenę świadczonych usług publicznego transportu zbiorowego dla korzystających z tegoż transportu.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, należy wskazać, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy, a jedna ze stron może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Zgodnie z dyspozycją art. 29a ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają dotacje o charakterze przedmiotowym, a nie te, które mają charakter podmiotowy. Termin rekompensata – to wyrównanie strat poniesionych przez kogoś, naprawienie szkód, wynagrodzenie komuś krzywd. Rekompensata nie ma natomiast bezpośredniego wpływu na cenę świadczonych przez Spółkę usług na rzecz pasażerów, nie stanowi dopłaty do ceny wykonywanych usług, a jej istotą jest pokrycie kosztów działalności powierzonej przez Miasto. Określenie zasad przyznawania rekompensaty i celów jakim służy, jest zawarte w Dziale II, Rozdziale 6 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (art. 50 i następne). O tym, że rekompensata nie jest związana z liczbą przewiezionych pasażerów, nie stanowi wynagrodzenia za wykonywane usługi transportu publicznego, lecz jej istotą jest zrównoważenie ponoszonych z tego tytułu kosztów, świadczy także treść art. 50 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, zgodnie z którym finansowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej może polegać w szczególności na przekazaniu operatorowi rekompensaty z tytułu poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.
W dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: Trybunał lub TSUE) podkreśla się, że istotne znaczenie z perspektywy opodatkowania dotacji jest określenie związku pomiędzy dotacją a świadczeniem usług czy dostawą towaru jako bezpośredniego. Przykładowo, w wyroku TSUE z 22 listopada 2001 r. w sprawie C-184/00 (Office de produits wallons ASBL v. Belgia State) stwierdzono, że sam fakt, iż dotacja (czy inny sposób dofinansowania) wpływa na ostateczną cenę świadczenia (co niemal zawsze ma miejsce), nie może być decydujący dla uznania, że dotacja ta powinna zwiększać podstawę opodatkowania. Konieczne jest stwierdzenie, że dotacja jest dokonywana w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej podatkiem VAT (dostawy towarów lub świadczenia usług).
Należy wskazać, że w ostatnim czasie TSUE wypowiedział się w polskiej sprawie dot. opodatkowania VAT wypłaty rekompensat. W orzeczeniu z 8 maja 2025 r. sygn. C-615/23 TSUE orzekł, że zryczałtowane rekompensaty, wypłacane przez gminy w celu pokrycia strat przewoźnikom świadczącym usługi transportu zbiorowego po cenie ustalonej przez jednostkę samorządu terytorialnego, nie wchodzą do podstawy opodatkowania VAT.
W przedmiotowej sprawie, osią sporu między organem podatkowym a gminą były rekompensaty wypłacane na rzecz przewoźnika z tytułu realizacji usług transportu publicznego, w sytuacji gdy ceny biletów za realizowane przejazdy ustalane były poniżej rzeczywistych kosztów. Ceny biletów miały być ustalane przez samorządy w formie uchwał rad gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich lub w drodze zarządzeń organów wykonawczych tych jednostek. Z kolei spółka była zobligowana do stosowania z góry ustalonych cen, co prowadziło do sytuacji, w której generowane przychody nie pokrywały kosztów działalności. Z tego względu spółka otrzymywała od jednostki samorządu terytorialnego rekompensatę, której wysokość nie mogła przekraczać kwoty odpowiadającej wynikowi finansowemu netto ze świadczenia usług komunikacji miejskiej, obliczonej zgodnie z Rozporządzeniem 1370/2007 z 23 października 2007 r.
Spółka stała na stanowisku, że rekompensata nie wpłynie na cenę biletowanych usług i jako taka nie wejdzie do podstawy opodatkowania VAT. Otrzymywana rekompensata stanowi zaś dofinansowanie ogólnych kosztów działalności przewozowej, które nie podlega opodatkowaniu w myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.
Dyrektor KIS nie zgodził się z argumentacją spółki wskazując, że uzyskiwana rekompensata będzie bezpośrednio powiązana z usługą przewozową, której spółka nie mogłaby świadczyć według narzucanych cen, gdyby nie dofinansowanie od samorządu.
Trybunał rozważając czy rekompensata jaką otrzymuje przedsiębiorstwo świadczące usługi transportu publicznego ma bezpośredni wpływ na cenę usługi uznał, że tego rodzaju rekompensaty nie wchodzą do podstawy opodatkowania VAT. Nie są wypłacane operatorowi (spółce) w celu świadczenia usługi na rzecz konkretnego odbiorcy i nie mają wpływu na cenę usługi. Jako istotny argument, TSUE wskazał, że rekompensata wypłacana jest po fakcie (a posteriori) i „jest niezależna od konkretnego korzystania z usług transportowych, lecz zależy od liczby oferowanych wozokilometrów.” Taka rekompensata nie wchodzi zatem w zakres pojęcia „subwencji bezpośrednio związanych z ceną” w rozumieniu art. 73 Dyrektywy VAT – stwierdził Trybunał.
