Interpretacja indywidualna z dnia 6 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.760.2025.1.KP

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 września 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 1 września 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca Pan R.S (dalej: „Wnioskodawca” lub „Podatnik”) jest osobę fizyczną, posiada polskie obywatelstwo oraz miejsce stałego zamieszkania (tzw. rezydencje podatkową) i nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a uPDOF.

Wnioskodawca wraz z partnerką (obecnie żoną) jako kredytobiorcy zawarli z bankiem (...) z siedzibą w (…), którego następcą prawnym jest (...) z siedzibą w (…) (dalej: „Bank”) umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHR (franka szwajcarskiego) z dnia (...) 2008 r. w kwocie (...) PLN co stanowiło równowartość (...) CHE (dalej: „Umowa kredytu 1”). Środki z tego kredytu zostały przeznaczone na sfinansowanie zlecenia budowy i następnie zakupu od dewelopera (inwestora zastępczego) lokalu mieszkalnego w zabudowie bliźniaczej położnego w (...) pod (...) na (...) (dalej: „Dom”) oraz refinansowanie kosztów zakupu tego Domu i finansowanie opłat około kredytowych. Bank zaproponował kredytobiorcom kredyt hipoteczny waloryzowany/indeksowany do CHE jako produkt tani i korzystny, mimo że Podatnik wraz z drugim kredytobiorcą uzyskiwali dochody w PLN. Zgodnie z Umową kredytu oboje kredytobiorcy solidarnie odpowiadają za zobowiązania z tytułu kredytu hipotecznego. Kredyt został zabezpieczony przez:

- hipotekę kaucyjną do kwoty (...) PLN ustanowioną na KW Domu.

- ubezpieczenie nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych nieruchomości w (...), do wysokości sumy ubezpieczenia ustalonej w Umowie kredytu; Prawa z umowy ubezpieczenia przelano na rzecz Banku.

- ubezpieczenie niskiego wkładu własnego (UNWW) w (...)

- ubezpieczenie na życie zawarte na kwotę nie niższą niż (...) PLN. Prawa z umowy ubezpieczenia przelano na rzecz Banku.

W momencie podpisania Umowy kredytu Dom był w budowie. Dom został zakupiony przez Wnioskodawcę na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i umowy sprzedaży z dnia (...) 2008 r. do majątków odrębnych (osobistych) obojga kredytobiorców w udziałach wynoszących: (...) – udział Wnioskodawcy i (...) – udział drugiego kredytobiorcy. Wypłata środków z kredytu nastąpiła jednorazowo w całości, tj. w kwocie (...) PLN.

W roku 2011 Wnioskodawca wraz z partnerką (drugim kredytobiorcą) zawarli związek małżeński, w którym obowiązywał i nadal obowiązuje ustrój ustawowej wspólności majątkowej (wspólność majątkowa małżeńska). Dom nadal jest współwłasnością Podatnika i jego żony, przy czym stanowi składnik ich majątków odrębnych (osobistych) – nie jest objęty wspólnością majątkową małżeńską, ponieważ został nabyty przed zawarciem małżeństwa. Wnioskodawca nadal posiada udział w prawie własności (współwłasność) Domu wynoszący (...), a jego żona udział wynoszący (...) (współwłasność udziałowa). Wnioskodawca z żoną i synem mieszka i zamierza nadal mieszkać w tym Domu.

Podatnik jako kredytobiorca zawarł również w 2008 z tym samym Bankiem osobną umowę o kredyt hipoteczny (refinansowy) dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHR (franka szwajcarskiego) w kwocie (...) PLN (dalej: „Umowa kredytu 2"). Środki z tego kredytu zostały przeznaczone na spłatę (refinansowanie) wcześniejszego kredytu udzielonego w 2005 roku w PLN przez inny bank, który został zaciągnięty przez Podatnika samodzielnie na zakup lokalu mieszkalnego położonego w (…). Przedmiotowy lokal mieszkalny stanowił i stanowi wyłączną własność Podatnika (majątek odrębny), który zamieszkiwał w nim przed wyprowadzeniem się do wspólnego Domu w (...). Zarówno lokal mieszkalny oraz Dom były przeznaczone na własne cele mieszkaniowe Podatnika i nie miały służyć celom inwestycyjnym. Obie umowy kredytu zawarte z Bankiem zawierały liczne klauzule abuzywne.

