Interpretacja indywidualna z dnia 15 października 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-2.4012.477.2025.2.SN
Dostawa nieruchomości gruntowych wydzielonych pod realizację inwestycji publicznych korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, a korekta podatku naliczonego nie jest wymagana dla nieruchomości, której okres dziesięcioletni upłynął.
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr A wraz z posadowionymi na niej budowlami (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 1), zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr B wraz z posadowionymi na niej budowlami (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 1), zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr A wraz z naniesieniami zielonymi (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 2), zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr B wraz z naniesieniami zielonymi (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 2), braku obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w rozumieniu art. 91 ustawy za część nieruchomości gruntowej nr B, wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w związku z otrzymanym odszkodowaniem (pytanie oznaczone we wniosku nr 3) i braku obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w związku z poniesionymi przez Państwa nakładami na zagospodarowanie działki nr B, w odniesieniu co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmującymi: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, utwardzenie z kostki betonowej, zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych, krawężnik betonowy, tuje, klony oraz trawnik (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 4) orazjest nieprawidłowe w części dotyczącejobowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w związku z poniesionymi przez Państwa nakładami na zagospodarowanie działki nr A, w odniesieniu, co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmującymi: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, słup ogrodzenia boiska sportowego oraz trawnik (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 4).
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
9 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 4 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
·zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr A wraz z posadowionymi na niej budowlami (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 1);
·zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr B wraz z posadowionymi na niej budowlami (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 1);
·zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr A wraz z naniesieniami zielonymi (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 2);
·zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr B wraz z naniesieniami zielonymi (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 2);
·braku obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w rozumieniu art. 91 ustawy za część nieruchomości gruntowej nr B, wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w związku z otrzymanym odszkodowaniem (pytanie oznaczone we wniosku nr 3);
·obowiązkudokonania korekty podatku naliczonego w związku z poniesionymi przez Państwa nakładami na zagospodarowanie działki nr A, w odniesieniu, co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmującymi: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, słup ogrodzenia boiska sportowego oraz trawnik (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 4);
·braku obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w związku z poniesionymi przez Państwa nakładami na zagospodarowanie działki nr B, w odniesieniu co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmującymi: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, utwardzenie z kostki betonowej, zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych, krawężnik betonowy, tuje, klony oraz trawnik (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 4).
Uzupełnili go Państwo pismem z 8 września 2025 r. (wpływ 10 września 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
(…) (dalej: Podatnik, Wnioskodawca, Spółka) jest spółką kapitałową prawa polskiego mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT. Podstawową działalnością gospodarczą Wnioskodawcy jest wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. W celu prowadzenia działalności gospodarczej Wnioskodawca w roku 2014 oraz roku 2018 nabył nieruchomości gruntowe.
Aktem notarialnym z (…) została nabyta działka o nr (…), z której to w wyniku podziału decyzją Starosty (…) powstała m.in. działka o nr B. Działka nr (…) została nabyta (…) od Gminy (…).
Aktem notarialnym z (…) została nabyta działka o nr (…), z której to w wyniku podziału decyzją Starosty (…) powstała działka o nr A. Działka nr (…) została nabyta (…) od osoby fizycznej.
Na działkach A oraz B zostały położone naniesienia przez Podatnika.
Działki wraz z naniesieniami były przedmiotem wywłaszczenia.
Wnioskodawca (…) otrzymał odszkodowanie za działkę A wraz z naniesieniami, o których mowa poniżej.
Wnioskodawca (…) otrzymał odszkodowanie za działkę B wraz z naniesieniami, o których mowa poniżej.
Na działce nr A będącej przedmiotem wywłaszczenia, wg operatu szacunkowego z 14 listopada 2024 r., na dzień 5 sierpnia 2024 r. znajdowały się następujące naniesienia:
·ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·słup ogrodzenia boiska sportowego – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·trawnik – nie jest to budynek, budowla bądź ich część czy też inny obiekt w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418).
Na działce nr B będącej przedmiotem wywłaszczenia, wg operatu szacunkowego z 14 listopada 2024 r., na dzień 5 sierpnia 2024 r. znajdowały się następujące naniesienia:
·ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·utwardzenie z kostki betonowej – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·krawężnik betonowy – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·tuje – nie są to budynki, budowle bądź ich części czy też inne obiekty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·klony – nie są to budynki, budowle bądź ich części czy też inne obiekty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·trawnik – nie jest to budynek, budowla bądź ich część czy też inny obiekt w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418).
Wydatki na naniesienia na działce (…), z której to w wyniku podziału decyzją Starosty (…) powstała działka o nr A zostały poniesione w roku 2018.
Wydatki na naniesienia na działce o nr (…), z której to w wyniku podziału decyzją Starosty (…) powstała m.in. działka o nr B zostały poniesione w roku 2014.
Podatnik nie jest w stanie wskazać jaka była wysokość nakładów poniesionych na poszczególne naniesienia na obu działkach.
Podatnik działa z należytą starannością i bezwzględnie przestrzega obowiązujących przepisów prawa podatkowego, w tym obowiązków w zakresie przechowywania dokumentacji. Dokumenty są przechowywane przez okres wymagany przepisami prawa, jednak po jego upływie – przy braku ustawowego obowiązku ich dalszego archiwizowania – dokumentacja nie jest już przechowywana.
Warto również zaznaczyć, że podatnik nie planował zbycia przedmiotowych nieruchomości przed upływem 10 lat, a sytuacja wywłaszczenia działki na rzecz Skarbu Państwa miała charakter nagły i nie była przez Podatnika zakładana. W okresie od roku 2014 do chwili obecnej wobec Podatnika nie było również prowadzone żadne postępowanie podatkowe, które uzasadniałoby konieczność dłuższego przechowywania dokumentacji.
Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż zgodnie z art. 74 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, jednostka zobowiązana jest do przechowywania dokumentacji księgowej przez okres 5 lat, licząc od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane dokumenty dotyczą.
Na podstawie art. 86 § 1 ustawy Ordynacja Podatkowa: „Podatnicy obowiązani do prowadzenia ksiąg podatkowych przechowują księgi i związane z ich prowadzeniem dokumenty do czasu upływu okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej”.
W związku z powyższym, na dzień sporządzenia niniejszego pisma, Podatnik nie posiada szczegółowej dokumentacji umożliwiającej wskazanie wysokości wydatków poniesionych na poszczególne naniesienia, z rozbiciem na każdą działkę oraz każde z tych naniesień.
Na podstawie art. 112 ustawy VAT „Podatnicy są obowiązani przechowywać ewidencje prowadzone dla celów rozliczania podatku oraz wszystkie dokumenty, w szczególności faktury, związane z tym rozliczaniem do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego (...)”.