W ocenie TSUE, bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, iż bez takiej rekompensaty, która pozwala na wyraźne obniżenie ceny świadczonej usługi, cena biletów dla odbiorców usług musiałaby być wyższa. Jak zauważył TSUE każda dotacja może mieć wpływ na kalkulację cen, niezależnie od tego, czy jest dokonywana przez beneficjenta dotacji, czy jak w tym wypadku – przez samorząd. Jednak samo to, że dofinansowanie może mieć wpływ na cenę towarów lub usług, nie wystarcza do jego opodatkowania jako „subwencji bezpośrednio związanej z ceną” – orzekł TSUE.
Podobne stanowisko jest prezentowane w jednolitym orzecznictwie polskich sądów administracyjnych, które rozstrzygały już kwestię opodatkowania na gruncie podatku VAT rekompensaty wypłacanej przez jednostki samorządu terytorialnego w związku z publicznym transportem zbiorowym.
Przykładowo, w wyroku z 21 października 2021 r. (sygn. akt I FKS 1247/18) Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) – orzekając w sprawie bardzo zbliżonej do przedstawionego stanu faktycznego – stwierdził, że: „rekompensaty za świadczone usługi transportu zbiorowego nie mogą być uznane za dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, zaliczane do podstawy opodatkowania, o której mowa art. 29a ust. 1 u.p.t.u. Rekompensaty te nie mają bowiem bezpośredniego wpływu na ceny za usługi świadczone przez spółkę (ceny za bilety). Celem rekompensat ma być przede wszystkim pokrycie strat związanych z tego rodzaju działalnością (ewentualnie uzyskanie rozsądnego zysku) i umożliwienie jej prowadzenia w tego rodzaju sytuacji. Także sposób przyznania tych rekompensat wskazuje, że stanowią one dopłatę o charakterze podmiotowym związaną z kosztami funkcjonowania spółki w zakresie, w jakim świadczy przewozy o charakterze użyteczności publicznej, a nie z cenami usług przewozowych, na które rekompensata nie oddziałuje. Rekompensata, którą skarżąca otrzymuje od związku powiatowo-gminnego, nie jest związana z ceną sprzedawanych biletów. Głównym wskaźnikiem służącym do wyliczenia dotacji/refundacji jest w tym wypadku tzw. współczynnik wozokilometra, który z założenia odnosi się do organizowanych przejazdów (ilości kursów, przejechanych kilometrów), z pominięciem takich czynników jak chociażby ilość sprzedanych biletów, a także ich rodzaj. Oznacza to, że rekompensata ma charakter ogólny, a jej celem jest wyłącznie dotowanie działalności skarżącej. Tym samym, w okolicznościach analizowanej sprawy, zasadnie orzekł sąd pierwszej instancji, że nie da się powiązać tej rekompensaty z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Naczelny Sąd Administracyjny podziela tym samym ocenę sądu administracyjnego pierwszej instancji, że opisana we wniosku spółki o udzielenie interpretacji indywidualnej rekompensata nie może być uznana za dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, zaliczane do podstawy opodatkowania, o której mowa w tym przepisie. Nie ma bowiem bezpośredniego wpływu na cenę dostarczanych towarów lub świadczonych usług”.
Powyższe stanowisko zostało zaprezentowane również m.in. w wyrokach NSA, tj.: z 29 listopada 2024 r. sygn. I FSK 1141/22, z 28 marca 2023 sygn. I FSK 974/22, z 24 stycznia 2023 r., sygn. I FSK 2264/19, z 12 października 2021 r., sygn. I FSK 1247/18, z 21 czerwca 2021 r. sygn. I FSK 1598/19, z 22 czerwca 2021 r. sygn. I FSK 813/20, z 15 czerwca 2021 r. sygn. I FSK 1629/19, z 27 maja 2021 r., sygn. I FSK 445/18, z 28 kwietnia 2021 r., sygn. I FSK 883/18, z 15 października 2020 r. sygn. I FSK 706/18, z 7 listopada 2018 r. sygn. I FSK 1692/16, z 27 sierpnia 2019 r. sygn. I FSK 1072/17, z 30 stycznia 2019 r. sygn. I FSK 1673/16, z 27 września 2018 r. sygn. I FSK 1875/16 oraz sygn. I FSK 1876/16.
