Interpretacja indywidualna z dnia 7 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.809.2025.2.MKA 0111-KDIB2-3.4015.350.2025.2.JKU

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego:

-w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest nieprawidłowe,

-w części dotyczącej podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 września 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W 2015 r. i 2020 r. zawarł Pan z córką następujące umowy darowizn środków pieniężnych:

-umowa darowizny kwoty (…) zł zawarta xx czerwca 2015 r., wykonana xx czerwca 2015 r.;

-umowa darowizny kwoty (…) zł zawarta xx lipca 2015 r., wykonana xx lipca 2015 r.;

-umowa darowizny kwoty (…) zł zawarta xx lipca 2015 r., wykonana xx lipca 2015 r.;

-umowa darowizny kwoty (…) zł zawarta xx lipca 2015 r., wykonana xx lipca 2015 r.;

-umowa darowizny kwoty (…) zł zawarta i wykonana xx lutego 2020 r.;

-umowa darowizny kwoty (…) zł zawarta i wykonana xx kwietnia 2020 r.;

-umowa darowizny kwoty (…) zł zawarta i wykonana xx kwietnia 2020 r.

opiewających w sumie na kwotę (…) zł; Pan był Darczyńcą a córka Obdarowaną.

Umowy zostały zawarte w formie pisemnej, lecz nie w formie aktów notarialnych. Darowizny zostały wykonane poprzez przelew bankowy środków a następnie zostały zgłoszone przez córkę do właściwego urzędu skarbowego (druk SD-Z2).

Zamierzają Państwo, działając w oparciu o cywilnoprawną zasadę swobody umów (art. 353¹ Kodeksu cywilnego), a nie z powodu rażącej niewdzięczności (art. 898 Kodeksu cywilnego), rozwiązać ww. umowy darowizn. W rezultacie rozwiązania umów Obdarowany (córka) będzie zobowiązana do zwrotu przedmiotu darowizny (tj. kwoty (…) zł) zgodnie z przepisami o bezpodstawnym wzbogaceniu się. Córka nie dysponuje kwotą (…) zł, ale posiada lokal mieszkalny o wartości (…) zł, którego wartość została określona na podstawie operatu szacunkowego z 15 października 2024 r. Powstałe zobowiązanie córka ureguluje poprzez przeniesienie własności ww. lokalu mieszkalnego oraz poprzez przelew kwoty (…) zł.

Pytania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn

1)Czy poprawna jest teza, że rozwiązanie umów darowizn spowoduje dla Pana (Darczyńcy) przywrócenie stanu majątku do stanu sprzed zawarcia umów darowizn, jest świadczeniem zwrotnym i tym samym nie stanowi przychodu podatkowego, w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2)Czy poprawna jest teza, że opisane zdarzenie przyszłe nie podlega pod przepisy podatkowe dot. spadków i darowizn – rozwiązanie umowy darowizny i zwrot majątku od obdarowanego do darczyńcy nie stanowi nabycia tytułem darowizny w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie:

TEZA 1: Rozwiązanie umów darowizn spowoduje dla Pana (Darczyńcy) przywrócenie stanu majątku do stanu sprzed zawarcia umów darowizn, jest świadczeniem zwrotnym i tym samym nie stanowi przychodu podatkowego, w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

TEZA 2: Opisane zdarzenie przyszłe nie podlega pod przepisy podatkowe dotyczące spadków i darowizn – rozwiązanie umowy darowizny i zwrot majątku od obdarowanego do darczyńcy nie stanowi nabycia tytułem darowizny w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Z uwagi na zakres tej interpretacji, przywołałem powyżej tylko tę część Pana stanowiska, która odnosi się do zagadnień dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837 ze zm.):

Stosownie do art. 1 ust. 2 ww. ustawy:

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna”, o której mowa we wniosku należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071):

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Zgodnie z art. 898 § 2 Kodeksu cywilnego:

Z zacytowanych przepisów wynika uprawnienie darczyńcy do odwołania wykonanej już darowizny. Treść przepisu art. 898 § 2 Kodeksu cywilnego daje jasny wyraz temu, że przez odwołanie korzyść uzyskana z darowizny staje się od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie bezpodstawna i właśnie dlatego rodzi obowiązek zwrotu. Przyjęta w ww. przepisie konstrukcja wiążąca odwołanie z bezpodstawnym wzbogaceniem, wyłącza przypisanie skutku rzeczowego, a mianowicie tego skutku, że obdarowany przestaje być właścicielem, staje się zaś nim z powrotem darczyńca.