Podatnik zawarł z Bankiem ugodę i Aneks do Umowy kredytu 2 z dnia (…) 2023 r., których przedmiotem było przewalutowanie tj. zmiana kredytu waloryzowanego do waluty obcej (CHF) na kredyt Złotowy (w PLN) oraz zmiana wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej wynikającej z tej Umowy kredytu 2. W konsekwencji część kwoty kredytu hipotecznego zaciągniętego na sfinansowanie zakupu mieszkania w (…) została umorzona. Podatnik skorzystał z ulgi podatkowej zgodnie z § 1 ust. 1 pkt. 1 lit. a i b oraz ust. 4 Rozporządzeniem MF z dnia 11 marca 2022 r. ws. zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. W związku z tym Bank nie wystawił mu informacji PIT-11 w odniesieniu do 100% umorzonej kwoty kredytu hipotecznego na mieszkanie.

W (…) 2023 r. Wnioskodawca wraz z żoną jako kredytobiorcy wytoczyli przeciwko Bankowi do Sądu (...) w (…) pozew indywidualny o stwierdzenie nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy kredytu na Dom z uwagi na naruszenie prawa oraz zasad współżycia społecznego (art. 353(1) Kodeksu cywilnego i art. 69 ust. 1 Prawa bankowego, w obu wypadkach w związku z art. 58 §1 Kodeksu cywilnego) oraz o zwrot świadczeń zapłaconych na rzecz Banku tytułem wykonania tej Umowy świadczeń, jako nienależnych (art. 410 §1 i 2 w zw. z art. 405 Kodeksu cywilnego) [sygn. akt (...)].

Równocześnie w dniu (…) 2024 r. do Sądu (...) w (…) wpłynął pozew Banku przeciwko Podatnikowi i jego żonie o zapłatę kwoty (...) PLN, która odpowiada kapitałowi kredytu na Dom wypłaconemu przez Bank, w związku z wykonaniem Umowy kredytu hipotecznego nr 1 (wypłatą kapitału kredytu).

Wyrokiem z dnia (…) 2025 r. (sygn. (...)) Sąd (...) w (…) uznał pozew Wnioskodawcy za zasadny i ustalił, że Umowa kredytu jest nieważna oraz zasądził na jego rzecz od Banku tytułem zapłaty kwotę w wysokości (...) PLN i (...) CHR wraz z ustawowymi odsetkami oraz kwotę (...) PLN tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami.

Przedmiotowy wyrok Sądu I Instancji jest nieprawomocny. Bank złożył apelację.

W związku z powyższym Bank zaproponował polubowne rozstrzygniecie sporu między stronami w zakresie wzajemnie przysługujących roszczeń, które są przedmiotem sporu sądowego w postępowaniu toczącym się przed Sądem (...) w (…) [sygn. akt (...)], przez zawarcie ugody do Umowy kredytu nr 1 (dalej: „Ugoda").

Zgodnie z treścią Ugody zamiarem stron Umowy kredytu nr 1 tj. Banku oraz Podatnika i jego żony (dalej łącznie: "Strony") jest:

a) polubownie rozstrzygnięcie sporu między Stronami Umowy kredytu nr 1 w zakresie wzajemnie przysługujących im roszczeń, które są przedmiotem sporu sądowego w postępowaniu indywidualnym z powództwa Klienta toczącym się przed Sądem Sąd (...) w (…) [sygn. akt (...)], oraz

b) uchylenie niepewności co do roszczeń Stron, związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy kredytu nr 1 przez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym dokonanie wzajemnych rozliczeń, a w konsekwencji tego zakończenie Umowy kredytu nr 1 oraz sporu sądowego w sposób definitywny i bez żadnych dalszych roszczeń którejkolwiek Strony.

Podpisując Ugodę Wnioskodawca wraz z żoną zaakceptowałaby następujące warunki:

1. Potwierdzają, że przysługują im następujące roszczenia w stosunku do Banku wynikające ze świadczeń spełnionych (zapłaconych w całości) w wykonaniu Umowy kredytu nr 1:

-(...) PLN tytułem rat kapitałowo – odsetkowych;

-(...) CHF tytułem rat kapitałowo – odsetkowych;

-(...) PLN tytułem Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego;

-(...) PLN tytułem składek na poczet ubezpieczenia;

-(...) PLN tytułem opłat i prowizji związanych z kredytem;

w łącznej wysokości (...) PLN oraz (...) CHF, a więc łączne roszczenie o zapłatę w wysokości (...) PLN (dalej: „Roszczenia Klienta”).