Powyższe stanowisko znajduje również potwierdzenie w wydawanych dotychczas interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej - przykładowo w interpretacji indywidualnej z: 2 października 2023 r. nr 0111-KDIB3-1.4012.893.2018.10.IK, 3 lipca 2023 r. nr 0112-KDIL2-1.4012.229.2018.10.AS, 16 maja 2022 r. nr 0112-KDIL2-2.4012.311.2017.12.AKR oraz z 4 listopada 2021 r. nr 0114-KDIP1-1.4012.9.2019.10.S.KOM.
Mając powyższe na uwadze, zdaniem Zainteresowanych, z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika, iż kluczowe znaczenie dla uznania kwoty rekompensaty za składnik podstawy opodatkowania podatkiem VAT jest możliwość jednoznacznego i bezpośredniego przyporządkowania kwoty rekompensaty do konkretnej transakcji. Jeżeli jednak taki związek bezpośredni nie występuje, rekompensata nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Należy zaznaczyć, iż – zdaniem Zainteresowanych – w analizowanym przypadku Rekompensata nie ma bezpośredniego wpływu na cenę usługi świadczonych przez Spółkę na rzecz pasażerów (cenę biletów). Celem przedmiotowej Rekompensaty jest dotowanie działalności Spółki poprzez pokrycie strat związanych ze świadczeniem przez Spółkę omawianej działalności oraz uzyskanie rozsądnego zysku i umożliwienie Spółce prowadzenia tego rodzaju działalności.
Tym samym, w opinii Zainteresowanych, wskazana Rekompensata stanowi dopłatę – o charakterze wyłącznie podmiotowym, ogólnym – związaną z kosztami funkcjonowania Spółki w zakresie, w jakim świadczy ona przewozy o charakterze użyteczności publicznej, a nie z cenami usług przewozowych, na które Rekompensata nie oddziałuje. Innymi słowy, Rekompensata funkcjonuje w oderwaniu od dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług. W związku z powyższym, zdaniem Zainteresowanych, przekazywana – na podstawie Umowy – rekompensata przez Miasto na rzecz Spółki nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem VAT w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Jak wynika z treści art. 2 pkt 6 ustawy:
Przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do „grona” usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.
Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.
Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).
Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przepisy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy stanowią implementację art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.
Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Powyższe przepisy wskazują, że czynność podlega opodatkowaniu, jeśli podmiot wykorzystuje w sposób ciągły w celach zarobkowych swój majątek.
Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że wykonując opisane we wniosku czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działają Państwo w charakterze podatnika podatku VAT.
Dla uzyskania statusu podatnika VAT nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Podatnikiem będzie podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na to, czy przynosi ona zyski. Podatnikami VAT są również podmioty, których cel działalności nie jest związany z prowadzeniem działalności komercyjnej nastawionej na osiąganie zysków lub też przeznaczające uzyskane zyski na cele społecznie użyteczne (charytatywne, kulturalne, naukowe, itd.).
Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że gdyby nawet podatnik nie osiągnął z tytułu prowadzonej działalności dochodu, to nie zmienia faktu, że wykonując czynności będące przedmiotem działalności gospodarczej wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT – bowiem będzie świadczył w tym zakresie usługi, które podlegają VAT. Oznacza to w konsekwencji, że jeżeli podmiot uzyska jakąkolwiek zapłatę za te usługi w sensie ekonomicznym (nawet bilansując tylko poniesione w związku z nim wydatki), to owe wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według właściwych reguł.
Zasady finansowania przewozów o charakterze publicznym zostały uregulowane w ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 258), dalej ustawa o publicznym transporcie zbiorowym.
Art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym stanowi, że:
Rekompensata - środki pieniężne lub inne korzyści majątkowe przyznane operatorowi publicznego transportu zbiorowego w związku ze świadczeniem usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.
Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:
Organizatorem publicznego transportu zbiorowego, zwanym dalej „organizatorem”, właściwym ze względu na obszar działania lub zasięg przewozów, jest:
1)gmina:
a)na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich,
b)której powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami - na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich, na obszarze gmin, które zawarły porozumienie.
W myśl art. 50 ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:
Finansowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej może polegać w szczególności na:
1)pobieraniu przez operatora lub organizatora opłat w związku z realizacją usług świadczonych w zakresie publicznego transportu zbiorowego, lub
2)przekazaniu operatorowi rekompensaty z tytułu:
a)utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym, lub
b)utraconych przychodów w związku ze stosowaniem uprawnień do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym ustanowionych na obszarze właściwości danego organizatora, o ile zostały ustanowione, lub
c)poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, lub
3)udostępnianiu operatorowi przez organizatora środków transportu na realizację przewozów w zakresie publicznego transportu zbiorowego.