W związku z poniesieniem ww. wydatków inwestycyjnych, w kwestii nabycia/wytworzenia środków trwałych, których wartość początkowa każdego z nich przekracza 15.000 zł podatnik – działając zgodnie z obowiązującymi przepisami – nie był zobowiązany do przechowywania ksiąg rachunkowych oraz dokumentacji źródłowej poza okres przewidziany w wyżej przytoczonych przepisach. W konsekwencji, obecnie nie jest możliwe jednoznaczne ustalenie, czy wartość poszczególnych środków trwałych przekraczała próg 15.000 zł w momencie ich wprowadzenia do ewidencji.
W celu zobrazowania wartości środków trwałych związanych z przedmiotowymi działkami, Wnioskodawca przedstawia wyceny wynikające z operatów szacunkowych, obejmujące wartość naniesień przypisanych do poszczególnych nieruchomości gruntowych. Na moment otrzymania decyzji określającej wysokość odszkodowania, wskazane wartości miały istotny wpływ na jego końcową wysokość.
W oparciu o uzyskane operaty szacunkowe:
Oszacowanie kosztu odtworzenia nakładów budowlanych znajdujących się na działce nr A na dzień 5 maja 2024 r.:
1.ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej – koszt odtworzenia (…);
2.słup ogrodzenia boiska sportowego (piłkochwytu) – koszt odtworzenia (…).
Oszacowanie kosztu wartości nasadzeń znajdujących się na działce nr A na dzień 5 maja 2024 r.:
1.trawnik (…).
Oszacowanie kosztu odtworzenia nakładów budowlanych znajdujących się na działce nr B na dzień 5 maja 2024 r.:
1.ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej – koszt odtworzenia (…);
2.utwardzenie z kostki betonowej – (…);
3.zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych – (…);
4.krawężnik betonowy – (…) zł.
Oszacowanie kosztu wartości nasadzeń znajdujących się na działce nr B na dzień 5 maja 2024 r.:
1.tuja – (…);
2.klon – (…);
3.klon – (…) zł;
4.trawnik – (…).
Odnosząc się do kwestii wytworzenia nieruchomości, o której mowa w art. 2 pkt 14a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), podatnik – działając zgodnie z obowiązującymi przepisami – nie był zobowiązany do przechowywania ksiąg rachunkowych oraz dokumentacji źródłowej poza okres przewidziany w wyżej wskazanych przepisach. W związku z poniesionymi wydatkami inwestycyjnymi, doszło do wytworzenia nieruchomości, o którym mowa w art. 2 pkt 14a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.). Jednakże nie jest możliwe jednoznaczne ustalenie dat oddania nieruchomości do użytkowania. Budowle jakie zostały utworzone zostały wskazane powyżej.
W związku z wybudowaniem przedmiotowych naniesień, Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Spółka dokonała odliczenia podatku naliczonego, w okresie kiedy powstawały poszczególne środki trwałe. Nie jest możliwe wskazanie wartości odliczonego podatku dla każdego naniesienia.
Zasiedlenia budowli położonych na działce A miało miejsce w roku 2018.
Zasiedlenia budowli położonych na działce B miało miejsce w roku 2014.
Wywłaszczenie działki nr A miało miejsce (…) 2024 r.
Wywłaszczenie działki nr B miało miejsce (…) 2024 r.
Działka o nr (…), z której to w wyniku podziału decyzją Starosty (…) powstała m.in. działka o nr B była zabudowana w momencie wywłaszczenia i była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Obszar działki nr B znajdował się na terenie przeznaczonym pod zabudowę usługową.
Działka o nr (…), z której to w wyniku podziału decyzją Starosty (…) powstała m.in. działka o nr A była zabudowana w momencie wywłaszczenia i była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Obszar działki nr A znajdował się na terenie przeznaczonym pod teren zabudowy usług oświaty.
Uzupełnienie opisu stanu faktycznego
1.Budowle, zlokalizowane na przedmiotowych działkach, zostały od podstaw wzniesione przez Podatnika i stanowią jego własny nakład inwestycyjny. Podatnik nie ponosił żadnych wydatków na ulepszenie budowli znajdujących się na przedmiotowych działkach w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.
2.Podatnik wskazuje (w wersji pierwotnej również zostało to wskazane), iż wobec upływu ustawowych terminów przechowywania dokumentacji księgowej, obecnie nie dysponuje pełnymi księgami rachunkowymi ani ewidencją środków trwałych dotyczącą lat objętych pytaniem. Należy podkreślić, że Podatnik nie planował zbycia przedmiotowych nieruchomości przed upływem 10 lat. Wywłaszczenie działki na rzecz Skarbu Państwa nastąpiło w sposób nagły, niezależny od woli Podatnika i niemożliwy do przewidzenia. Dokumentacja ta była prowadzona zgodnie z obowiązującymi w danym czasie przepisami prawa, jednak po upływie okresu archiwizacji, określonego w ustawie o rachunkowości oraz w przepisach podatkowych, została trwale zlikwidowana.
W konsekwencji, na dzień sporządzania niniejszego wyjaśnienia Podatnik nie ma możliwości jednoznacznego ustalenia, które z wymienionych we wniosku składników majątku (tj. grunty, budowle, nasadzenia) były ujmowane w ewidencji jako odrębne środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji, a które stanowiły grunty bądź prawa użytkowania wieczystego gruntów zaliczane do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Podkreślić należy jednak, że ewidencja majątku była prowadzona w sposób prawidłowy i zgodny z obowiązującymi przepisami prawa w okresie istnienia obowiązku ewidencyjnego, natomiast brak szczegółowych danych wynika wyłącznie z upływu ustawowego okresu archiwizacji dokumentów.
3.Towary położone na działce A zostały oddane do użytkowania w roku 2018.
Na działce nr A będącej przedmiotem wywłaszczenia, wg operatu szacunkowego z 14 listopada 2024 r., na dzień 5 sierpnia 2024 r. znajdowały się następujące naniesienia:
·ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·słup ogrodzenia boiska sportowego – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·trawnik – nie jest to budynek, budowla bądź ich część czy też inny obiekt w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418).
Towary położone na działce B zostały oddane do użytkowania w roku 2014.
Na działce nr B będącej przedmiotem wywłaszczenia, wg operatu szacunkowego z 14 listopada 2024 r., na dzień 5 sierpnia 2024 r. znajdowały się następujące naniesienia:
·ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·utwardzenie z kostki betonowej – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·krawężnik betonowy – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·tuje – nie są to budynki, budowle bądź ich części czy też inne obiekty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·klony – nie są to budynki, budowle bądź ich części czy też inne obiekty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·trawnik – nie jest to budynek, budowla bądź ich część czy też inny obiekt w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418).
