Interpretacja indywidualna z dnia 21 października 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDST2-2.4011.420.2025.2.AP

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 lipca 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych z związku z umorzeniem przez bank części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego. Uzupełnił go Pan 14 sierpnia 2025 r. (data wpływu). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

27 października 2005 r. zaciągnął Pan indywidualnie, będąc kawalerem, bankowy kredyt hipoteczny nr (…) w kwocie 123 166,06 zł, indeksowany kursem franka szwajcarskiego (dalej: CHF), udzielony przez X, przeznaczony na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1, który zabezpieczony został hipoteką na tejże nieruchomości.

21 września 2011 r. wraz z żoną A. A (małżeństwo od 10 czerwca 2011 r.) zaciągnął Pan z kolei bankowy kredyt hipoteczny (umowa kredytu nr (...)) dla osób fizycznych udzielony przez bank Y, indeksowany kursem CHF w kwocie 302 132,59 zł. Kredyt posłużył realizacji jednej inwestycji mieszkaniowej, służącej zaspokojeniu wspólnych potrzeb mieszkaniowych [nabycie lokalu mieszkalnego o łącznej powierzchni użytkowej 102,37m² (wraz z prawem wyłącznego korzystania z przypisanego do lokalu ogródka, położonego w B przy ul. C 1), Pana i żony (było to jej pierwsze mieszkanie i pierwszy zaciągnięty kredyt hipoteczny) oraz planowanego potomstwa (syn urodził się 31 sierpnia 2012 r.).

Główna część kredytu (kwota 295 574,42 zł) składała się z dwóch części:

1)pierwsza, w kwocie 127 216,66 zł dotyczyła dofinansowania nabycia prawa własności lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1,

2)druga, w kwocie 168 357,76 zł, dotyczyła spłaty pozostałych zobowiązań z tytułu kredytu z 27 października 2005 r. (X) udzielonego Panu celem uwolnienia hipoteki ustanowionej na lokalu mieszkalnym w B przy ul. A 1 i jego sprzedaży (co nastąpiło 28 października 2011 r. [za cenę 250 000 zł]) oraz przeznaczenia uzyskanych w ten sposób środków (w całości) na zakup, wspólnie z żoną, lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1 (za cenę 447 902,70 zł).

Pozostałe elementy ujęte w umowie kredytu to:

–wskazana przez bank Y, jako jego integralna część niezbędna do jego uruchomienia, a tym samym bezpośrednio związana z nabyciem lokalu mieszkalnego, kwota należnej prowizji z tytułu udzielenia kredytu w wysokości 5 924,17 zł oraz

–również niezbędne do zawarcia umowy kredytu: opłata z tytułu wyceny nieruchomości w wysokości 400 zł oraz koszty związane z ustanowieniem przez bank hipoteki (tj. opłata sądowa, opłata skarbowa za pełnomocnictwa pracowników banku składane przy wniosku o wpis hipoteki) w wysokości 234 zł.

Przy weryfikacji przez bank Y Państwa zdolności finansowej, w związku z różnicą pomiędzy ceną lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1 (cena 447 902,70 zł) a wartością kwoty kredytu hipotecznego na ten cel, został Pan wraz z żoną zobowiązany do przedstawienia dokumentów potwierdzających możliwość wniesienia pozostałej kwoty. W ramach postępowania przekazał Pan do banku Y m.in.:

–zawartą do tego czasu (24 sierpnia 2011 r.) umowę przedwstępną na sprzedaż lokalu mieszkalnego w B przy ul. A 1 (cena 250 000 zł),

–potwierdzenie wykonania przelewu w ramach zaliczki na konto dewelopera (na kwotę 67 350 zł) oraz

–wyciągi potwierdzające wpływy wynagrodzeń na konto.

Ponadto, zgodnie z umową kredytu z bankiem Y:

a)wypłata środków w kwocie 168 357,76 zł na rzecz wierzyciela kredytobiorcy, tj. X. (I transza), uzależniona była od spełnienia warunków bezpośrednio powiązanych z nabyciem lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1, tj.:

–przedstawienie przez kredytobiorcę dowodu wpłaty na rzecz dewelopera 5% ceny zakupu nieruchomości,

–dokonania na rzecz banku Y cesji wierzytelności należnych kredytobiorcy z tytułu zwrotu wpłat dokonanych na rzecz dewelopera oraz przedstawienie w banku dokumentu potwierdzającego przyjęcie do wiadomości przez dewelopera postanowień umowy,

b)II i III transza wypłacane przez bank Y bezpośrednio deweloperowi (odpowiednio 63 608,33 zł oraz 63 608,33 zł) uzależnione były od przedstawienia dowodów wpłat dokonanych przez Pana i żonę, na rzecz dewelopera: dla II transzy - na kwotę 130 958,34 zł oraz dla III transzy - na kwotę 190 825 zł.

Wskazane w ramach lit. b) wartości wynikały z harmonogramu płatności rat ustalonego z deweloperem w ramach zakupu lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1, zgodnie z którym:

–I rata wyniosła 67 350 zł (zapłacona została ze środków własnych Pana i małżonki),

–II rata wyniosła 127 216,67 zł (zapłacona, jak wskazano powyżej, w kwocie 63 608,33 przez bank Y w ramach kredytu hipotecznego oraz w kwocie 63 608,34 zł ze środków pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1),

–III rata wyniosła 127 216,67 zł (zapłacona, jak wskazano powyżej, w kwocie 63 608,33 przez bank Y w ramach kredytu hipotecznego oraz w kwocie 63 608,34 zł ze środków pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1),

–IV rata wyniosła 126 119,36 zł (zapłacona z pozostałych środków pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1 [122 783,32 zł] oraz środków własnych Pana i małżonki).

Cała wartość kredytu, tj. 302 132,59 zł została zabezpieczona hipoteką założoną w księdze wieczystej dla lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1.

28 stycznia 2025 r. weszła w życie ugoda zawarta między Panem i żoną, a bankiem Y umarzająca część kwoty kredytu z 2011 r. w związku z przewalutowaniem kredytu waloryzowanego CHF na złotówki.

Zgodnie z zapisami przedmiotowej ugody, bank Y umorzył aktualne zadłużenie w złotówkach po przeliczeniu według średniego kursu CHF Narodowego Banku Polskiego ogłoszonego w dniu roboczym bezpośrednio poprzedzającym datę sporządzenia ugody (4,5944 PLN/CHF), wynoszące 259 553,28 zł o kwotę 102 386,06 zł. W konsekwencji do spłaty pozostało 157 167,22 zł.