Stosownie do art. 51 ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:
Źródłem finansowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej mogą być w szczególności:
1)środki własne jednostki samorządu terytorialnego będącej organizatorem;
2)środki z budżetu państwa.
Zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:
Do źródeł finansowania, o których mowa w ust. 1, należą również wpływy ze sprzedaży biletów oraz wpływy z opłat dodatkowych pobieranych od pasażerów, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe.
W myśl art. 52 ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:
Operatorowi przysługuje rekompensata, jeżeli wykaże, że podstawą poniesionej straty z tytułu realizacji usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego są utracone przychody i poniesione koszty, o których mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2, proporcjonalnie do poniesionej straty.
Jak stanowi art. 52 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:
W ramach rekompensaty, w części, o której mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2 lit. c, operatorowi przysługuje rozsądny zysk, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia (WE) nr 1370/2007.
Z kolei na mocy art. 29a ust. 1 ustawy:
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Jednocześnie, zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy:
Podstawa opodatkowania obejmuje:
1)podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2)koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Według art. 29a ust. 7 ustawy:
Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:
1)stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2)udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3)otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Z powyższych przepisów wynika, że, co do zasady, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi wartość otrzymanego świadczenia, które dostawca lub świadczący usługę otrzymuje lub powinien otrzymać od kupującego. Przepis art. 29a ust. 6 i ust. 7 ustawy wymienia elementy, które powinny być wliczane bądź nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.
Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru, czy też konkretnego rodzaju usługi. Gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Nie jest natomiast podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.
Z treści powołanych przepisów wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.
Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są czy też nie są opodatkowane istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.
Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.
W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.
Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:
Podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.
Opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Z opisu sprawy wynika, że Miejski Zakład Komunikacji jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą. Jedynym wspólnikiem Spółki i jednocześnie jej założycielem pozostaje Miasto na prawach powiatu. Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W ramach prowadzonej działalności Spółka wykonuje czynności opodatkowane polegające m.in. na incydentalnym wynajmie autobusów, sprzedaży usług reklamowych w i na autobusach, sprzedaży paliwa, świadczeniu usług serwisowania biletomatów bezgotówkowych na rzecz i zlecenie producenta użytkowanych biletomatów, świadczeniu usług naprawy przystanków i sprzedaży złomu. Miasto jako organizator transportu publicznego, realizując zadania określone w ustawie o samorządzie gminnym w zakresie lokalnego transportu drogowego na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym powierzyło Spółce świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Spółka ma za zadanie realizację konkretnego działania będącego zadaniem własnym Miasta. Zadanie to zostało powierzone do wykonywania w sposób bezpośredni, tym samym Spółka stała się w myśl art. 2 lit. j Rozporządzenia 1370/07 tzw. podmiotem wewnętrznym. W ramach przedmiotowej umowy MZK zobowiązuje się m.in. do druku, sprzedaży i dystrybucji biletów emitowanych przez Miasto, prowadzenia kontroli biletów, rozmieszczania rozkładów jazdy i informacji przystankowych, przy czym wpływy ze sprzedaży biletów, a także z opłat dodatkowych stanowią bezpośrednio przychód Miasta. Organizacja publicznego transportu zbiorowego realizowana jest w określonym wymiarze wozokilometrów rocznie w oparciu o aktualny plan pracy przewozowej, przy użyciu składników majątkowych MZK, z wyłączeniem infrastruktury przystankowej. Wysokość cen (opłat), po których są realizowane usługi publicznego transportu zbiorowego ustalana jest w drodze uchwały przez Radę Miasta, która określa ustala opłaty za przewóz osób i bagażu ręcznego lokalnym transportem zbiorowym, świadczonym przez Miejski Zakład Komunikacji, jak również ustala uprawnienia do bezpłatnych i ulgowych przejazdów. Jak Państwo wskazują