Z opisu sprawy wynika, że w 2015 r. i 2020 r. zawarł Pan z córką umowy darowizn środków pieniężnych opiewających w sumie na kwotę (…) zł; Pan był darczyńcą a córka obdarowaną. Umowy zostały zawarte w formie pisemnej, lecz nie w formie aktów notarialnych. Darowizny zostały wykonane poprzez przelew bankowy środków a następnie zostały zgłoszone przez córkę do właściwego urzędu skarbowego na druku SD-Z2. Zamierzają Państwo, działając w oparciu o cywilnoprawną zasadę swobody umów a nie z powodu rażącej niewdzięczności, rozwiązać ww. umowy darowizn. W rezultacie rozwiązania umów Obdarowany (córka) będzie zobowiązana do zwrotu przedmiotu darowizny (tj. kwoty (…) zł) zgodnie z przepisami o bezpodstawnym wzbogaceniu się. Córka nie dysponuje kwotą (…) zł, ale posiada lokal mieszkalny o wartości (…) zł, którego wartość została określona na podstawie operatu szacunkowego. Powstałe zobowiązanie córka ureguluje poprzez przeniesienie własności ww. lokalu mieszkalnego oraz poprzez przelew kwoty (…) zł.

Zgodnie z treścią art. 353¹ Kodeksu cywilnego, w oparciu o który zamierzają Państwo rozwiązać ww. umowy:

Uwzględniając powyższe okoliczności faktyczne i prawne, w przypadku rozwiązania umowy darowizny na podstawie umowy o rozwiązaniu, Pan – jako darczyńca zostanie właścicielem mieszkania a córka, która nabyła od Pana środki pieniężne tytułem darowizny w miejsce ich zwrotu przeniesie na Pana własność należącego do niej mieszkania oraz kwotę, która wyrówna całość darowizny.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nabycie tytułem umowy darowizny podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Natomiast nabycie tytułem rozwiązania umowy darowizny nie zostało wymienione w ustawowym katalogu nabyć, których dokonanie powodować będzie konieczność zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż skoro zgodnie z art. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem enumeratywnie wymienionych czynności prawnych, to nabycie tytułem rozwiązania umowy darowizny – jako nieobjęte zakresem ustawy – nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Zatem, taka czynność (o ile rozwiązanie umowy darowizny jest możliwe na podstawie przywołanej przez Pana zasady swobody umów uregulowanej przepisami Kodeksu cywilnego i gdy jest dokonane skutecznie) nie spowoduje po Pana stronie powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie natomiast z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Jednocześnie, moment przeniesienia prawa własności w prawie podatkowym określony jest zgodnie z normami prawa cywilnego. Kwestie dotyczące stosunków cywilnoprawnych zarówno między osobami fizycznymi, jak i osobami prawnymi, a tym samym zawarcie między tymi stronami umów o charakterze cywilnoprawnym regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071).

Na podstawie art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego:

Z powyższego wynika zatem, że nabyciem w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych jest każda czynność, na mocy której na osobę fizyczną – nabywcę przechodzi własność, bez względu na to czy nabycie następuje w sposób odpłatny czy nieodpłatny.

Z opisu wniosku wynika, że Pan jako Darczyńca – umowami darowizn przeniósł na rzecz córki jako na Obdarowaną środki pieniężne.

Obecnie strony tych umów darowizny – działając w oparciu o cywilnoprawną zasadę swobody umów (art. 353¹ Kodeksu cywilnego), a nie z powodu rażącej niewdzięczności (art. 898 Kodeksu cywilnego) – zamierzają rozwiązać te umowy darowizn.