Umorzenie części zadłużenia dotyczyło wszystkich kredytobiorców odpowiadających solidarnie za dług, tj. Pana i żony. Jednocześnie wspólnie, w ramach obowiązującej Pana i żony od 10 czerwca 2011 r. wspólności majątkowej, został Pan wraz z żoną zobowiązany solidarnie do dalszej spłaty pozostałego zadłużenia.

W przeszłości nie korzystał Pan (tak samo, jak i Pana małżonka) z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych.

Jednocześnie w ramach ugody:

a)wyraził Pan zgodę na związanie z żoną postanowieniami umowy, w szczególności tymi, o których mowa w ugodzie (umowa w dotychczasowym brzmieniu zawiera postanowienia, które są podobne lub identyczne z postanowieniami uznawanymi przez sądy powszechne za postanowienia abuzywne [niedozwolone], [na podstawie art. 3851 i następnych Kodeksu cywilnego] albo nieważne [na podstawie ogólnych przepisów prawa polskiego], lub w odniesieniu do których kierowane są takie zarzuty, w tym przez organy administracji publicznej [w szczególności Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów]). Obejmuje to postanowienia dotyczące indeksacji/denominacji kredytu w walucie obcej, sposobu ustalania przez bank kursów walut, stosowania spreadu walutowego, zabezpieczeń kredytu, oprocentowania kredytu lub postanowienia dotyczące ubezpieczeń (w tym opłaty z tytułu udzielenia kredytu z niskim wkładem własnym). Lista takich przykładowych postanowień została przedstawiona w załączniku A do ugody), w ich dotychczasowym brzmieniu, sprzeciwił się Pan wraz z żoną wyłączeniu ich z umowy i przywróceniu sytuacji, w której znalazłby się Pan i małżonka, gdyby te postanowienia nie zostały zawarte w umowie, a także przywrócił Pan wraz z żoną im skuteczność z mocą wsteczną (tj. od daty zawarcia umowy);

b)w pełni zrzekł i zrezygnował Pan wraz z żoną z:

–powoływania się na niedozwolony charakter jakichkolwiek postanowień umowy lub jej nieważność;

–dochodzenia wszelkich powiązanych z tym roszczeń, w tym roszczeń pieniężnych wynikających z lub związanych z zawarciem umowy oraz zakresem informacji, jakie klient otrzymał od banku przed zawarciem umowy (w tym dotyczących ryzyka kursowego), obejmujących zarówno: roszczenia o zwrot wszystkich zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych (i innych uiszczonych na rzecz banku opłat, prowizji, składek i opłat ubezpieczeniowych), wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, jak również;

–roszczenia o zapłatę kwot innych niż powyższe (w tym roszczenia o (i) wynagrodzenie za korzystanie przez bank ze środków pieniężnych wpłaconych przez klienta, (ii) odszkodowanie lub zadośćuczynienie za szkodę majątkową i/lub niemajątkową poniesioną przez klienta i/lub (iii) waloryzację środków pieniężnych wpłaconych przez klienta);

c)zgodził się Pan wraz z żoną na zmianę umowy w taki sposób, że od dnia zawarcia ugody umowa kredytu będzie w dalszym ciągu wykonywana na zasadach określonych w ugodzie.

Ponadto potwierdził Pan, że jest świadomy, że w przyszłości mogą nastąpić zdarzenia, które mogłyby przynieść rozwiązania korzystniejsze od rozliczeń zawartych w tej ugodzie, przykładowo:

a) może nastąpić zmiana stanu prawnego, w tym może zostać uchwalona i wejść w życie ustawa, która mogłaby zobowiązywać banki do zaoferowania korzystniejszych rozliczeń kredytobiorcom,

b) może nastąpić zmiana orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej lub Sądu Najwyższego,

c) organy administracji (w szczególności Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów) mogą wydać decyzje korzystne dla klientów, którzy zawarli umowy o kredyty indeksowane lub denominowane w walutach obcych, w szczególności poprzez zobowiązanie banków do świadczenia na rzecz klientów określonych korzyści.

Decyzja o zawarciu ugody podyktowana była w szczególności ryzykiem możliwej upadłości banku Y w związku z generowanymi przez ten bank stratami finansowymi (w latach 2023-2024 łączne straty banku Y wyniosły ponad 6 mld zł). Upadłość i związane z tym postępowanie (analogicznie do sytuacji X., w którym, jak wynika z punktu 1., zaciągnął Pan bankowy kredyt hipoteczny indeksowany kursem CHF) pozbawiłyby Pana możliwości odzyskania należnych środków.

W innych okolicznościach (kredyt w stabilnym finansowo banku), nie zdecydowałby się Pan na ugodę i złożyłby wraz z żoną pozew do banku z wnioskiem o unieważnienie umowy z związku z zawartymi w jej ramach klauzulami abuzywnymi. Nie ulega wątpliwości, mając na względzie dotychczasowe orzeczenia sądów, że rozstrzygnięcie, niezależnie od czasu postępowania, byłoby dla Pana i małżonki korzystne. Należne środki z tytułu takiego rozstrzygnięcia nie stanowiłyby wówczas przychodu.

Ww. stan faktyczny przedstawił Pan w ramach infolinii Krajowej Administracji Skarbowej. Konsultantka Krajowej Administracji Skarbowej wskazała, że najlepiej w tym przypadku wystąpić z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.

Uzupełnienie

W odniesieniu do kredytu zaciągniętego 27 października 2005 r. przez Pana udzielonego przez X indeksowanego kursem franka szwajcarskiego (CHF):

a)na dzień udzielenia kredytu, tj. 27 października 2025 r. X był podmiotem, którego działalność podlegała nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i był uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów;

b)ww. kredyt był kredytem mieszkaniowym zaciągniętym na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163, ze zm.).

Należy mieć przy tym na uwadze, że ww. kredyt został zaciągnięty wyłącznie w związku z Pana potrzebami mieszkaniowymi, kiedy był Pan jeszcze kawalerem. Ww. lokal mieszkalny nie był w stanie spełnić celu, jakim było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych gospodarstwa domowego, tj. Pana i małżonki oraz planowanego potomstwa.