wysokość odpłatności za świadczone przez MZK usługi z reguły pozostaje niewystarczająca. Dla celów pokrycia bieżących kosztów działalności, Miasto zobowiązane jest do okresowej wypłaty na rzecz MZK środków tytułem rekompensaty, stanowiącej docelowo pokrycie wszystkich kosztów rzeczywiście poniesionych przez Spółkę w oparciu o stawkę za wozokilometr. Wartość każdorazowo przyznawanej rekompensaty ustala się w wysokości pozwalającej na pokrycie kosztów realizacji usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego pomniejszonych o dochody wygenerowane w związku z wykonywaniem zadań będących przedmiotem umowy, przy uwzględnieniu rozsądnego zysku. Z uwagi na fakt, iż w ramach prowadzonej działalności MZK może wykonywać również działalność niezwiązaną z wykonywaniem przedmiotu Umowy, dochody uzyskane z działalności, o której mowa powyżej są uwzględniane przy kalkulacji kwoty rekompensaty. Jak Państwo wskazują rekompensata przyznawana jest zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym w związku ze świadczeniem usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, podstawy jej przyznawania określone są w art. 50 i nast. ww. ustawy natomiast zasady jej wyliczenia są szczegółowo określone w załączniku do Rozporządzenia 1370/07, zgodnie z którym rekompensata nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej wynikowi finansowemu netto wyliczonemu następująco: koszty poniesione w związku z realizacją usługi publicznej minus wszystkie dodatnie wpływy finansowe wygenerowane przez przewoźnika w trakcie wykonywania usługi (np. przychody ze sprzedaży biletów, reklama na autobusach) plus tzw. rozsądny zysk, przez który – zgodnie z zawartą umową – należy rozumieć jako stopę zwrotu z kapitału, która uznawana jest za normalną dla tego sektora i w której uwzględniono ryzyko lub brak ryzyka ingerencji organu publicznego ponoszone przez podmiot świadczący usługi publiczne. Zatem kwotę należnej Rekompensaty ustala się jako iloczyn wozokilometrów oraz stawki rekompensaty za jeden wozokilometr dla danego roku kalendarzowego powiększoną o podatek VAT. Wypłata zaliczki na poczet Rekompensaty następuje w okresach miesięcznych na podstawie wystawianej przez MZK faktury VAT w oparciu o 1/12 rocznego planu pracy przewozowej mierzonej w wozokilometrach pomnożonych przez ustaloną na dany rok stawkę netto Rekompensaty za jeden wozokilometr z uwzględnieniem podatku VAT. Operator nie stanowi o wysokości cen biletów i przekazuje wszystkie wypływy z tego tytułu do budżetu Miasta, niezależnie od wysokości należnej rekompensaty. Na wysokość rekompensaty nie wpływa ani cena biletu, ani ilość sprzedanych biletów i liczba przewiezionych pasażerów, jak również cena biletu nie jest zależna od wysokości rekompensaty. Zatem – jak Pastwo wskazują – odpłatność pasażerów za korzystanie z usług transportu zbiorowego jest niezależna od przyznanej rekompensaty. Natomiast sama wysokość opłat za korzystanie z transportu zbiorowego, ustalana w drodze uchwały Rady Miasta, może zostać ukształtowana w dowolny sposób, niezależny od wysokości realnych kosztów transportu i przyznawanej rekompensaty, na którą Organizator nie ma wpływu. Wpływy ze sprzedaży biletów i opłat dodatkowych za przejazd bez ważnego biletu nie stanowią przychodów Operatora. Operator przekazuje bezpośrednio wpływy z tego tytułu na rachunek dochodów Miasta. Zgodnie z zawartą umową przewozową rekompensaty przyznawana jest wyłącznie w celu pokrycie kosztów realizacji usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego, pomniejszonych o dochody wygenerowane w związku z wykonywaniem zadań będących przedmiotem umowy z uwzględnieniem rozsądnego zysku. Przyznawana rekompensata nie stanowi pokrycia kosztu z tytułu działalności innej niż publiczna, jak również nie jest i nie może być przeznaczona na inny cel niż określony w umowie. W związku z prowadzeniem zarówno działalność w ogólnym interesie publicznym, jak i wykraczającej poza ten zakres ewidencja księgowa Spółki funkcjonuje w oparciu o szczególne zasady i kryteria umożliwiające wyodrębnienie kosztów i przychodów związanych z usługami publicznymi od kosztów i przychodów pozostałych, z działalności niepublicznej. Rekompensata służy zbilansowaniu kosztów realizacji zadań publicznych i zapewnia mechanizm rekompensujący względem straty finansowej powstałej w wyniku świadczenia usługi publicznej. Podkreślają Państwo, iż Miejski Zakład Komunikacji realizując działa jako podmiot świadczący usługi w zakresie transportu pasażerskiego, z uwagi na wymóg określony lub ustalony przez właściwy organ w celu zapewnienia świadczenia usług użyteczności publicznej w zakresie pasażerskiego transportu publicznego oraz ze względu na swój własny interes gospodarczy nie podjąłby się lub nie podjąłby się w takim samym zakresie lub na takich samych warunkach. Operator nie stanowi o wysokości cen biletów i przekazuje wszystkie wypływy z tego tytułu do budżetu Miasta, niezależnie od wysokości należnej rekompensaty.