2. Potwierdzają, że Bankowi przysługują w stosunku do nich roszczenia w wysokości (...) PLN (dalej: „Roszczenia Banku")

3. Dokonają potrącenia wzajemnych roszczeń tj: Roszczenia Klienta (Wnioskodawcy i jego żony) w wysokości (...) PLN z Roszczeniem Banku w wysokości (...) PLN.

Na skutek potrącenia na podstawie proponowanej Ugody, wierzytelności te wzajemnie się umorzą do wysokości kwoty niższej z tych wierzytelności, a więc do kwoty (...) PLN. Bank będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy i jego żony pozostałej kwoty przysługującego im roszczenia w wysokości (...) PLN w terminie 30 dni od dnia zawarcia Ugody.

Bank dodatkowo w ramach Ugody zobowiązuje się zwrócić na rzecz Wnioskodawcy poniesione koszty zastępstwa procesowego w kwocie (...) PLN (100% tzw. urzędowej stawki minimalnej), która to kwota nie przekracza kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. ws. opłat za czynności radców prawnych (dalej: „Rozporządzenie MS ws. opłat za czynności radców prawnych”).

W związku z zawarciem i wykonaniem postanowień Ugody, obie Strony zobowiążą się, że nie będą dochodzić w przyszłości od siebie wzajemnie roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy kredytu nr 1 i zrzekną się wzajemnie wszelkich roszczeń z tego wynikających wykraczających poza zakres objęty Ugodą.

W konsekwencji, na gruncie Ugody, Wnioskodawca z żoną oraz Bank dokonaliby potrącenia (kompensaty) przysługujących im roszczeń, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego. Wskutek tego potrącenia wzajemne wierzytelności wynikające z tych roszczeń mają umorzyć się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności. Tym samym, roszczenia Podatnika podlegałyby uregulowaniu przez Bank w drodze potrącenia wierzytelności i wypłaty środków pieniężnych (w pozostałej części).

Podatnik z żoną rozważają zawarcie niniejszej Ugody, ponieważ są zainteresowani jak najszybszym zakończeniem Umowy kredytu nr 1 – a dalszy spór sądowy z Bankiem w postępowaniu toczącym się przed Sądem Sąd (...) w (…) (sygn. akt (...)) będzie czasochłonny i związany z ponoszeniem dodatkowych kosztów sądowych i zastępstwa procesowego.

Ugoda nie została jeszcze podpisana – Wnioskodawca jest w trakcie negocjacji warunków Ugody z Bankiem. Podatnik nie wyklucza, że uda mu się ustalić korzystniejsze warunki Ugody niż zaproponowane przez Bank w zakresie zapłaty na rzecz jego i żony pozostałej kwoty przysługującego im roszczenia oraz zwrotu kosztów sądowych w kwotach wyższych niż ww. opisane (Podatnik uiścił bowiem jeszcze Bankowi 4 raty nadpłaconego kredytu na Dom już po wniesieniu pozwu.

Bank, z którym Podatnika zawarł Umowę kredytu nr 1 i nr 2 jest podmiotem, którego podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej jest działalność bankowa prowadzona na podstawie i zgodnie z wymogami Prawa bankowego oraz regulacji Komisji Nadzoru Finansowego, podlegająca nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym. Bank jest uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Wnioskodawca z żoną zawarli Umowę kredytu nr 1 jako konsumenci. Celem zaciągnięcia tego kredytu hipotecznego wskazanym w Umowie było zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych kredytobiorców. Kredyt hipoteczny został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej tj. Domu w zabudowie bliźniaczej w (...) pod (...). Dom stanowi współwłasność Podatnika w (...) udziału i jego żony w (...) udziału, służył i nadal służy zaspokajaniu własnych potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego, do którego należy Podatnik i jego żona (współwłaścicielka Domu i drugi kredytobiorca) oraz ich wspólne dziecko. Całość środków uzyskanych w związku z kredytem hipotecznym została przeznaczona na cele mieszkaniowe Podatnika, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt. 1 uPDOF.