W odniesieniu do kredytu zaciągniętego 21 września 2011 r. przez Pana wraz z małżonką udzielonego przez bank Y indeksowanego kursem franka szwajcarskiego (CHF):

a) w ramach umowy, zgodnie z informacjami już ujętymi we wniosku o interpretację indywidualną, wskazano, iż na kwotę kredytu w kwocie 302 132,59 zł składa się:

–kwota pozostawiona do dyspozycji kredytobiorcy (Pana i żony) w wysokości 295 574,42 złotych polskich, przeznaczona na realizację następującego celu:

–pokrycie części ceny budowy samodzielnego lokalu mieszkalnego (w kwocie 127 216,66 zł), realizowanej przez firmę Q., która zawarła z kredytobiorcą umowę zobowiązującą ją do wybudowania oraz do ustanowienia po zakończeniu budowy odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia prawa do lokalu na kredytobiorcę (nabycie lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1), oraz

–na spłatę zobowiązań kredytobiorcy - kredyt hipoteczny mieszkaniowy w X

–kwota należnej prowizji z tytułu udzielenia kredytu w wysokości 5 924,17 zł,

–opłata z tytułu wyceny nieruchomości w wysokości 400,00 zł,

–koszty związane z ustanowieniem przez bank hipoteki, tj. opłata sądowa, opłata skarbowa za pełnomocnictwa pracowników banku składane przy wniosku o wpis hipoteki w wysokości 234 zł.

Brak jest w umowie innych zapisów, które określałyby wprost cel kredytu.

Należy mieć przy tym na uwadze, że również zgodnie z umową kredytu z bankiem Y:

a)wypłata środków w kwocie 168 357,76 zł na rzecz wierzyciela kredytobiorcy, tj. X. (I transza), uzależniona była od spełnienia warunków bezpośrednio powiązanych z nabyciem lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1, tj.:

–przedstawienie przez kredytobiorcę dowodu wpłaty na rzecz dewelopera 5% ceny zakupu nieruchomości,

–dokonania na rzecz banku Y cesji wierzytelności należnych kredytobiorcy z tytułu zwrotu wpłat dokonanych na rzecz dewelopera oraz przedstawienie w banku dokumentu potwierdzającego przyjęcie do wiadomości przez dewelopera postanowień umowy,

b)II i III transza wypłacane przez bank Y bezpośrednio deweloperowi (odpowiednio 63 608,33 zł oraz 63 608,33 zł) uzależnione były od przedstawienia dowodów wpłat dokonanych przez Pana i żonę na rzecz dewelopera: dla II transzy - na kwotę 130 958,34 zł oraz dla III transzy - na kwotę 190 825 zł i pochodziły głównie ze sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego w B, przy ul. A 1.

Wskazane w ramach lit. b) wartości wynikały z harmonogramu płatności rat ustalonego z deweloperem w ramach zakupu lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1, zgodnie z którym:

–I rata wyniosła 67 350 zł (zapłacona została ze środków własnych Pana i małżonki),

–II rata wyniosła 127 216,67 zł (zapłacona, jak wskazano powyżej, w kwocie 63 608,33 zł przez bank Y w ramach kredytu hipotecznego oraz w kwocie 63 608,34 zł ze środków pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1),

–III rata wyniosła 127 216,67 zł (zapłacona, jak wskazano powyżej, w kwocie 63 608,33 zł przez bank Y w ramach kredytu hipotecznego oraz w kwocie 63 608,34 zł ze środków pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1),

–IV rata wyniosła 126 119,36 zł (zapłacona z pozostałych środków pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1 [122 783,32 zł] oraz środków własnych Pana i małżonki).

Cała wartość kredytu, tj. 302 132,59 zł została zabezpieczona hipoteką założoną w księdze wieczystej dla lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1.

Całość środków ze sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1 służyła nabyciu lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1, a tym samym spłata Pana zobowiązań, tj. kredytu hipotecznego w X posłużyła w całości realizacji jednej inwestycji mieszkaniowej, służącej zaspokojeniu (gospodarstwa domowego) potrzeb mieszkaniowych Pana i żony, tj. nabyciu lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1.

Ww. kredyt jest kredytem hipotecznym (hipoteka ustanowiona w całości na lokalu mieszkalnym położonym w B przy ul. C 1), w ramach którego część kwoty kredytu (168 357,76 zł) wypłacona została na refinansowanie Pana wcześniejszego indywidualnego zadłużenia hipotecznego.

Celem było zwolnienie hipoteki na lokalu położonym w B przy ul. A 1 (którego zakup, w związku z tym, że był Pan wówczas kawalerem nie służył zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych Pana gospodarstwa domowego [Pana i rodziny]), następnie jego sprzedaż i przeznaczenie całości środków ze sprzedaży na dofinansowanie nabycia lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1.

Bank Y jest podmiotem, którego działalność podlegała nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i był uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Ww. kredyt jest kredytem mieszkaniowym zaciągniętym na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163, ze zm.).

Ogródek przydomowy nie jest wpisany do księgi wieczystej lokalu mieszkalnego i nie może stanowić odrębnego przedmiotu obrotu. Stanowi część wspólną nieruchomości gruntowej (udziały w częściach wspólnych mają wszyscy właściciele w ramach wspólnoty).

Jako właścicielom lokalu mieszkalnego, na podstawie aktu notarialnego, przysługuje Panu i małżonce wyłączne nieodpłatne prawo korzystania z części wspólnej nieruchomości gruntowej bezpośrednio przylegającej do lokalu w postaci ogródka przydomowego.

Zgodnie z informacjami z banku Y na 12 grudnia 2024 r., spłacił Pan łącznie 1797 zł oraz 51 767,31 CHF, co po przeliczeniu po ówczesnym średnim kursie CHF Narodowego Banku Polskiego (4,5944 zł) wynosiło łącznie 239 636,72 zł. Od tego czasu wpłacił Pan dodatkowo 30 732,42 zł, co łącznie składa się na kwotę 270 369,14 zł.

Z kolei do spłaty na 14 sierpnia 2025 r. pozostało 127 981,50 zł.

Zgodnie z ugodą z bankiem Y umorzenie odnosi się do aktualnego na dzień sporządzenia ugody zadłużenia, tj. kapitału pozostającego do spłaty.