Państwa wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności wskazania czy rekompensata z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego uzyskiwana przez Spółkę od Miasta stanowi/będzie stanowiła element podstawy opodatkowania, tj. zapłatę o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z tytułu świadczonych przez Spółkę usług i tym samym, będzie podlegała opodatkowaniu
Odnosząc się do okoliczności sprawy zasadnym jest odwołanie się do wyroku TSUE z 8 maja 2025 r. w sprawie C‑615/23 (Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przeciwko P. S.A.). Przedmiotem tego wyroku jest bowiem sytuacja, w której Spółka realizująca (na podstawie umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego) publiczny transport zbiorowy, pokrywa część kosztów z wpływów z biletów, a pozostałą część uzyskuje w formie rekompensaty od tej jednostki działającej jako organizator.
W wyroku tym TSUE wskazał, że:
Na wstępie należy zauważyć, że zgodnie z informacjami zawartymi w postanowieniu odsyłającym i w uwagach na piśmie organu podatkowego bezpośrednimi odbiorcami usług publicznego transportu zbiorowego, które operator tych usług zamierza świadczyć, są użytkownicy rzeczonych usług, którzy zakupują bilety w zamian za te usługi, podczas gdy organizator wypłacający rekompensatę temu operatorowi nie jest uważany za odbiorcę tej usługi. Tak więc w niniejszej sprawie organizator ten posiada status „osoby trzeciej” w rozumieniu tego art. 73 (pkt 22)
Co się tyczy kwestii, czy rekompensata ta stanowi subwencję związaną bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia w rozumieniu art. 73 dyrektywy VAT, z orzecznictwa Trybunału wynika, że przewidując, że do podstawy opodatkowania VAT zalicza się, w określonych w tym przepisie przypadkach, niektóre subwencje przyznane podatnikom, ów art. 73 zmierza do obciążenia VAT całej wartości towarów lub usług, a przez to do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 października 2019 r., C i C (VAT i dotacje rolne), C‑573/18 i C‑574/18, EU:C:2019:847, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo] (pkt 23)
Zgodnie z brzmieniem tego przepisu stosuje się on, gdy subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji. Aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określony towar lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w takim przypadku subwencję można uznać za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym może ona podlegać opodatkowaniu [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 października 2019 r., C i C (VAT i dotacje rolne), C‑573/18 i C‑574/18, EU:C:2019:847, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo] (pkt 24)
Ponadto należy zbadać, czy nabywcy towarów lub usługobiorcy czerpią zysk z subwencji przyznanej jej beneficjentowi. Niezbędne jest bowiem, by cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca, była ustalona w taki sposób, by zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący ceny, jakiej ten ostatni żąda. Należy zatem zbadać, czy okoliczność, że subwencja jest przyznawana sprzedawcy lub świadczącemu usługi, pozwala mu obiektywnie na sprzedaż towarów lub świadczenie usług po cenie niższej od tej, której by żądał, gdyby nie otrzymał subwencji [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 października 2019 r., C i C (VAT i dotacje rolne), C‑573/18 i C‑574/18, EU:C:2019:847, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo]. (pkt 25)
Ponadto możliwe powinno być zidentyfikowanie świadczenia wzajemnego, które stanowi subwencja [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 października 2019 r., C i C (VAT i dotacje rolne), C‑573/18 i C‑574/18, EU:C:2019:847, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo]. (pkt 26)
W pojęciu „subwencje związane bezpośrednio z ceną” w rozumieniu art. 73 dyrektywy VAT mieszczą się zatem jedynie te subwencje, które stanowią całkowicie lub częściowo świadczenie uzyskiwane w zamian za określone dostawy towarów lub świadczenia usług oraz są przyznawane przez osobę trzecią sprzedawcy lub świadczącemu usługi [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 października 2019 r., C i C (VAT i dotacje rolne), C‑573/18 i C‑574/18, EU:C:2019:847, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo]. (pkt 27)