Pytania

1. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, w przypadku uregulowania roszczeń o zapłatę (wierzytelności) wynikających ze świadczeń spełnionych (zapłaconych) w wykonaniu Umowy kredytu nr 1 tytułem: rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego, składek na poczet ubezpieczenia, opłaty i prowizji związanej z kredytem, które przysługują Wnioskodawcy wobec Banku w drodze potrącenia (kompensaty) z wzajemnymi roszczeniami (wierzytelnościami) Banku do wysokości (...) PLN, na podstawie Ugody zawartej z Bankiem, po stronie Podatnika nie powstanie przychód podatkowy na gruncie przepisów uPDOF, w tym w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 uPDOF?

2. Czy zapłata przez Bank na rzecz Wnioskodawcy pozostałej po potrąceniu kwoty przysługującego mu roszczenia (wierzytelności) wobec Banku w wysokości (...) PLN lub wyższej, na podstawie Ugody zawartej z Bankiem nie będzie stanowiła dla Podatnika przychodu podatkowego w rozumieniu przepisów uPDOF?

3. Czy dokonanie przez Bank zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Wnioskodawcy na podstawie Ugody zawartej z Bankiem nie będzie stanowił dla Podatnika przychodu podatkowego w rozumieniu przepisów uPDOF?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, jeżeli dojdzie do potrącenia (kompensaty) wierzytelności (należności) wynikających ze świadczeń spełnionych w wykonaniu Umowy kredytu nr 1, które przysługują mu wobec Banku z wzajemnymi roszczeniami (wierzytelnościami) Banku do wysokości (...) PLN na podstawie Ugody, u Podatnika nie wystąpi przychód podatkowy na gruncie przepisów uPDOF, w tym w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 uPFOF, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (dalej: „podatek PIT"). (Pytanie nr 1)

Zapłata przez Bank na rzecz Wnioskodawcy pozostałej kwoty przysługującego mu roszczenia (wierzytelności) wobec Banku oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego na podstawie Ugody nie będą stanowiły dla Podatnika przychodu podatkowego w rozumieniu przepisów uPDOF, w tym art. 10 ust. 1 pkt 9 uPDOF. (Pytanie nr 2 i nr 3)

Zgodnie z przepisami art. 9 uPDOF, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienionych tj. w art. 21,52. 52a i 52c oraz dochodów od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 uPDOF zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem PIT, min. przychody z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9). Zgodnie z art. 20 ust. 1 uPDOF, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użyte w tym przepisie przez ustawodawcę sformułowanie „w szczególności” oznacza, że katalog przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i do tej kategorii należy zaliczyć również inne przychody niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 uPDOF. Zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie wskazuje się, że zalicza się do niego te przychody, które rodzą obowiązek podatkowy na gruncie uPDOF, lecz nie mogą być przyporządkowane do żadnego innego ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b uPDOF (tak W. Modzelewski, M. Słomka (red.), Komentarz do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyd. 17, Warszawa 2022).

W myśl art. 11 ust.1 uPDOF, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15. art. 17 ust. 1 pkt 6. 9,10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z definicją zawartą w tym przepisie przychodami są zatem:

a) w przypadku pieniędzy i wartości pieniężnych – kwoty i wartości otrzymane czy też postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym;

b) w przypadku otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń – wartości otrzymanych świadczeń (J. Marciniuk (red.), Podatek dochodowy od osób fizycznych. Komentarz, Wyd. 18, Warszawa 2017).

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego po stronie podatników, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

W orzecznictwie, praktyce interpretacyjnej i doktrynie wskazuje się, że elementem istotnym dla uznania danego świadczenia za przychód podatkowy jest uzyskanie przez podatnika realnego przysporzenia majątkowego. O uzyskaniu przychodu na gruncie przepisów uPDOF można mówić zatem jedynie w sytuacji, gdy podatnik uzyskuje rzeczywistą korzyść majątkową – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych zwiększających jego aktywa (pieniędzy, wartości pieniężnych, świadczeń w naturze lub innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w rezultacie określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów. Oznacza to, że nie każda wartość pieniężne i nie każde świadczenie w naturze uzyskane przez podatnika, które prowadzi do powstania po jego stronie przychodu podatkowego dla celów podatku PIT. Dla rozpoznania przychodu podatkowego w rozumieniu uPDOF podlegającego opodatkowaniu niezbędne jest ustalenie, że mamy do czynienia ze świadczeniem, które powoduje wystąpienia realnych korzyści majątkowych powodujących rzeczywiste wzbogacenie się podatnika (przyrost w jego majątku).