Stosownie do art. 353¹ Kodeksu cywilnego:

Pana wątpliwości związane są z oceną skutków podatkowych zamierzonego „rozwiązania” umowy darowizny na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 888 § 1 ww. Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z prawem cywilnym darowizna dochodzi do skutku w drodze umowy jednostronnie zobowiązującej, której treścią jest zarówno zobowiązanie darczyńcy do spełnienia świadczenia pod tytułem darmym na rzecz obdarowanego, czyli do dokonania rozporządzenia i wydania przedmiotu darowizny, jak i oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny. Tym samym, zawarcie umowy darowizny powoduje przejście jej własności na obdarowanego z chwilą zawarcia umowy darowizny, w której darczyńca daruje przedmiot darowizny obdarowanemu, a obdarowany darowiznę przyjmuje. Z tą datą darczyńca traci własność przedmiotu darowizny.

Zgodnie natomiast z art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie zaś z art. 58 § 2 Kodeksu cywilnego:

Powyższe przepisy określają, od strony negatywnej, zakres dopuszczalnej treści czynności prawnej. Mają zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, zarówno do jednostronnych, jak i do umów, w tym umowy darowizny. (Kodeks cywilny. Komentarz do art. 1-449¹⁰. Tom I red. prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski, 2013, C.H.Beck, Wydanie 7)

Czynność prawna jest nieważna od momentu swojego powstania (ab initio). Uznanie czynności za nieważną ma wobec tego charakter pierwotny, nie następczy – czynność taka nie wywołuje zamierzonych przez strony skutków prawnych tak, jak gdyby nigdy nie istniała. Co istotne, nieważność czynności prawnej następuje z mocy samego prawa, bez potrzeby zajścia jakichkolwiek dodatkowych zdarzeń. Nie jest wymagane ani oświadczenie woli stron czynności, ani konstytutywne orzeczenie sądu.

W przypadku postępowań w sprawie o unieważnienie umowy darowizny tylko wyrok sądu powoduje, że skutki czynności traktuje się jakby nigdy nie nastąpiły. Jedynie prawomocny wyrok sądu, który w swej treści orzeka nieważność powoduje, że traktuje się umowę jako niezawartą.

W omawianej sprawie nie dojdzie jednak do unieważnienia umowy darowizny przez sąd, a Darczyńca z Obdarowaną skorzystają z cywilnoprawnej zasady swobody umów. Strony zobowiążą się do powrotnego przeniesienia na Darczyńcę prawa własności przedmiotu darowizny.

Ponadto, na mocy art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego:

O obowiązku zwrotu przedmiotu odwołanej darowizny stanowi również art. 898 § 2 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Z powyższego wynika – że nawet samo odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności, która w niniejszej sprawie nie zajdzie – nie powodowałoby przejścia własności przedmiotu darowizny z obdarowanego na darczyńcę. Odwołanie darowizny nie jest stwierdzeniem nieważności darowizny. Darowizna jest skuteczna aż do momentu powrotnego przeniesienia prawa własności. Do tej chwili właścicielem przedmiotu darowizny w świetle prawa jest obdarowany. Nie można zatem utożsamiać wyroku sądu, w którym orzeczono by o nieważności umowy np. darowizny z zawarciem ugody, nawet gdy byłaby ona zawierana przed sądem.

Ponowne przejście własności kwoty uprzednio darowanych środków pieniężnych na Darczyńcę nastąpi dopiero w wyniku realizacji zasady swobody umów. Wówczas Darczyńca powtórnie stanie się właścicielem wartości darowizn. Bez znaczenia w tej sytuacji jest kto dysponował jako właściciel tymi środkami pieniężnymi przed dokonaniem opisanych darowizn.

Bezsporne jest zatem, że ponowne przejście wartości środków pieniężnych na Pana w wyniku zawarcia zamierzonej umowy o rozwiązaniu darowizn będzie skutkowało powstaniem przychodu w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W świetle powyższego wyjaśnienia, stanie się Pan ponownie ich właścicielem. Dlatego nie można zgodzić się z Pana stanowiskiem, że rozwiązanie umów darowizn jest świadczeniem zwrotnym i nie stanowi przychodu podatkowego.

Bez znaczenia w odniesieniu do powyższego pozostaje, że zamiast świadczenia pieniężnego w wysokości części darowanych środków pieniężnych otrzyma Pan od córki lokal mieszkalny. Kwotą przychodu będzie wartość przedmiotu darowizn, które córka zobowiąże się zwrócić w ramach planowanej umowy rozwiązania umów darowizn.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Pana stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.