W niniejszej sprawie z postanowienia odsyłającego wynika, że rozpatrywane w postępowaniu głównym usługi publicznego transportu zbiorowego są świadczone na podstawie umowy zawartej między jednostką samorządu terytorialnego, działającą jako organizator, który ustala cenę biletów, a spółką P., działającą w charakterze operatora. Ponieważ przychody uzyskane w szczególności ze sprzedaży biletów są niewystarczające do pokrycia kosztów tych usług, jednostka samorządu terytorialnego wypłaca spółce P. zryczałtowaną rekompensatę, której kwota nie może przekraczać kwoty odpowiadającej ujemnemu wynikowi finansowemu wynikającemu ze wspomnianych usług, a w każdym razie maksymalnej kwoty ustalonej na dany okres. (pkt 28)
Jak stwierdził sąd odsyłający, taka rekompensata nie ma bezpośredniego wpływu na cenę świadczonych usług transportowych, ustaloną przez organizatora tych usług, ponieważ celem tej rekompensaty jest przede wszystkim pokrycie strat związanych z tą działalnością. (pkt 29)
W tych okolicznościach należy stwierdzić, że rekompensata taka jak rozpatrywana w postępowaniu głównym nie jest wypłacana operatorowi konkretnie w celu świadczenia przez niego usługi transportowej na rzecz określonego usługobiorcy i nie ma wpływu na cenę, jaką ma zapłacić ten usługobiorca, ponieważ cena ta nie jest ustalana w taki sposób, że zmniejsza się proporcjonalnie do rekompensaty wypłacanej podmiotowi świadczącemu tę usługę. Natomiast, jak zauważyła w istocie rzecznik generalna w pkt 54 opinii, wspomniana rekompensata jest przyznawana a posteriori i jest niezależna od konkretnego korzystania z usług transportowych, lecz zależy od liczby oferowanych wozokilometrów. Taka rekompensata nie wchodzi zatem w zakres pojęcia „subwencji bezpośrednio związanych z ceną” w rozumieniu art. 73 dyrektywy VAT. (pkt 30)
Wniosku tego nie podważa fakt, że bez takiej rekompensaty, która pozwala na wyraźne obniżenie ceny świadczonej usługi, cena biletów dla odbiorców tej usługi musiałaby być wyższa. (pkt 31)
Jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 58 opinii, należy bowiem uznać, że każda dotacja siłą rzeczy może mieć wpływ na kalkulację cen, niezależnie od tego, czy jest ona dokonywana przez beneficjenta dotacji, czy też, jak w niniejszym przypadku, przez organizatora wypłacającego rzeczoną dotację. Tymczasem, jak wynika z orzecznictwa Trybunału, sam fakt, że finansowanie może mieć wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podmiot otrzymujący to finansowanie, nie wystarcza, aby objąć to finansowanie opodatkowaniem jako subwencji bezpośrednio związanej z ceną w rozumieniu art. 73 dyrektywy VAT (zob. podobnie wyrok z dnia 22 listopada 2001 r., Office des produits wallons, C-184/00, EU:C:2001:629, pkt 12). (pkt 32)
(…). w niniejszej sprawie z usług publicznego transportu zbiorowego nie korzystają osoby, które można wyraźnie zidentyfikować, lecz wszyscy potencjalni pasażerowie. Ponadto rekompensata jest obliczana bez uwzględniania tożsamości i liczby użytkowników świadczonej usługi. (pkt 39)
W świetle całości powyższych rozważań odpowiedź na przedłożone Trybunałowi pytanie powinna brzmieć tak, iż art. 73 dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że zryczałtowana rekompensata wypłacana przez jednostkę samorządu terytorialnego przedsiębiorstwu świadczącemu usługi publicznego transportu zbiorowego i mająca na celu pokrycie strat poniesionych w ramach świadczenia tych usług nie wchodzi w zakres podstawy opodatkowania tego przedsiębiorstwa. (pkt 40)
Mając na uwadze przepisy art. 29a ust. 1 ustawy oraz orzeczenie TSUE w sprawie C-615/23 stwierdzenia wymaga, że otrzymywana przez Spółkę od Gminy rekompensata za świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, nie stanowi obrotu w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Wprawdzie we wniosku wskazali Państwo, że są Państwo podmiotem powiązanym kapitałowo lub osobowo z jednostkami samorządu terytorialnego, tzn. są Państwo podmiotem wewnętrznym w rozumieniu Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r.w sprawie usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego. Okoliczność ta nie może jednak przesądzać o konieczności opodatkowania otrzymywanej przez Spółkę rekompensaty.