Stanowisko takie potwierdzają sądy administracyjne oraz organy podatkowe min. wyrok NSA z 29 listopada 2018 r. (sygn. akt II FSK 799/18), w którym Sąd wskazał, iż cyt: „Mimo, że nie wynika to wprost z brzmienia przepisu art. 11 ust. 1 uPDOF za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny”. Podobnie w interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 2 grudnia 2022 r. (nr 0114-KDIP3-2.4011.965.2022.1.JK3), cyt: „Przychodami w rozumieniu art. 11 u.p.d.o.f. mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny”.

Powyższe rozstrzygnięcia potwierdzają, że do powstania przychodu skutkującego realnym przysporzeniem majątkowym u podatnika nie prowadzi zwrot wydatków i kosztów poniesionych pierwotnie przez podatnika i następnie mu zwróconych. Jeżeli takie wydatki są najpierw ponoszone (finansowane) z własnych środków podatnika, a następnie zwracane na jego rzecz – to w konsekwencji po jego stronie nie powstaje rzeczywiste przysporzenie majątkowe, lecz jedynie „wyrównanie”, w całości lub w części, wcześniejszego uszczuplenia jego majątku. Jak stwierdził NSA w wyroku z dnia 31.08.2017r., (sygn. akt. II FSK 2253/15) cyt: „Opodatkowaniu podlega wyłącznie definitywne przysporzenie (art. 1, art. 9 ust. 1 i 2 u.p.d.o.f.), a w przypadku zwrotu już poniesionego wydatku nie dochodzi do zwiększenia aktywów (podatnik odzyskuje aktywa, które wcześniej posiadał). Nie ma więc przedmiotu opodatkowania”.

Tym samym powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem PIT musi mieć charakter definitywny i nie może stanowić wyłącznie zwrotu wydatków lub kosztów uprzednio poniesionych przez podatnika.

W opisanej sytuacji Podatnik rozważa zawarcie Ugody z Bankiem dotyczącej kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF, który został zaciągnięty na podstawie Umowy kredytu nr 1 w 2008 r. na kwotę (...)PLN i był przeznaczony na zakup Domu stanowiącego miejsce zamieszkania Podatnika i drugiego kredytobiorcy (żony). Kredyt został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na tej nieruchomości.

Na podstawie tej Ugody, Wnioskodawca oraz Bank dokonaliby potrącenia (kompensaty) wierzytelności wynikających z wzajemnych roszczeń, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego. Mianowicie Roszczeń Klienta przysługujących mu w stosunku do Banku wynikających ze świadczeń spełnionych w wykonaniu Umowy kredytu nr 1 w łącznej wysokości (...) PLN, z Roszczeniami Banku w stosunku do Podatnika i jego żony w związku z wykonaniem Umowy kredytu hipotecznego nr 1 (wypłatą kapitału kredytu) w wysokości (...) PLN. Potrącenie (kompensata) jest jednym ze sposobów wygaśnięcia zobowiązania w prawie cywilnym, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty. Potrącenie (kompensata) polega na wzajemnym umorzeniu wierzytelności między dwoma podmiotami, które są jednocześnie dłużnikami i wierzycielami względem siebie.

Na skutek potrącenia dokonanego na gruncie Ugody wzajemne wierzytelności wynikające z tych roszczeń Stron mają umorzyć się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności tj. do kwoty (...) PLN. W konsekwencji roszczenia Podatnika i jego żony (Roszczenia Klienta) wobec Banku podlegałyby uregulowaniu przez Bank w drodze tego potrącenia (kompensaty) wierzytelności i wypłaty środków pieniężnych (w pozostałej części przysługującego im roszczenia w wysokości (...) PLN lub większej).

W ocenie Wnioskodawcy takie uregulowanie jego roszczeń wobec Banku wynikających ze świadczeń spełnionych w wykonaniu Umowy kredytu nr 1, w drodze tego potrącenia wierzytelności i wypłaty środków pieniężnych tytułem zwrotu pozostałej części przysługującego roszczenia, nie spowoduje powstania po stronie kredytobiorców (w tym Podatnika) przychodu na gruncie uPDOF podlegającego opodatkowaniu podatkiem PIT (Pytanie nr 1 i 2).