4.W odpowiedzi na pytanie oznaczone w wezwaniu nr 4 o treści „Czy wartość początkowa części nieruchomości gruntowej nr B, wydzielonej pod realizację drogi publicznej wynosiła co najmniej 15 000 zł?” Wnioskodawca wskazał, że:
„Wartość początkowa części nieruchomości gruntowej nr B, wg operatu szacunkowego z 14 listopada 2024 r. na dzień 5 sierpnia 2024 r., wydzielonej pod realizację drogi publicznej wynosiła więcej niż 15 000 zł.
Wartość zakupu działki nr B, dokonana w roku 2014, zgodnie z ceną określoną w akcie notarialnym oraz w odniesieniu do jej powierzchni, przekraczała kwotę 15 000 zł”.
5.W odpowiedzi na pytanie oznaczone w wezwaniu nr 5 o treści „Czy wartość początkowa każdego z naniesień, znajdujących się na moment wywłaszczenia na działce nr A oraz działce nr B wynosiła co najmniej 15 000 zł? Proszę wskazać odrębnie dla każdego z naniesień.” Wnioskodawca wskazał, że:
„Poniższa tabela przedstawia wartość początkową każdego z naniesień, znajdujących się na moment wywłaszczenia na działce nr A oraz działce nr B:
W tabeli nr 9 dokonano oszacowania kosztu odtworzenia nakładów budowlanych znajdujących się na działce nr B na (…) 2024 r.:
Tabela nr 9
(...)
W tabeli nr 10 dokonano oszacowania wartości nasadzeń roślinnych znajdujących się na terenie działki nr B według stanu na (…) 2024 r.:
Tabela nr 10
(...)
W tabeli nr 9 dokonano oszacowania kosztu odtworzenia nakładów budowlanych znajdujących się na działce nr A na (…) 2024 r.:
Tabela nr 9
(...)
W tabeli nr 10 dokonano oszacowania wartości nasadzeń roślinnych znajdujących się na terenie działki nr A według stanu na dzień (…) 2024 r.:
Tabela nr 10
(...)
6.Wskazane towary, których dotyczy przedmiotowy wniosek wykorzystywane były wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.
7.W odpowiedzi na pytanie oznaczone w wezwaniu nr 7 o treści „Czy w stosunku do wydatków na nabycie/wytworzenie wszystkich towarów, których dotyczy wniosek przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego i czy dokonali Państwo tego odliczenia? Jeśli nie, to dlaczego? Proszę wskazać odrębnie dla każdego towaru.” Wnioskodawca wskazał, że:
„W związku z realizacją inwestycji polegającej na wybudowaniu przedmiotowych naniesień, Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Spółka korzystała z tego prawa, dokonując odliczeń w okresach, w których oddawano do używania poszczególne środki trwałe”.
Pytanie
1.Czy w opisanym stanie faktycznym odszkodowanie, które zostało wypłacone na rzecz Spółki za część nieruchomości gruntowej nr A wraz z posadowionymi budowlami, wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, które to odszkodowanie zostało przyznane w drodze oddzielnej decyzji administracyjnej, korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT?Czy w opisanym stanie faktycznym odszkodowanie, które zostało wypłacone na rzecz Spółki za część nieruchomości B gruntowej wraz z posadowionymi budowlami, wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, które to odszkodowanie zostało przyznane w drodze oddzielnej decyzji administracyjnej, korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT?
2.Czy w opisanym stanie faktycznym odszkodowanie, które zostało wypłacone na rzecz Spółki za część nieruchomości gruntowej A wraz z naniesieniami zielonymi w postaci trawy, wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, które to odszkodowanie zostało przyznane w drodze oddzielnych decyzji administracyjnych, korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT?Czy w opisanym stanie faktycznym odszkodowanie, które zostało wypłacone na rzecz Spółki za część nieruchomości gruntowej B wraz z naniesieniami zielonymi w postaci trawy, tuji oraz klonów – wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, które to odszkodowania zostały przyznane w drodze oddzielnych decyzji administracyjnych, korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT?
3.Czy Spółka za część nieruchomości gruntowej nr B, wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w związku z otrzymanym odszkodowaniem, będzie zobowiązana do dokonania korekty podatku naliczonego w rozumieniu art. 91 ustawy VAT?
4.Czy w związku z poniesionymi przez Spółkę nakładami na zagospodarowanie działki A, w odniesieniu, co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmującymi:
· ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
· słup ogrodzenia boiska sportowego – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
· trawnik – nie jest to budynek, budowla bądź ich część czy też inny obiekt w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418)
– po stronie Spółki powstaje obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego?
Czy w związku z poniesionymi przez Spółkę nakładami na zagospodarowanie działki B, w odniesieniu co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmującymi:
·ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·utwardzenie z kostki betonowej – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·krawężnik betonowy – budowla w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·tuje – nie są to budynki, budowle bądź ich części czy też inne obiekty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·klony – nie są to budynki, budowle bądź ich części czy też inne obiekty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418);
·trawnik – nie jest to budynek, budowla bądź ich część czy też inny obiekt w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418)
– po stronie Spółki powstaje obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego?
Państwa stanowisko w sprawie
Ad 1
(Stanowisko do pierwszej części pytania oznaczonego we wniosku nr 1)
Spółka stoi na stanowisku, iż pierwsze zasiedlenie budowli posadowionych na nieruchomości gruntowej nr A nastąpiło w momencie ich pierwszego oddania do użytkowania następującego bezpośrednio po wybudowaniu. Mając z kolei na uwadze, iż od tak rozumianego pierwszego zasiedlenia do momentu dostawy budowli w ramach wywłaszczenia upłynął okres dłuższy niż dwa lata, jak również uwzględniając fakt, iż budowle posadowione na nieruchomości wywłaszczonej nie podlegały w tym okresie żadnym istotnym ulepszeniom, dostawy gruntu wraz z posadowionymi budowlami zdaniem Spółki, korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.
(Stanowisko do drugiej części pytania oznaczonego we wniosku nr 1)
Spółka stoi na stanowisku, iż pierwsze zasiedlenie budowli posadowionych na nieruchomości gruntowej nr B nastąpiło w momencie ich pierwszego oddania do użytkowania następującego bezpośrednio po wybudowaniu. Mając z kolei na uwadze, iż od tak rozumianego pierwszego zasiedlenia do momentu dostawy budowli w ramach wywłaszczenia upłynął okres dłuższy niż dwa lata, jak również uwzględniając fakt, iż budowle posadowione na nieruchomości wywłaszczonej nie podlegały w tym okresie żadnym istotnym ulepszeniom, dostawy gruntu wraz z posadowionymi budowlami zdaniem Spółki, korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.
Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają art. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 wskazanej ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.
Ponadto, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Przy czym, stosownie do ust. 2 przywołanego artykułu, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Spółki, odpłatna dostawa przez Spółkę Nieruchomości w drodze wywłaszczenia stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, w ramach której Spółka działa jako podatnik VAT.