Pytanie

Czy w związku z ww. stanem faktycznym możliwe jest skorzystanie przez Pana z prawa zaniechania poboru podatku dochodowego od umorzonej części kredytu hipotecznego z 21 września 2011 r. (umowa kredytu nr (...)) na podstawie podpisanej ugody z bankiem Y, w myśl obowiązującego rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 z późn. zm.: dalej: Rozporządzenie MF)?

Pana stanowisko w sprawie

Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MF, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Natomiast, zgodnie z § 1 ust. 5 rozporządzenia MF, przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

Jednocześnie, zgodnie z § 1 ust. 6 rozporządzenia MF, przez jedno gospodarstwo domowe,

o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Ponadto, zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia MF, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność

podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; (wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego - położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej).

Na podstawie § 4 rozporządzenia MF zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

W Pana opinii możliwe jest skorzystanie przez Pana z prawa zaniechania poboru podatku dochodowego od całej umorzonej kwoty kapitału, wynikającej z ugody do umowy kredytowej nr (...) z dnia 28 stycznia 2025 r., tj. od kwoty 102 386,06 zł, ponieważ:

a)umorzenie nastąpiło 28 stycznia 2025 r., czyli w okresie wskazanym w § 4 rozporządzenia MF,

b)umorzenie części zadłużenia dotyczyło osób fizycznych (§ 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MF), tj. Pana i małżonki (od 10 czerwca 2011 r. obowiązuje Pana i żonę wspólność majątkowa),

c)w przeszłości nie korzystał Pan (tak samo, jak Pan i żona) z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia MF),

d)kredyt został udzielony przez bank Y 21 września 2011 r., tj. przed dniem 15 stycznia 2015 r. (§ 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MF),

e)kredyt został zaciągnięty na zrealizowanie jednej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia MF), czyli inwestycji, której celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego (§ 1 ust. 5 pkt 1 oraz § 1 ust. 6 rozporządzenia MF), Pana i żony oraz syna, tj. nabycia lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1,

f)kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (§ 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MF),

g)cała wartość kredytu, tj. 302 132,59 zł została zabezpieczona hipoteką założoną w księdze wieczystej dla lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1 (§ 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia MF),

h)kredyt hipoteczny z dnia 21 września 2011 r. (umowa kredytu nr (...)) indeksowany kursem

CHF w kwocie 302 132,59 zł udzielony Panu oraz przez bank Y posłużył w całości realizacji jednej inwestycji mieszkaniowej, służącej zaspokojeniu wspólnych potrzeb mieszkaniowych (nabycie lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1 o łącznej powierzchni użytkowej 102,37m² wraz z prawem wyłącznego korzystania z przypisanego do lokalu ogródka), Pana oraz małżonki (było to jej pierwsze mieszkanie i pierwszy zaciągnięty kredyt hipoteczny) oraz planowanego potomstwa (syn urodził się 31 sierpnia 2012 r.).

Główna część kredytu (kwota 295 574,42 zł) składała się z dwóch części:

1)pierwsza, w kwocie 127 216,66 zł dotyczyła dofinansowania nabycia prawa własności lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1,

2)druga, w kwocie 168 357,76 zł, dotyczyła spłaty pozostałych zobowiązań z tytułu kredytu z 2005 r. (X) udzielonego Panu, celem uwolnienia hipoteki ustanowionej na lokalu mieszkalnym w B przy ul. A 1 i jego sprzedaży (co nastąpiło w dniu 28 października 2011 r. [za cenę 250 000 zł]) oraz przeznaczenia uzyskanych w ten sposób środków (w całości) na zakup, wspólnie z Pana małżonką, lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1 (za cenę 447 902,70 zł), służąc w całości realizacji jednej inwestycji mieszkaniowej i nabyciu lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1.

Potwierdzeniem tego faktu są w szczególności płatności rat na rzecz dewelopera, w związku z umową zakupu lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1, których źródłem była m.in. całość środków pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1.

I tak:

–I rata wyniosła 67 350 zł (zapłacona została ze środków własnych, Pana i małżonki),

–II rata wyniosła 127 216,67 zł (zapłacona w kwocie 63 608,33 zł przez bank Y w ramach kredytu hipotecznego oraz w kwocie 63 608,34 zł ze środków pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1),

–III rata wyniosła 127 216,67 zł (zapłacona w kwocie 63 608,33zł przez bank Y w ramach kredytu hipotecznego oraz w kwocie 63 608,34 zł ze środków pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1),

–IV rata wyniosła 126 119,36 zł (zapłacona z pozostałych środków pochodzących ze

sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1 [122 783,32 zł] oraz środków własnych, Pana i małżonki).

Ponadto cała wartość kredytu, tj. 302 132,59 zł została zabezpieczona hipoteką założoną w księdze wieczystej dla lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1.

Należy przy tym mieć na względzie, że realizacja jednej inwestycji mieszkaniowej, czyli inwestycji, której celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego, w taki sposób, jak powyżej wskazał Pan (wykorzystanie części kredytu z Banku Y na wcześniejszą spłatę kredytu w X., celem uwolnienia hipoteki ustanowionej na lokalu mieszkalnym w B przy ul. A 1 i jego sprzedaży oraz przeznaczenia uzyskanych w ten sposób środków w całości na zakup lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1) jest tożsama z następującą hipotetyczną sytuacją, w której:

1.przedmiotowy kredyt w Banku Y zostałby zaciągnięty (przez Pana i przez małżonkę) w całości (tj. 302 132,59 zł) na zakup lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1,

2.a wcześniej odrębnie sprzedałby Pan mieszkanie położone w B przy ul. A 1, następnie spłaciłby Pan kredyt hipoteczny udzielony przez X, a pozostałą część środków ze sprzedaży (81 642,24 zł) przeznaczyłby Pan na zakup lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1.

Obydwa warianty (ten rzeczywisty i hipotetyczny) dotyczą realizacji tej samej inwestycji mieszkaniowej, tj. zakupu lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1.

Wybór przez Pana i żonę takiego wariantu zaciągnięcia kredytu hipotecznego w banku Y, obejmującego dofinansowanie zakupu lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1 oraz spłaty kredytu z 2005 r. zaciągniętego przez Pana w X w celu uwolnienia hipoteki, sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1 i przeznaczenia tych środków na zakup lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1, wynikała z konieczności podjęcia natychmiastowej decyzji o zakupie lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1. Drugi wskazany powyżej wariant postępowania związany był z wydłużeniem całego procesu (wstrzymanie się z kolejnymi działaniami do czasu sprzedaży lokalu mieszkalnego w B przy ul. A 1) i w praktyce skutkowałby niemożnością zakupu lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1 (w okresie prowadzonej przez dewelopera sprzedaży lokali mieszkalnych w ramach oferty, z której skorzystał Pan z małżonką, na każde mieszkanie oferowane przez dewelopera były już zapisane kolejne chętne osoby).