Takie stanowisko potwierdza DKIS w najnowszych interpretacjach indywidualnych dotyczących potrącenie wzajemnych roszczeń kredytowych. W interpretacji indywidualnej z dnia z dnia 31 lipca 2025 r. (nr 0114-KDIP3-2.4011.540.2025.2.BM), wydanej w podobnym stanie faktycznym co przedstawiony we wniosku, DKIS potwierdził, że potrącenie wzajemnych roszczeń oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego na podstawie ugody z bankiem nie prowadzą do powstania przychodu podatkowego w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako że nie występuje trwałe i definitywne przysporzenie majątkowe po stronie podatnika.

W interpretacji indywidualnej z dnia 9 czerwca 2025 r. (nr 0112-KDIL2-1.4011.414.2025.1.KP), DKIS uznał, że w sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności wynikających z kredytu waloryzowanego kursem CHF, u stron (banku i kredytobiorcy) nie wystąpi przychód podatkowy. Podobnie interpretacja indywidualna DKIS z dnia 11 września 2024 r. (nr 0113-KDIPT2-2.4011.579.2024.1 .ACZ).

Bank w ramach Ugody zobowiązuję się dokonać zwrotu na rzecz Wnioskodawcy zapłaconych kosztów zastępstwa procesowego w kwocie (...) PLN (100% stawki minimalnej), która to kwota nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie Rozporządzenia MS ws. opłat za czynności radców prawnych. Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów uPDOF, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków. Wnioskodawca poniósł takie wydatki w związku z postępowaniem o stwierdzenie nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy kredytu nr 1 toczącym się przed Sądem Sąd (...) w (…) [sygn. akt (...)].

W konsekwencji, zwrot kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Podatnika nie stanowi dla niego przysporzenia majątkowego i nie podlega opodatkowaniu podatkiem PIT, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem kosztów nie wystąpi po stronie Wnioskodawcy realna korzyść. Wynika to z faktu, iż koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków Wnioskodawcy w postępowaniu [sygn. akt (...)], a następnie na podstawie Ugody zostaną mu zwrócone. W takim wypadku kwota ta będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków procesowych - nie jest więc przychodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego jest neutralna podatkowo. Takie stanowisko również zostało potwierdzone w interpretacjach indywidualnych min. z dnia 18.07.2022r. (nr 0115-KDIT2.4011.360.2022.1 .HD) dotyczącej „walutowych” kredytów i pożyczek hipotecznych, w której DKIS potwierdził, iż cyt: „zwrot przez Bank na rzecz Klientów, z którymi zawarł umowy o kredyt/pożyczkę hipoteczną na cele mieszkaniowe w walutach obcych, kosztów sądowych i opłat UNWW, w ramach zawartej ugody sądowej i pozasądowej - nie spowoduje powstania u nich przychodu (...). Zwrot tych kosztów i opłat nie stanowi przysporzenia po stronie Klientów Banku i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodom od osób fizycznych, ponieważ po ich stronie nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe”. Podobnie w interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 4 lutego 2020 r., (nr 0113-KDIPT2-2.4011.748.2019.1 .BO).

W związku z tym zapłata przez Bank na rzecz Wnioskodawcy pozostałej kwoty przysługującego mu roszczenia (wierzytelności) wobec Banku oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego na podstawie Ugody nie będą stanowiły dla Podatnika przychodu podatkowego w rozumieniu uPDOF, w tym art. 10 ust. 1 pkt 9 uPDOF (Pytanie nr 3).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnychświadczeń), czy też na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W opisie sprawy wskazał Pan, że w wyniku ugody Strony dokonają potrąceń wzajemnych roszczenia. Na skutek dokonanego potrącenia Bank zobowiązany będzie do zapłaty na Pana rzecz pozostałej kwoty Pana roszczenia.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061). Zgodnie z tym przepisem:

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku dokonania przez bank zwrotu na Pana rzecz pozostałej kwoty roszczenia otrzyma Pan z powrotem zwrot zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwróconą przez bank kwotę uznać za przychód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki będzie obojętny podatkowo. Tym samym nie będzie Pan miał obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

W odniesieniu natomiast do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę. Zwrot kosztów zastępstwa procesowego przez Bank na Pana rzecz, w ramach zawartej Ugody, nie spowoduje powstania u Pana przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. Środki te nie będą stanowiły przysporzenia po Pana stronie i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Pana wydatków – nie będzie więc przychodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego będzie obojętna podatkowo.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.