Mając na względzie art. 29a ust. 8 ustawy o VAT, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.
Co do zasady, dostawa nieruchomości na gruncie ustawy o VAT podlega opodatkowaniu według stawki podstawowej. Niemniej, od zasady ogólnej przewidziano wyjątki, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 oraz pkt 10 i 10a ustawy o VAT.
Zgodnie z pierwszym ze wskazanych przepisów, zwalnia się od podatku VAT dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane, przy czym, stosownie do art. 2 pkt 33 ustawy o VAT, przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwolnieniu z VAT podlega dostawa budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem, gdy:
a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
W tym zakresie należy wskazać, iż jako pierwsze zasiedlenie w myśl obecnego brzmienia art. 2 pkt 14 ustawy o VAT rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:
a)wybudowaniu lub
b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT, zwalnia się od podatku VAT dostawę budynków/budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:
a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
Zastosowanie zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT uwarunkowane jest przy tym łącznym spełnieniem warunków wymienionych w tym przepisie.
Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, na wywłaszczonych działkach znajdują się budowle w postaci między innymi ogrodzenia panelowego, krawężników, zbiornika o pojemności 10 000 litrów oraz nasadzeń zielonych.
Zdaniem Spółki, dla oceny czy przedmiotowe obiekty stanowią budowle, wobec braku zdefiniowania tego pojęcia w ustawie o VAT odnieść należy się do postanowień ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (dalej: Prawo budowlane).
Stosownie do art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego, przez budowlę należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
W konsekwencji, w ocenie Spółki, za budowle w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego należy uznać obiekty znajdujące się na Nieruchomościach gruntowych, szczegółowo wymienione w opisie stanu faktycznego niniejszego wniosku.
Ponadto, w ocenie Spółki, w odniesieniu do nieruchomości wywłaszczonej nie zachodzą przesłanki negatywne określone w lit. a oraz lit. b art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Jak już bowiem wskazano w stanie faktycznym, Nieruchomości zabudowane przed wywłaszczeniem były użytkowane, a w okresie dwóch lat poprzedzających jej dostawę nie miało miejsca ulepszenie posadowionych na nich budowli, na które wydatki stanowiłyby co najmniej 30% wartości początkowej.
Tym samym, zdaniem Spółki uznać należy, iż dostawa Nieruchomości zabudowanych nie została dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz pomiędzy pierwszym zasiedleniem, a dostawą budowli lub ich części upłynął okres dłuższy niż 2 lata.
W tym zakresie zwrócić uwagę należy na szeroką definicję pierwszego zasiedlenia, jaka obecnie przyjęta została w art. 2 pkt 14 ustawy o VAT – aktualne brzmienie tego przepisu nie uzależnia zaistnienia pierwszego zasiedlenia od oddania do użytkowania w wykonaniu czynności opodatkowanej VAT – wystarczające jest, by nastąpiło oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części.
Spółka stoi zatem na stanowisku, iż pierwsze zasiedlenie budowli posadowionych na nieruchomościach wywłaszczonych nastąpiło w momencie ich pierwszego oddania do użytkowania następującego bezpośrednio po wybudowaniu. Mając z kolei na uwadze, iż od tak rozumianego pierwszego zasiedlenia do momentu dostawy budowli w ramach wywłaszczenia upłynął okres dłuższy niż dwa lata, jak również uwzględniając fakt, iż budowle posadowione na nieruchomości wywłaszczonej nie podlegały w tym okresie żadnym istotnym ulepszeniom, dostawy te zdaniem Spółki korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.
Jednocześnie Spółka podkreśla, że powyższy pogląd znajduje poparcie w wydawanych w analogicznych do przedstawionego stanach faktycznych licznych interpretacjach indywidualnych DKIS, w tym:
·interpretacji indywidualnej z 14 maja 2018 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4012.142.2018.1.SS,
·interpretacji indywidualnej z 10 października 2018 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.617.2018.2.IK,
·interpretacji indywidualnej z 19 marca 2019 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.797.2018.3.MD,
·interpretacji indywidualnej z 16 grudnia 2022 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.806.2022.2.ŻR,
·interpretacji indywidualnej z 5 maja 2021 r. sygn. 0114-KDIP1-3.4012.97.2021.2.KK,
·interpretacji indywidualnej z 30 grudnia 2024 r., sygn. 0111-KDIB3-3.4012.523.2024.1.MPU,
·interpretacji indywidualnej z 24 stycznia 2025 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.698.2024.3.DS.
Ad 2
(Stanowisko do pierwszej części pytania oznaczonego we wniosku nr 2)
Spółka stoi na stanowisku, iż odszkodowania otrzymane przez Spółkę w odniesieniu do części odszkodowania za poniesione nakłady zielone, będące częścią składową nieruchomości oraz trwale związane z gruntem, korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.
(Stanowisko do drugiej części pytania oznaczonego we wniosku nr 2)
Spółka stoi na stanowisku, iż odszkodowania otrzymane przez Spółkę w odniesieniu do części odszkodowania za poniesione nakłady zielone, będące częścią składową nieruchomości oraz trwale związane z gruntem, korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.
Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 wskazanej ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.
Ponadto, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Przy czym, stosownie do ust. 2 przywołanego artykułu, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Spółki, odpłatna dostawa przez Spółkę Nieruchomości w drodze wywłaszczenia stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, w ramach której Spółka działa jako podatnik VAT.
Mając na względzie art. 29a ust. 8 ustawy o VAT, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.
Co do zasady, dostawa nieruchomości na gruncie ustawy o VAT podlega opodatkowaniu według stawki podstawowej. Niemniej, od zasady ogólnej przewidziano wyjątki, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 oraz pkt 10 i 10a ustawy o VAT.
Zgodnie z pierwszym ze wskazanych przepisów, zwalnia się od podatku VAT dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane, przy czym, stosownie do art. 2 pkt 33 ustawy o VAT, przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwolnieniu z VAT podlega dostawa budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem, gdy:
a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
W tym zakresie należy wskazać, iż jako pierwsze zasiedlenie w myśl obecnego brzmienia art. 2 pkt 14 ustawy o VAT rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:
a)wybudowaniu lub
b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, na wywłaszczonych działkach znajdują się tereny zielone, na które to Spółka poniosła niezbędne wydatki. Tereny zielone stanowią łączną całość z pozostałymi terenami, za które Spółka otrzymała odszkodowanie.
Stosownie do treści art. 47 § 1 Kodeksu cywilnego, część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
Z treści § 2 cyt. przepisu wynika natomiast, że częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
W myśl § 3 powołanej normy, przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
Jak stanowi art. 48 Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
Rozważając skutki podatkowe opisanej we wniosku transakcji, w odniesieniu do otrzymanego odszkodowania w części za poniesione nakłady zielone, stanowiące część składową nieruchomości gruntowej, należy mieć na uwadze jej aspekty cywilnoprawne, jak również te które mają znaczenie z punktu widzenia ustawy o podatku od towarów i usług, toteż Spółka stoi na stanowisku, iż odszkodowania otrzymane przez Spółkę w odniesieniu do naniesień zielonych korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.