Jednocześnie, nie ma podstaw do uznania, w kontekście spłaty kredytu z 27 października 2005 r. udzielonego przez X w celu uwolnienia hipoteki ustanowionej na lokalu mieszkalnym w B przy ul. A 1, iż dotyczy ona odrębnej inwestycji mieszkaniowej.

Zgodnie bowiem z § 1 ust. 5 rozporządzenia MF, jak wskazał Pan powyżej: przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.

Ww. lokal mieszkalny nie był w stanie spełnić celu, jakim było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych gospodarstwa domowego, tj. Pana i małżonki oraz planowanego potomstwa.

Jednocześnie przedmiotowy lokal mieszkalny został sprzedany już 28 października 2011 r., a środki ze sprzedaży posłużyły w całości na zakup lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1, co jednoznacznie potwierdza Pana i żony mieszkaniowy cel inwestycyjny.

Należy mieć na względzie, że zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 19 września 2024 r. I SA/Wr 433/24, w wyniku którego uchylono interpretację przepisów prawa podatkowego, ust. 5 § 1 rozporządzenia definiuje pojęcie inwestycji mieszkaniowej jako zmierzającej do „zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych”. Określa ją zatem poprzez wskazanie celu inwestycji. Mając na względzie wskazaną regulację, inwestycję mieszkaniową należy - zdaniem Sądu – „rozumieć szeroko, jako obejmującą wszelkie działania służące zapewnieniu lokum. Należy mieć także na względzie powód wydania Rozporządzenia, jakim była pomoc osobom, które zaciągnęły kredyty denominowane w walutach obcych lub do nich indeksowane (polepszenie sytuacji kredytobiorców) oraz liczne wyroki sądów uznających wadliwość prawną tego typu kredytów. (…) Brak jest racjonalnych argumentów (…), aby część przedmiotowego kredytu, przeznaczona na refinansowanie wcześniejszego zadłużenia hipotecznego i zwolnienie hipoteki na lokalu, którego zakup (w założeniu i w praktyce) nie służył zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy i jego rodziny, a którego planowana sprzedaż miała pozwolić na sfinansowanie w całości lub części budowy domu na działce budowlanej nabywanej z drugiej części tego kredytu, nie mogła być uznana za służącą zaspokojeniu tej samej potrzeby mieszkaniowej gospodarstwa domowego kredytobiorcy. Docelowo zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych nastąpi bowiem dopiero po wybudowaniu domu, na co niezbędne fundusze - w braku własnych rezerw finansowych oraz wyczerpania zdolności kredytowej i obciążenia hipoteką dotychczas zajmowanego lokalu - Podatnik mógł pozyskać jedynie ze sprzedaży swojego drugiego mieszkania, którego zbycie było możliwe dzięki spłacie wcześniejszego, zabezpieczonego na nim hipotecznie, zadłużenia kredytowego na skutek jego refinansowania w ramach kredytu zaciąganego w związku z nabyciem działki budowlanej.”

Linia orzecznicza:

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 19 września 2024 r. I SA/Wr 433/24.

Wynik: uchylono interpretację przepisów prawa podatkowego.