Z wniosku wynika bowiem, że:
-Miejski Zakład Komunikacji jako Operator publicznego transportu zbiorowego realizuje usługi publicznego transportu zbiorowego zgodnie z warunkami określonymi przez Organizatora (Miasto);
-w związku z realizacją zawartej z Organizatorem umowy dotyczącej świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego Operator otrzymuje rekompensatę, w rozumieniu art. 50 ust. 1 pkt 2 lit. c u.p.t.z.;
-przyznawana rekompensata służy zbilansowaniu kosztów realizacji zadań publicznych i zapewnia mechanizm rekompensujący względem straty finansowej powstałej w wyniku świadczenia usługi publicznej przez Operatora, nie stanowi pokrycia kosztu z tytułu działalności innej niż publiczna, jak również nie jest i nie może być przeznaczona na inny cel niż określony w umowie;
-kwotę rekompensaty ustala się jako iloczyn wozokilometrów oraz stawki rekompensaty za jeden wozokilometr dla danego roku kalendarzowego (aktualnie z uwagi na dotychczasową praktykę) powiększoną o podatek VAT;
-na wysokość rekompensaty nie wpływa cena biletu (ustalana przez Organizatora), ilość sprzedanych biletów oraz liczba przewiezionych pasażerów, jak również cena biletu nie jest zależna od wysokości rekompensaty.
W związku z powyższym, w świetle orzeczenia TSUE w sprawie C-615/23, należy stwierdzić, że rekompensata nie jest wypłacana w celu świadczenia przez Spółkę usługi transportowej na rzecz określonego usługobiorcy i nie ma wpływu na cenę, jaką ma zapłacić ten usługobiorca. Rekompensata nie ma bezpośredniego wpływu na cenę świadczonych usług transportowych, ustaloną przez Organizatora tych usług, ponieważ celem tej rekompensaty jest przede wszystkim pokrycie strat związanych z tą działalnością.
Podsumowując zatem stwierdzam, że rekompensata z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego uzyskiwana przez Spółkę (Operatora) od Miasta (Organizatora) nie stanowi/nie będzie stanowiła elementu podstawy opodatkowania, tj. zapłaty o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z tytułu świadczonych przez Spółkę (Operatora) usług i tym samym, nie będzie podlegała opodatkowaniu.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 uznałem za prawidłowe.
Kolejna Państwa wątpliwość dotyczy obowiązku udokumentowania fakturą przez Spółkę rekompensaty otrzymywanej od Miasta z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego.
W myśl art. 106a ustawy:
Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do:
1)sprzedaży, z wyjątkiem:
a)przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów,
b)czynności rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tych rozdziałów jest państwo członkowskie inne niż Rzeczpospolita Polska;
2)dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:
a)państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika,
b)państwa trzeciego;
3)dostawy towarów i świadczenia usług rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a i 7, przez podatników zidentyfikowanych na potrzeby tych procedur, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tych rozdziałów jest Rzeczpospolita Polska;
4)sprzedaży na odległość towarów importowanych, rozliczanej w procedurze szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 9, przez podatników zidentyfikowanych na potrzeby tej procedury, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tego rozdziału jest Rzeczpospolita Polska.
W świetle art. 106b ust. 1 ustawy:
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
W oparciu o przepisy ustawy, należy wskazać, że faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika.
Natomiast zgodnie z art. 87 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa:
Jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są obowiązani, na żądanie kupującego lub usługobiorcy, wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.
Jak wskazano wyżej, w analizowanej sprawie otrzymana przez Miejski Zakład Komunikacji rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego nie stanowi podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji brak jest podstaw do udokumentowania rekompensaty fakturami VAT.
Podsumowując zatem stwierdzam, że rekompensaty otrzymywane od Miasta z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego nie powinny zostać udokumentowane przez Spółkę fakturą VAT.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 uznałem za prawidłowe.
Kolejna Państwa wątpliwość dotyczy przysługiwania Miastu prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wypłaty rekompensaty na rzecz Spółki.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi:
1)suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Jak wynika z zacytowanych wyżej przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego.
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym
nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Zatem, aby Wnioskodawcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z otrzymanej faktury, faktura musi dokumentować czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.
Jak rozstrzygnięto wyżej,rekompensata z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego uzyskiwana przez Spółkę (Operatora) od Miasta (Organizatora) nie stanowi/nie będzie stanowiła elementu podstawy opodatkowania, tj. zapłaty o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z tytułu świadczonych przez Spółkę (Operatora) usług i tym samym, nie będzie podlegała opodatkowaniu, a w konsekwencji otrzymywane od Miasta z tytułu poniesionych kosztów świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego nie powinny zostać udokumentowane przez Spółkę fakturą VAT.
W związku z powyższym, mając na uwadze powołany art. 86 ust. 1 oraz art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wypłaty rekompensaty na rzecz Spółki.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 3 uznałem za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
·stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz
·zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
W myśl art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa:
Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku zdarzeniem przyszłym. Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.