Ad 3
Spółka nabyła nieruchomości gruntowe z zamiarem czerpania pożytków z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, po czym w wyniku wywłaszczenia, a więc zdarzenia niezależnego od woli Spółki nastąpiła zmiana przeznaczenia wywłaszczonej części nieruchomości, to Spółka nie będzie zobowiązana do dokonania korekty podatku naliczonego z uwzględnieniem 10-letniego okresu, licząc od roku, w którym nieruchomość została oddana do użytkowania, na podstawie art. 91 ust. 7 i ust. 7a w związku z art. 91 ust. 2 i ust. 3 ustawy o VAT.
Wnioskodawca, jest zarejestrowany na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny. Wnioskodawca (…) aktem notarialnym numer repetytorium (…) nabył nieruchomość, co do której przysługiwało mu prawo odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu nieruchomości. Wnioskodawca skorzystał z prawa odliczenia.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Uprawnienie do dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie przysługuje zatem w przypadku nabycia towarów i usług, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.
Powyższa zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy VAT.
Stosownie do treści art. 91 ust. 1 ustawy, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6,10, 10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
W myśl art. 91 ust. 2 ustawy, w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
Na mocy art. 91 ust. 3 ustawy, korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.
W świetle art. 91 ust. 4 ustawy, w przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.
Jak wynika z art. 91 ust. 5 ustawy, w przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 – w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.
Na mocy art. 91 ust. 6 ustawy, w przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:
1)opodatkowane – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;
2)zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.
Zgodnie z brzmieniem art. 91 ust. 7 ustawy, przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.
Na podstawie art. 91 ust. 7a ustawy, w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.
W oparciu o art. 91 ust. 7b ustawy, w przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c.
Jak stanowi art. 91 ust. 7c ustawy, jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług, o których mowa w ust. 7b, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje – korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.
Według art. 91 ust. 7d ustawy, w przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana.
Jak stanowi art. 91 ust. 8 ustawy, korekty, o której mowa w ust. 5-7, dokonuje się również, jeżeli towary i usługi nabyte do wytworzenia towaru, o którym mowa w ust. 2, zostały zbyte lub zmieniono ich przeznaczenie przed oddaniem tego towaru do użytkowania.
Z powołanych przepisów wynika, że podatnik jest zobowiązany do rozpoznania prawa do odliczenia podatku naliczonego w momencie nabycia towarów i usług oraz dokonania ewentualnej korekty tego odliczonego bądź nieodliczonego podatku w przypadku późniejszej zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług lub zmiany sposobu wykorzystania. Przepisy art. 91 wprowadzają konstrukcję korekty podatku naliczonego dokonywaną z uwagi na zmianę struktury sprzedaży albo na zmianę pierwotnego przeznaczenia towaru lub usługi (z którą związany jest podatek naliczony).
Wprowadzenie procedury korekty związane jest z tym, że w systemie VAT obowiązuje zasada odliczenia niezwłocznego, tzn. w momencie nabycia. W tym momencie związek towaru z danym rodzajem czynności (opodatkowane, zwolnione, mieszane) ma zazwyczaj charakter planowany. Do czasu faktycznego wykorzystania nabytego towaru lub usługi faktyczny związek z danym rodzajem czynności może się zmienić, przekreślając prawo do odliczenia albo uzasadniając dokonanie odliczenia. Jeśli zatem podatnik nabył towary lub usługi z zamiarem ich wykorzystania do określonych czynności (opodatkowanych lub niepodlegających opodatkowaniu lub zwolnionych od podatku) i nie wykorzystał ich zgodnie z takim zamiarem (zmiana przeznaczenia), wówczas jest obowiązany dokonać korekty podatku. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, jak również sytuacji, gdy nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi. Odnosząc się do wątpliwości Spółki, należy przede wszystkim wskazać, że w rozpatrywanej sprawie w związku z wywłaszczeniem na rzecz Skarbu Państwa doszło do zmiany przeznaczenia Wywłaszczonej nieruchomości. Spółka nabyła nieruchomości z zamiarem wykorzystywania do działalności gospodarczej, po czym w wyniku wywłaszczenia, a wiec zdarzenia niezależnego od woli Spółki nastąpiła zmiana przeznaczenia wywłaszczonej części nieruchomości.
Spółka stoi na stanowisku, iż nie będzie zobowiązana do dokonania korekty podatku naliczonego z tytułu nabycia nieruchomości z uwzględnieniem 10-letniego okresu, licząc od roku, w którym nieruchomość została oddana do użytkowania, na podstawie art. 91 ust. 7 i ust. 7a w związku z art. 91 ust. 2 i ust. 3 ustawy o VAT.
Ad 4
(Stanowisko do pierwszej części pytania oznaczonego we wniosku nr 4)
Spółka stosując się do obowiązujących przepisów prawa podatkowego stoi na stanowisku, iż będzie zobowiązana do dokonania korekty podatku naliczonego w odniesieniu do poniesionych nakładów, o których mowa powyżej, na zagospodarowanie działki, w odniesieniu co do których Spółka otrzymała odszkodowanie.
Na podstawie art. 112 ustawy VAT, podatnicy są obowiązani przechowywać ewidencje prowadzone dla celów rozliczania podatku oraz wszystkie dokumenty, w szczególności faktury, związane z tym rozliczaniem do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, z zastrzeżeniem art. 109b ust. 7, art. 130d ust. 3, art. 134 ust. 3, art. 138h ust. 3 i art. 138i ust. 8.
Spółka pragnie podkreślić, iż w odniesieniu do przedmiotowych naniesień nie upłynął 10-letni okres obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego, o którym mowa w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług. Naniesienia objęte odszkodowaniem zostały oddane do użytkowania w roku 2018.
Spółka nie dysponuje rejestrami VAT za rok 2018, tj. za okres poniesienia nakładów na naniesienia objęte odszkodowaniem. Zgodnie z operatem szacunkowym wartość odtworzeniowa (nowa) tych elementów wynosi odpowiednio: (…).
W związku z powyższym, Wnioskodawca uprzejmie prosi o potwierdzenie, czy wyliczenie kwoty podatku naliczonego do korekty według stawki 23% od wskazanych w operacie wartości może stanowić prawidłową podstawę do dokonania korekty podatku naliczonego w odniesieniu do ww. naniesień.
Wnioskodawca zaznacza, iż powyższe pytanie nie stanowi odrębnego zapytania, lecz ma na celu jedynie potwierdzenie prawidłowości przyjętego sposobu rozliczenia korekty podatku naliczonego.