W skardze do tutejszego Sądu: „Strona, wnosząc o uchylenie zaskarżonego aktu i zasądzenie kosztów postępowania, zarzuciła naruszenie przepisów ww. rozporządzenia, a w szczególności jego § 1 pkt 5, przez uznanie, że przedmiotowy kredyt dotyczy dwóch odrębnych inwestycji mieszkaniowych. (…) Kontrolując zaskarżoną interpretację indywidualną w ww. zakresie Sąd stwierdził, że skarga jest zasadna. Spór w sprawie dotyczy oceny, czy kredyt zaciągnięty przez Stronę w 2008 r. (a następnie częściowo umorzony w 2023 r.), dotyczył jednej inwestycji mieszkaniowej w rozumieniu Rozporządzenia, jak chce tego Wnioskodawca, czy też - jak chce tego organ - obejmuje dwie różne inwestycje mieszkaniowe, wobec czego przychód związany z jego częściowym umorzeniem w 2023 r., nie kwalifikuje się do zaniechania poboru. (…) Sąd wskazuje, że ust. 5 § 1 Rozporządzenia definiuje pojęcie inwestycji mieszkaniowej jako zmierzającej do „zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych”. Określa ją zatem poprzez wskazanie celu inwestycji. Mając na względzie wskazaną regulację, inwestycję mieszkaniową należy - zdaniem Sądu - rozumieć szeroko, jako obejmującą wszelkie działania służące zapewnieniu lokum. Należy mieć także na względzie powód wydania Rozporządzenia, jakim była pomoc osobom, które zaciągnęły kredyty denominowane w walutach obcych lub do nich indeksowane (polepszenie sytuacji kredytobiorców) oraz liczne wyroki sądów uznających wadliwość prawną tego typu kredytów. Z tego względu kredyt zaciągnięty przez Podatnika w 2008 r. należy uznać za mieszkaniowy, bowiem zaciągnięty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jego rodziny, stanowiącej jedno gospodarstwo domowe, poprzez realizację jednej inwestycji mieszkaniowej w postaci wybudowania domu. Zgodnie z podanym stanem faktycznym, w tym bowiem celu cały przedmiotowy kredyt został w 2008 r. zaciągnięty. (…) Brak jest racjonalnych argumentów (organ takowych - zdaniem Sądu - nie przedstawił w zaskarżonej interpretacji), aby część przedmiotowego kredytu, przeznaczona na refinansowanie wcześniejszego zadłużenia hipotecznego i zwolnienie hipoteki na lokalu, którego zakup (w założeniu i w praktyce) nie służył zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy i jego rodziny, a którego planowana sprzedaż miała pozwolić na sfinansowanie w całości lub części budowy domu na działce budowlanej nabywanej z drugiej części tego kredytu, nie mogła być uznana za służącą zaspokojeniu tej samej potrzeby mieszkaniowej gospodarstwa domowego kredytobiorcy, jaka realizowana była w ramach zakupu przedmiotowej działki. Tym bardziej, że kupno działki budowlanej - samo w sobie - stanowi jedynie pierwszy i niezbędny etap budowy domu jednorodzinnego, jeśli kredytobiorca takowej dotychczas nie posiadał. Docelowo zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych nastąpi bowiem dopiero po wybudowaniu domu, na co niezbędne fundusze - w braku własnych rezerw finansowych oraz wyczerpania zdolności kredytowej i obciążenia hipoteką dotychczas zajmowanego lokalu - Podatnik mógł pozyskać jedynie ze sprzedaży swojego drugiego mieszkania, którego zbycie było możliwe dzięki spłacie wcześniejszego, zabezpieczonego na nim hipotecznie, zadłużenia kredytowego na skutek jego refinansowania w ramach kredytu zaciąganego w związku z nabyciem działki budowlanej. (…) Co równie istotne, w cytowanym wyroku WSA w Warszawie wskazano również, o czym organ w niniejszej sprawie nie pamiętał, że zwolnienia jako wyjątek od zasady powszechności opodatkowania muszą być jednak interpretowane zarówno bez dokonywania wykładni rozszerzającej, jak i zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Z jednej strony, owszem, przepisy tego rodzaju stanowią wyjątki od zasady powszechności opodatkowania, z drugiej zaś przyznają uprawnienia, a w analizowanym przypadku są to normy celu społecznego - i w związku z tym, nie powinny być interpretowane zawężająco. Tym samym formułuje się twierdzenie, że przepisy o zwolnieniach podatkowych, jako wyjątek od zasady powszechności opodatkowania, muszą być interpretowane zarówno bez dokonywania wykładni rozszerzającej, jak i zawężającej danego przepisu prawa podatkowego (por. wyroki NSA z dnia 24 września 2003 r., o sygn. akt III SA 2667/01 oraz z dnia 23 kwietnia 2010 r., o sygn. akt II FSK 2147/08). W rozumowaniu interpretacyjnym przy wykładni przepisów regulujących zwolnienia podatkowe można więc sięgnąć po wykładnię systemową i funkcjonalną (w tym celowościową), jednakże pod warunkiem, że nie będzie to służyło przeprowadzeniu wykładni rozszerzającej bądź zawężającej. Odwołując się do poglądu doktryny, WSA w Warszawie w ww. wyroku zaznaczył, że w procesie wykładni prawa należy przejść kolejno etap wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej w celu wzmocnienia uzyskanego wyniku interpretacyjnego lub skorygowania rozumienia, jakie wynika z literalnego brzmienia przepisu (por. np. M. Zieliński. Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki. Wydanie 5 uzup., Warszawa 2010). O poprawności interpretacji najlepiej świadczy okoliczność, że wykładnia językowa, systemowa i celowościowa dają zgodny wynik. W każdej więc sytuacji, gdy nasuwa się podejrzenie, że wynik wykładni językowej może się okazać nieadekwatny, należy go skonfrontować z wykładnią systemową i celowościową. Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela, zaprezentowany w ww. wyroku pogląd, zgodnie z którym przy wykładni przepisów rozporządzenia ten zabieg, a więc sprawdzenie zasadności wniosków wywiedzionych z wykładni językowej za pomocą wykładni systemowej i celowościowej, jest pożądany. Tutejszy Sąd zauważa więc, że organ w interpretacji w ramach dokonywanej wykładni językowej zawężył znaczenie pojęcia inwestycji mieszkaniowej, nie dokonując przy tym prawidłowo wykładni ani systemowej wewnętrznej i zewnętrznej, ani też celowościowej. W przekonaniu Sądu, tak dokonana wykładnia nie daje właściwej odpowiedzi na pytanie zadane przez Wnioskodawcę, a zwłaszcza w zakresie znaczenia pojęcia jednej inwestycji mieszkaniowej, użytego w § 1 ust. 5 Rozporządzenia. Zważywszy na tytuł Rozporządzenia i na odrębną regulację dotyczącą kredytu hipotecznego w ustawie o kredycie hipotecznym, zasadne wydaje się twierdzenie, że normodawca odnosił się do kredytów hipotecznych w rozumieniu przepisów tej ustawy. W tym zaś kontekście - przy wykładni przepisów tej ustawy oraz Rozporządzenia należy uwzględnić również wskazane wcześniej cele ww. dyrektywy, bo jest ono jednym z krajowych środków ochrony konsumentów, którzy zaciągnęli umowy o kredyt hipoteczny na zakup nieruchomości o charakterze mieszkalnym, uzupełniających minimalne standardy tej ochrony w obrębie całej Unii.