(Stanowisko do drugiej części pytania oznaczonego we wniosku nr 4)
Spółka stosując się do obowiązujących przepisów prawa podatkowego stoi na stanowisku, iż nie będzie zobowiązana do dokonania korekty podatku naliczonego w odniesieniu do poniesionych nakładów, o których mowa powyżej, na zagospodarowanie działki, w odniesieniu co do których Spółka otrzymała odszkodowanie.
Spółka pragnie podkreślić, iż upłynął 10 letni okres obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego. Naniesienia będące przedmiotem odszkodowania zostały oddane do użytkowania w roku 2014.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr A wraz z posadowionymi na niej budowlami (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 1), zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr B wraz z posadowionymi na niej budowlami (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 1), zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr A wraz z naniesieniami zielonymi (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 2), zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy części nieruchomości gruntowej nr B wraz z naniesieniami zielonymi (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 2), braku obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w rozumieniu art. 91 ustawy za część nieruchomości gruntowej nr B, wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w związku z otrzymanym odszkodowaniem (pytanie oznaczone we wniosku nr 3) i braku obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w związku z poniesionymi przez Państwa nakładami na zagospodarowanie działki nr B, w odniesieniu co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmującymi: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, utwardzenie z kostki betonowej, zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych, krawężnik betonowy, tuje, klony oraz trawnik (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 4) oraz jest nieprawidłowe w części dotyczącej obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w związku z poniesionymi przez Państwa nakładami na zagospodarowanie działki nr A, w odniesieniu, co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmującymi: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, słup ogrodzenia boiska sportowego oraz trawnik (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 4).
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.
Przy czym na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.
Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).
W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, natomiast odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.
W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.
Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.):
Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.
W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:
Wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.
Zasadne jest również wskazanie, że na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 311):
Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.
Przepis art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wskazuje, że:
Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.
Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości.
Jak stanowi art. 12 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.
Według regulacji art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:
1)własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2)własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych,
– z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.
Analiza przywołanych regulacji prowadzi do wniosku, że w przypadku realizacji inwestycji drogowych w trybie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zastępuje decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, o której mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
W myśl art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.
Na mocy art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.
Zgodnie z art. 12 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.
Według art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.
Z powołanych przepisów wynika, że istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa do nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który np. wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.
Jeśli zatem wywłaszczenie lub przymusowa sprzedaż następuje za wynagrodzeniem, to wówczas stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.
W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, natomiast odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.
W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.
Według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów, status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką kapitałową prawa polskiego mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będącą czynnym podatnikiem VAT. Podstawową Państwa działalnością gospodarczą jest wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. W celu prowadzenia działalności gospodarczej w roku 2014 oraz roku 2018 nabyli Państwo nieruchomości gruntowe. Aktem notarialnym z (…) 2014 r. została nabyta działka o nr (…), z której to w wyniku podziału powstała m.in. działka o nr B. Aktem notarialnym z (…) 2018 r. została nabyta działka o nr (…), z której to w wyniku podziału powstała działka o nr A. Na działkach A oraz B zostały położone przez Państwa naniesienia. Działki wraz z naniesieniami były przedmiotem wywłaszczenia. Decyzją z (…) otrzymali Państwo odszkodowania za działki nr A i nr B wraz z naniesieniami. Na działce nr A będącej przedmiotem wywłaszczenia, wg operatu szacunkowego z 14 listopada 2024 r., na dzień 5 sierpnia 2024 r. znajdowały się następujące naniesienia:
·ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką – budowla w rozumieniu ustawy Prawo budowlane;
·słup ogrodzenia boiska sportowego – budowla w rozumieniu ustawy Prawo budowlane;
·trawnik – nie jest to budynek, budowla bądź ich część czy też inny obiekt w rozumieniu ustawy Prawo budowlane.
Na działce nr B będącej przedmiotem wywłaszczenia, wg operatu szacunkowego z 14 listopada 2024 r., na dzień 5 sierpnia 2024 r. znajdowały się następujące naniesienia:
·ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką – budowla w rozumieniu ustawy Prawo budowlane;
·utwardzenie z kostki betonowej – budowla w rozumieniu ustawy Prawo budowlane;
·zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych – budowla w rozumieniu ustawy Prawo budowlane;
·krawężnik betonowy – budowla w rozumieniu ustawy Prawo budowlane;
·tuje – nie są to budynki, budowle bądź ich części czy też inne obiekty w rozumieniu ustawy Prawo budowlane;
·klony – nie są to budynki, budowle bądź ich części czy też inne obiekty w rozumieniu ustawy Prawo budowlane;
·trawnik – nie jest to budynek, budowla bądź ich część czy też inny obiekt w rozumieniu ustawy Prawo budowlane.
Wskazane towary, których dotyczy przedmiotowy wniosek wykorzystywane były wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Spółka dokonała odliczenia podatku naliczonego, w okresie kiedy powstawały poszczególne środki trwałe.
Państwa wątpliwości w analizowanej sprawie dotyczą w pierwszej kolejności określenia, czy przeniesienie własności nieruchomości zabudowanych (tj. działek nr A i nr B wraz z posadowionymi na nich budowlami i nasadzeniami) w zamian za odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy (pytania oznaczone we wniosku nr 1 i nr 2).
W świetle powołanych wyżej przepisów należy stwierdzić, że przeniesienie prawa własności wywłaszczonych nieruchomości w zamian za odszkodowanie, stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a Państwo dla tej czynności działają w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.
Wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może korzystać ze zwolnienia od tego podatku albo może być opodatkowana tym podatkiem.
Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
W art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy, ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku VAT dla dostawy nieruchomości zabudowanych spełniających określone w tych przepisach warunki.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Zatem, dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.
Stosownie do treści art. 2 pkt 14 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o pierwszym zasiedleniu – rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:
a)wybudowaniu lub
b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie nieruchomości do używania. „Pierwsze zasiedlenie” budynku, budowli lub ich części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynku/budowli lub ich części oddano je do użytkowania pierwszemu nabywcy, oddano je w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku/budowli lub ich części na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika, bowiem w tych przypadkach doszło do korzystania z budynku/budowli lub ich części.
Ponadto, zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków, budowli, jeżeli w stosunku do nich miało miejsce pierwsze zasiedlenie, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej 2 lata.
Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.
Należy wskazać, że przepisy ustawy oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „budynku”, budowli”. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418), zwanej dalej ustawą Prawo budowlane.
Według art. 3 pkt 1 Prawo budowlane:
Ilekroć w ustawie jest mowa o obiekcie budowlanym należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.
W myśl art. 3 pkt 2 Prawo budowlane:
Ilekroć w ustawie jest mowa o budynku należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.
Zgodnie z art. 3 pkt 3 Prawo budowlane:
Ilekroć w ustawie jest mowa o budowli, należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
Dodatkowo należy również zauważyć, że w świetle art. 43 ust. 10 ustawy:
Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:
1)są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;
2)złożą:
a)przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego lub
b)w akcie notarialnym, do zawarcia którego dochodzi w związku z dostawą tych obiektów
– zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.
W oparciu o art. 43 ust. 11 ustawy:
Oświadczenie, o którym mowa w ust. 10 pkt 2, musi również zawierać:
1)imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy oraz nabywcy;
2)planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części – w przypadku, o którym mowa w ust. 10 pkt 2 lit. a;
3)adres budynku, budowli lub ich części.
A zatem ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy – po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym podkreślić należy, że niniejsze prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.
Należy ponadto wskazać, że kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle, rozstrzyga przepis art. 29a ust. 8 ustawy, według którego:
W przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.
W świetle tego przepisu, przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części, dokonywanej wraz z dostawą gruntu (w tym zbycie użytkowania wieczystego), na którym są one posadowione, grunt (prawo użytkowania wieczystego gruntu) dzieli byt prawny budynków, budowli lub ich części w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części jest opodatkowana podatkiem VAT, opodatkowana jest również dostawa gruntu (prawa użytkowania wieczystego gruntu), na którym obiekt jest posadowiony.
W analizowanej sprawie, w celu ustalenia czy dla budowli znajdujących się na działkach nr A i B zastosowanie znajduje zwolnienie od podatku VAT, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć, czy względem ww. obiektów nastąpiło pierwsze zasiedlenie.
Wskazali Państwo, że w zasiedlenia budowli położonych na działce A miało miejsce w roku 2018. Natomiast zasiedlenia budowli położonych na działce B miało miejsce w roku 2014. Budowle, zlokalizowane na przedmiotowych działkach, zostały od podstaw wzniesione przez Państwa i stanowią Państwa własny nakład inwestycyjny. Nie ponosili Państwo żadnych wydatków na ulepszenie budowli znajdujących się na przedmiotowych działkach w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Wywłaszczenie działek miało miejsce 5 sierpnia 2024 r.
W związku z powyższym, opis sprawy wskazuje, że w odniesieniu do budowli posadowionych na działkach zabudowanych nastąpiło ich pierwsze zasiedlenie i od tego momentu do dnia wywłaszczenia w zamian za odszkodowanie upłynął okres co najmniej 2 lat. Wobec tego transakcja dostawy budowli zlokalizowanych na działkach zabudowanych o numerach A i B z uwagi na spełnienie warunków, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, korzysta ze zwolnienia od podatku VAT.
W tej sytuacji – uwzględniając zapis art. 29a ust. 8 ustawy – dostawa gruntów, na których ww. obiekty są posadowione, również korzysta ze zwolnienia od podatku VAT.
Z opisu sprawy wynika, że na wywłaszczonych działkach na dzień wywłaszczenia poza ww. budowlami znajdowały się również nasadzenia – trawnik na działce nr A oraz tuje, klony i trawnik na działce nr B.
W tym miejscu wskazania wymaga, że na mocy art. 46 § 1 ww. ustawy Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Zgodnie z art. 47 § 1 ww. ustawy Kodeks cywilny:
Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
Stosownie do art. 47 § 2 ustawy Kodeks cywilny:
Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
Z ww. art. 48 ustawy Kodeks cywilny wynika:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
Tak więc rzecz, która stała się częścią składową innej rzeczy (rzeczy nadrzędnej), traci samodzielny byt prawny i dzieli losy prawne rzeczy nadrzędnej. Zgodnie zatem z zasadą „superficies solo cedit”, gdy władający gruntem poniósł nakłady na tę nieruchomość, stają się one własnością właściciela gruntu.
Przytoczony wyżej przepis art. 48 Kodeksu cywilnego łączy się z art. 191 tej ustawy, wyrażającym klasyczną zasadę superficies solo cedit („własność nieruchomości rozciąga się na rzecz ruchomą, która została połączona z nieruchomością w taki sposób, że stała się jej częścią składową”).
Uwzględniając powyższe, sprzedaż nasadzeń stanowiących części składowe gruntów – działek nr A i nr B, znajdujących się na gruntach przyporządkowanych do ww. budowli również korzysta ze zwolnienia.
Podsumowując, stwierdzam, że dostawa działek nr A i nr B wraz z posadowionymi na nich budowlami i nasadzeniami, korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy w zw. z art. 29a ust. 8 ustawy.
Zatem Państwa stanowisko odnoszące się do pytania oznaczonego we wniosku nr 1 i nr 2 należało uznać za prawidłowe.
Odnosząc się do kwestii korekty podatku naliczonego wskazać należy, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do cytowanego wyżej przepisu, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:
Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a lub 10c-10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10, 10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
W myśl art. 91 ust. 2 ustawy:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
Zgodnie z art. 91 ust. 3 ustawy:
Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.
Na mocy art. 91 ust. 4 ustawy:
W przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.
Natomiast stosownie do art. 91 ust. 5 ustawy:
W przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 – w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.
W świetle art. 91 ust. 6 ustawy:
W przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:
1)opodatkowane – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;
2)zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.
Art. 91 ust. 7 ustawy stanowi, że:
Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.
Stosownie do art. 91 ust. 7a ustawy:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.
W myśl art. 91 ust. 7b ustawy:
W przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c.
Jak stanowi art. 91 ust. 7c ustawy:
Jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług, o których mowa w ust. 7b, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje – korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.
W przypadku, w którym podatnik zmienia przeznaczenie środka trwałego nabytego (wytworzonego) dla celów działalności opodatkowanej VAT (lub mieszanej) ma on zasadniczo obowiązek skorygować odliczony VAT. Analogicznie powinien postąpić podatnik w sytuacji zbycia takiego środka trwałego, jeżeli przy jego nabyciu (wytworzeniu) odliczył VAT naliczony, a przy zbyciu zastosuje zwolnienie od VAT.
Państwa wątpliwości dotyczą kwestii braku obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w rozumieniu art. 91 ustawy za część nieruchomości gruntowej nr B, wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w związku z otrzymanym odszkodowaniem (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).
Z wniosku wynika, że wartość początkowa części nieruchomości gruntowej nr B wynosiła więcej niż 15 000 zł. Wartość zakupu działki nr B, dokonana w roku 2014, zgodnie z ceną określoną w akcie notarialnym oraz w odniesieniu do jej powierzchni, przekraczała kwotę 15 000 zł. Ponadto została ona oddana do użytkowania w roku 2014.
Jak wyjaśniono wyżej, przepisy art. 91 wprowadzają konstrukcję korekty podatku naliczonego dokonywaną z uwagi na zmianę struktury sprzedaży albo na zmianę pierwotnego przeznaczenia towaru lub usługi (z którą związany jest podatek naliczony).