W sprawie rozstrzygniętej cytowanym wyrokiem, w ślad za stroną skarżącą, WSA w Warszawie, uznał, że w zakresie celu regulacji zasadnie powołała się ona na uzasadnienie projektu Rozporządzenia. Wskazano w nim, że jednym z działań restrukturyzacyjnych kredytów hipotecznych dla klientów, którzy zaciągnęli kredyt na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych i wykorzystują tę nieruchomość na te cele jest, w przypadku wyczerpania innych możliwości, częściowe umorzenie spłaty kredytu, w tym jego części kapitałowej. Pozostaje zasadne, aby decyzje kredytodawców o częściowym umorzeniu spłaty kredytu, nie wiązały się dla kredytobiorców z koniecznością opodatkowania dochodu uzyskanego z tytułu tego umorzenia. Skoro bowiem kredytobiorcy napotykali trudności w regulowaniu zobowiązań wobec podmiotu udzielającego kredytu, tym bardziej mogą mieć trudności w zapłaceniu podatku dochodowego od osób fizycznych należnego z tytułu otrzymania przysporzenia majątkowego w postaci umorzenia tych zobowiązań. Nie bez znaczenia jest również fakt, że część kredytobiorców toczy spory sądowe z bankami zarzucając abuzywność klauzul indeksacyjnych przy hipotecznych kredytach mieszkaniowych denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej. Zatem, opodatkowanie umarzanych kredytobiorcom kwot w sytuacji, gdy dochodzą oni przed sądami nieważności zawartych przez nich umów (częściowej lub całkowitej), czyli podważają zasadność wymagalności tych kwot, budziłoby istotne kontrowersje. Wydanie przedmiotowego Rozporządzenia zwolnić miało kredytobiorców będących osobami fizycznymi z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych zarówno od umorzonych przez bank kwot z tytułu zaciągniętego kredytu lub kilku kredytów mieszkaniowych (jeśli kredyty dotyczą jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w okresie obowiązywania Rozporządzenia, nie skorzystano z umorzenia kredytu przeznaczonego na inną inwestycję mieszkaniową), jak również od przychodu z tytułu spłaty kwoty kredytów mieszkaniowych, poniżej jego wartości nominalnej w związku z zastosowaniem ujemnego oprocentowania. Podkreślono również, że proponowany w projekcie Rozporządzenia zakres zaniechania poboru PIT obejmuje dochody (przychody) z tytułu umorzenia zobowiązań kredytowych wobec kredytobiorców, jak również niższej od nominalnej spłaty kwoty kredytu, niezależnie od waluty, w której kredytobiorca zaciągnął kredyt. Stąd też, z zaniechania będą mogli skorzystać nie tylko kredytobiorcy, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy denominowany we franku szwajcarskim czy indeksowany do tej waluty, ale również w złotym, euro czy innej obcej walucie. To z kolei miało - w opinii projektodawcy - pozwolić na równe traktowanie pod względem podatkowym osób fizycznych, które zaciągnęły kredyty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Celem analizowanego Rozporządzenia była więc ochrona kredytobiorców, którzy mieli trudności w regulowaniu zobowiązań wobec banków, przed trudnościami związanymi z zapłaceniem podatku dochodowego od przysporzenia wynikającego z umorzenia owych zobowiązań. Wykładnia językowa przepisu ust. 5 § 1 Rozporządzenia nie może być zatem dokonywana w sposób zawężający w odniesieniu do jego literalnego brzmienia, w oderwaniu od wykładni systemowej wewnętrznej i zewnętrznej oraz sprzecznie z celami krajowych i unijnych aktów prawnych regulujących ochronę osób, które zaciągają kredyty hipoteczne dla celów niezwiązanych z prowadzoną przez nich (ewentualnie) działalnością gospodarczą.

Zasadny jest zatem zarzut skargi dotyczący naruszenia § 1 ust. 5 Rozporządzenia przez i uznanie, że przedmiotowy kredyt dotyczył dwóch odrębnych inwestycji mieszkaniowych, a w rezultacie, że od kwot kredytu umorzonych ugodą zawartą z bankiem w 2023 r. zaniechanie poboru podatku dochodowego nie powinno mieć miejsca. Naruszenie to polegało na błędnej wykładni tego przepisu, w ramach której organ niezasadnie wykluczył z pojęcia jednej inwestycji mieszkaniowej zaciągnięcie przez Wnioskodawcę i jego małżonkę w 2008 r. kredytu służącego w części na zakup działki budowlanej, a w części na spłatę innego, wcześniej zaciągniętego, kredytu hipotecznego na zakup - niezaspokającego potrzeb mieszkaniowych rodziny Skarżącego - lokalu mieszkalnego, w którym on i jego rodzina nie zamieszkiwali, w celu zwolnienia z niego hipoteki, a następnie jego sprzedaży i przeznaczenia uzyskanych stąd środków na sfinansowanie kosztów budowy domu na tej nowo nabywanej działce. Zaprezentowany przez DKIS sposób wykładni ww. przepisu stanowi

niedopuszczalną - zarówno w świetle jego brzmienia, jak i celu - zawężającą jego interpretację. Takie stanowisko jawi się jako oczywiście sprzeczne z celami Rozporządzenia tym bardziej, jeśli się zważy na tle stanu faktycznego niniejszej sprawy, że doprowadza ona do opodatkowania jako przychodu umorzonej kwoty kredytu, ponad wartość zobowiązania kredytowego wyliczoną jak dla kredytu udzielonego pierwotnie w złotych i z uwzględnieniem historycznego oprocentowania takiego kredytu w banku, który do Podatnikowi udzielił. Nie ulega wątpliwości, że tego typu ugoda stanowi minimalny poziom ochrony, ocenianej jako akceptowalna dla kredytobiorcy, bo eliminuje jedynie wszystkie niekorzystne skutki związane z udzieleniem mu kredytu indeksowanego do CHF, co - biorąc pod uwagę warunki, na jakich oraz w jakich udzielano tego typu kredytów w latach 2005-2015 - sądy cywilne powszechnie traktują jako wynik szeregu oczywistych nadużyć prawa wobec kredytobiorców ze strony banków. Tymczasem jest rzeczą powszechnie wiadomą, że kredytobiorcy, na skutek korzystnego dla nich orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach: C-570/21 z dnia 8 czerwca 2023 r., C-520/21 i C-287/22 - oba wyroki z dnia 15 czerwca 2023 r.), w tego typu sprawach - decydując się na spór sądowy - w ostatnich trzech latach najczęściej uzyskują unieważnienie kredytu indeksowanego do CHF (rzadziej do innej waluty obcej) i rozliczenie według wzajemnego zwrotu otrzymanych świadczeń, wobec czego banki co raz częściej zawierają ugody z tzw. opcją zerową, gdy suma spłaconych przez kredytobiorców rat osiągnęła równowartość kwoty pierwotnie udzielonego kredytu denominowanego w walucie obcej lub do niej indeksowanego.”

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, zaciągniętego przez Pana należy wskazać, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

–położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z opisanego stanu faktycznego wynika, że w 21 września 2011 r. wraz z żoną zaciągnął Pan kredyt hipoteczny w banku Y indeksowany kursem CHF w kwocie 302.132,59 zł, który został przeznaczony na:

- nabycie prawa własności lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1,

- spłatę Pana wcześniejszego, indywidualnego zadłużenia hipotecznego na nabycie lokalu mieszkalnego w B przy ul. A 1 (celem uwolnienia hipoteki ustanowionej na lokalu mieszkalnym w B przy ul. A 1 i jego sprzedaży oraz przeznaczenia uzyskanych w ten sposób środków na zakup lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1),

- prowizję z tytułu udzielenia kredytu,

- opłatę z tytułu wyceny nieruchomości,

- koszty związane z ustanowieniem przez bank hipoteki.