W odniesieniu do korekty 10-letniej dotyczącej nieruchomości i następującej w tym okresie zmiany przeznaczenia oraz zbycia środka trwałego ze zwolnieniem z VAT, należy wskazać, że ich skutkiem jest obowiązek dokonania w roku zbycia korekty odliczenia za wszystkie z pozostałych 10 lat okresu korekty, tak jakby w każdym z pozostałych lat odliczenie nie przysługiwało w ogóle.
Z uwagi na przedstawiony opis sprawy i powołane przepisy, wskazać należy, że do zbycia przez Państwa części nieruchomości gruntowej nr B, wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w związku z otrzymanym odszkodowaniem nie powstaje obowiązek dokonania korekty podatku VAT odliczonego. Powyższe wynika z faktu, że ww. część nieruchomości gruntowej nr B została oddana do użytkowania w roku 2014 i była wykorzystywana przez Państwa do celów działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT – a więc od oddania go do użytkowania do momentu dostawy w ramach czynności zwolnionej od podatku VAT (5 sierpnia 2024 r.) upłynął okres powyżej 10 lat.
Podsumowując, stwierdzam, że za część nieruchomości gruntowej nr B, wydzielonej pod realizację drogi publicznej na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w związku z otrzymanym odszkodowaniem, nie są Państwo zobowiązani do dokonania korekty podatku naliczonego w rozumieniu art. 91 ustawy, gdyż w odniesieniu do wskazanego wydatku okres korekty już minie.
Zatem Państwa stanowisko, dotyczące pytania oznaczonego we wniosku nr 3 jest prawidłowe.
Kolejne Państwa wątpliwości odnoszą się do obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w związku z poniesionymi przez Państwa nakładami na zagospodarowanie działki nr A, w odniesieniu, co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmującymi: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, słup ogrodzenia boiska sportowego oraz trawnik (pierwsza część pytania oznaczonego we wniosku nr 4).
Z przedstawionego przez Państwa opisu sprawy wynika, że wartość początkowa, znajdującego się na działce nr A ogrodzenia panelowego na podmurówce betonowej z furtką, słupa ogrodzenia boiska sportowego oraz trawnika nie przekraczała 15 000 zł. Ww. towary zostały oddane do użytkowania w roku 2018 i były wykorzystywane przez Państwa wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. 5 sierpnia 2024 r. dokonali Państwo dostawy ww. towarów w ramach wywłaszczenia. Ww. dostawa – jak wynika z przedstawionego uzasadnienia – korzysta ze zwolnienia od podatku VAT.
Jak już wyżej wskazano przepis art. 91 ust. 7b ustawy dotyczy towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł i stanowi, że korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c. Jednocześnie art. 91 ust. 7c ustawy stanowi, że jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia ww. środków trwałych, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje – korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Ponadto korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.
Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że w odniesieniu do nakładów poniesionych na zagospodarowanie działki nr A minął już okres korekty (co wynika z treści art. 91 ust. 7c zdanie drugie ustawy), bowiem w odniesieniu do tych towarów od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano te towary do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy. Nie są zatem Państwo zobowiązani do korekty podatku naliczonego odliczonego przy poniesieniu nakładów na zagospodarowanie działki nr A, obejmujących: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, słup ogrodzenia boiska sportowego oraz trawnik.
Podsumowując, w związku z poniesionymi przez Państwa nakładami na zagospodarowanie działki nr A, w odniesieniu, co do których otrzymali Państwo odszkodowanie – obejmującymi: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, słup ogrodzenia boiska sportowego oraz trawnik – po Państwa stronie nie powstaje obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pierwszej części pytania oznaczonego we wniosku nr 4 należy uznać za nieprawidłowe.
Powzięli Państwo również wątpliwość dotyczącą braku obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w związku z poniesionymi przez Państwa nakładami na zagospodarowanie działki nr B, w odniesieniu co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmującymi: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, utwardzenie z kostki betonowej, zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych, krawężnik betonowy, tuje, klony oraz trawnik (druga część pytania oznaczonego we wniosku nr 4).
Z Państwa wskazań wynika, że wartość początkowa ogrodzenia panelowego na podmurówce betonowej z furtką, zbiornika na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych oraz tui – przekraczała 15 000 zł. Natomiast wartość początkowa utwardzenia z kostki betonowej, krawężnika betonowego, klonów oraz trawnika – nie przekraczała 15 000 zł. Ww. towary zostały oddane do użytkowania w roku 2014. 5 sierpnia 2024 r. dokonali Państwo dostawy ww. towarów w ramach wywłaszczenia. Ww. dostawa – jak wynika z przedstawionego uzasadnienia – korzysta ze zwolnienia od podatku VAT.
Odnośnie obowiązku dokonania korekty w związku z nakładami poniesionymi na ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych oraz tuje (o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł) – uwzględniając treść przepisu art. 91 ust. 2 ustawy – należy wskazać, że dla ogrodzenia panelowego na podmurówce betonowej z furtką oraz zbiornika na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych, stanowiących nieruchomości – zastosowanie znajduje 10 letni okres korekty. Natomiast dla tui, niebędących nieruchomościami – 5 letni okres korekty.
Z kolei obowiązku korekty dla pozostałych towarów (utwardzenia z kostki betonowej, krawężnika betonowego, klonów oraz trawnika), których wartość początkowa nie przekraczała 15 000 zł – dotyczy regulacja art. 91 ust. 7b ustawy. Zatem w stosunku do tych towarówkorekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c. Jednocześnie art. 91 ust. 7c ustawy stanowi, że jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje – korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Ponadto korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.
Z powyższego wynika, że w stosunku do wszystkich nakładów na zagospodarowanie działki nr B, w odniesieniu co do których Spółka otrzymała odszkodowanie – obejmujących: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, utwardzenie z kostki betonowej, zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych, krawężnik betonowy, tuje, klony oraz trawnik – minął już okres korekty. Zatem nie są Państwo zobowiązani do korekty podatku naliczonego odliczonego przy nakładach na zagospodarowanie działki nr B.
W konsekwencji, w związku z poniesionymi przez Państwa nakładami na zagospodarowanie działki B, w odniesieniu co do których otrzymali Państwo odszkodowanie – obejmującymi: ogrodzenie panelowe na podmurówce betonowej z furtką, utwardzenie z kostki betonowej, zbiornik na deszczówkę z separatorem substancji ropopochodnych, krawężnik betonowy, tuje, klony, trawnik – po Państwa stronie nie powstaje obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie drugiej części pytania oznaczonego we wniosku nr 4 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Jestem ściśle związany z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym, Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytań). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniami nie mogą być, zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, rozpatrzone.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