Bank Y jest podmiotem, którego działalność podlegała nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i był uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów. Kredyt jest kredytem mieszkaniowym zaciągniętym na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przeszłości nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych. 28 stycznia 2025 r. zawarł Pan ugodę z bankiem Y, na podstawie której bank umarzył część kwoty kredytu z 2011 r.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy, umorzenie przez bank kwoty wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w 2011 r. r. będzie dla Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Rozstrzygnięcia wymaga jednak kwestia, czy kredyt zaciągnięty przez Pana w 2011 r. (a następnie częściowo umorzony w 2025 r.), dotyczył jednej inwestycji mieszkaniowej w rozumieniu Rozporządzenia, czy też obejmuje dwie różne inwestycje mieszkaniowe, wobec czego przychód związany z jego częściowym umorzeniem w 2025 r., nie kwalifikuje się do zaniechania poboru lub kwalifikuje się do zaniechania poboru w stosunku do jednej inwestycji mieszkaniowej. Ponadto, czy kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT.

Z regulacji ww. rozporządzenia wynika, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w sytuacji, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

Z powyższego wynika, że dopuszczalne jest realizowanie kilku inwestycji mieszkaniowych przez osobę fizyczną. Istotne jest zatem, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT oraz został przeznaczony na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej (rozporządzenie nie przewiduje możliwości podziału jednego kredytu na dwie inwestycje). W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Z opisanego stanu faktycznego wynika, że kredyt mieszkaniowy z 2011 r. nie został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, lecz dotyczył dwóch lokali mieszkalnych:

-spłatę Pana wcześniejszego zadłużenia hipotecznego na nabycie lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. A 1 celem uwolnienia hipoteki ustanowionej na tym lokalu i jego sprzedaży (inwestycja nr 1),

-nabycie lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1 (inwestycja nr 2).

Jak wynika z treści wniosku, inwestycją mieszkaniową, co do której zamierza Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku jest zakup w 2011 lokalu mieszkalnego przy ul. C 1. W tym kontekście postanowienia ugody dotyczące spłaty Pana wcześniejszego zadłużenia hipotecznego na nabycie lokalu mieszkalnego w B przy ul. A 1 dotyczą zupełnie innej, odrębnej inwestycji mieszkaniowej. Co istotne, gdyby inwestycją mieszkaniową będącą przedmiotem wniosku o interpretację był zakup w 2005 r. lokalu mieszkalnego położonego przy ul. A 1, to kredyt zaciągnięty w 2011 r. w części jakiej refinansuje zadłużenie z tytułu kredytu zaciągniętego w 2005 r. mógłby być, po spełnieniu warunków rozporządzenia, przedmiotem zaniechania poboru podatku w związku z jego umorzeniem, co ostatecznie potwierdza odrębność inwestycji.

Ponadto analizując, czy kredyt z 2011 r. został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT, należy wskazać, że koszty spłaty części kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania w 2005 r. nie mieszczą się w katalogu wydatków wskazanych w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy, ponieważ jak Pan wskazał w uzupełnieniu „Celem było zwolnienie hipoteki na lokalu położonym (…), którego zakup, w związku z tym, że byłem wówczas kawalerem nie służył zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych mojego gospodarstwa domowego (moich i mojej rodziny), następnie jego sprzedaż i przeznaczenie całości środków ze sprzedaży na dofinansowanie nabycia lokalu mieszkalnego (…)”.

Zatem, w sytuacji gdy inwestycją mieszkaniową, co do której zamierza Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku jest zakup lokalu mieszkalnego w 2011 r., zaniechanie poboru podatku w związku z umorzeniem przez bank części wierzytelności z tytułu kredytu hipotetycznego udzielonego na spłatę wcześniej zaciągniętego kredytu hipotetycznego na zakup lokalu mieszkalnego oraz pokrycie części zakupu lokalu mieszkalnego – wbrew Pana argumentacji – będzie miało zastosowanie jedynie do tej części umorzenia wierzytelności, która odpowiada wartości kredytu, jaka służyła pokryciu kosztów zakupu lokalu mieszkalnego w 2011 r., natomiast nie ma zastosowania do pozostałej części umorzonego długu, dotyczącego niespłaconego kredytu zaciągniętego w 2005 r.

Podsumowując, kredyt udzielony na spłatę Pana wcześniejszego, indywidualnego zadłużenia hipotecznego przeznaczonego na nabycie lokalu mieszkalnego w B przy ul. A 1 (niezależnie od faktu, że dotyczył innej inwestycji mieszkaniowej niż będąca przedmiotem umarzanego kredytu), opłatę z tytułu wyceny nieruchomości oraz koszty związane z ustanowieniem przez bank hipoteki stanowił kredyt na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego też zaniechanie poboru podatku dochodowego nie będzie miało zastosowania, stosownie do dyspozycji § 1 ust. 3 w zw. z § 1 ust. 2 ww. rozporządzenia, do tej części kwoty umorzenia wierzytelności, która odpowiada udziałowi udzielonego kredytu zaciągniętego na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. spłatę zadłużenia hipotecznego na nabycie lokalu mieszkalnego w B przy ul. A 1, opłatę z tytułu wyceny nieruchomości oraz koszty związane z ustanowieniem przez bank hipoteki) w całkowitej kwocie zaciągniętego kredytu.

W konsekwencji będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tytułu umorzenia przez bank wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego od tej części kwoty umorzenia, która odpowiada udziałowi udzielonego kredytu zaciągniętego na cele inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w całkowitej kwocie zaciągniętego kredytu.

Natomiast zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych będzie miało zastosowanie na zasadach wynikających § 1 ust. 3 rozporządzenia w odniesieniu do będącej przedmiotem zapytania kwoty umorzonej wierzytelności dotyczącej nabycia prawa własności lokalu mieszkalnego położonego w B przy ul. C 1 oraz prowizji należnej bankowi z tytułu udzielenia kredytu. Tym samym nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tytułu planowanego umorzenia przez bank wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego do tej części kwoty umorzenia, która odpowiada udziałowi udzielonego kredytu zaciągniętego na cele określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w całkowitej kwocie zaciągniętego kredytu.

W związku z powyższym, oceniając Pan stanowisko całościowo należało uznać je za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wskazać również należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Natomiast „zainteresowanym” w rozumieniu art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, jest osoba, która występuje z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej i będąca wnioskodawcą. W związku z tym, niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana, nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (Pana żony).

Niniejszą interpretację wydano w oparciu o opis stanu faktycznego przedstawionego we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania organ uzna, że zdarzenie opisane we wniosku różni się od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

2)z zastosowaniem art. 119a;

3)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

4)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.); dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.