Interpretacja indywidualna z dnia 14 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.768.2025.2.KP
Zwrot środków pieniężnych i kosztów zastępstwa procesowego w ramach ugody dotyczącej kredytu hipotecznego nie stanowi przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ nie dochodzi do rzeczywistego przysporzenia majątkowego po stronie Kredytobiorcy.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
10 września 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 10 września 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 16 października 2025 r. (wpływ 16 października 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Bank w zaproponowanej do podpisania ugodzie do kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF proponuje następujące rozliczenie:
„Strony potwierdzają, że Klient spełnił następujące świadczenia w wykonaniu Umowy: - (...) PLN tytułem rat kapitałowo – odsetkowych; - (...) CHF tytułem rat kapitałowo – odsetkowych; - (...) PLN tytułem składek na poczet ubezpieczenia; - (...) PLN tytułem opłaty i prowizje związanej z kredytem; - (...) PLN tytułem ustalonych przez Strony części odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. (...) 2023 r.) do dnia (...) 2025 r., tym samym suma świadczeń Klienta wynosi (...) PLN oraz (...) CHF, a więc łączna kwota wynosi (...) PLN, przy czym spłaty dokonane w CHF, zostały przeliczone na PLN po średnim kursie CHF z dnia (...) 2025 r. według Tabeli kursów średnich walut obcych publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl). (dalej jako „Świadczenia Klienta”). 2. Strony potwierdzają, iż w związku z wykonaniem Umowy, Bank wypłacił kapitał kredytu, w kwocie (...) PLN. (dalej jako „Świadczenie Banku”). 3. Strony niniejszym oświadczają, że różnica pomiędzy Świadczeniem Klienta w wysokości (...) PLN, a Świadczeniem Banku w wysokości (...) PLN, wynosi (...) PLN. 4. W związku z tym Bank zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Klienta pozostałej kwoty, tj. (...) PLN (słownie: (...)). 5. Bank dodatkowo w ramach Ugody zobowiązuje się dokonać zwrotu na rzecz Klienta kosztów zastępstwa procesowego w kwocie (...) PLN (100 % stawki minimalnej)”.
W ugodzie tej Bank powołuje się także na indywidualną Interpretację Dyrektora KIS: „Klient przyjmuje do wiadomości, iż w związku z zawartą Ugodą Bank wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie stanu faktycznego powstałego w wyniku zawartej Ugody Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację podatkową i potwierdził, że po stronie Klienta nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym na Banku nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. obowiązek przygotowania informacji PIT-11”.
Dodaje też Pani, że kredyt którego ugoda dotyczy był zaciągnięty w 2009 r i udzielony na zakup Pani pierwszej nieruchomości przeznaczonej wyłącznie na cel mieszkaniowy.
W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani co następuje.
W wyniku zawarcia ugody z Bankiem nie dojdzie do zwrotu przez Bank całej kwoty uprzednio zapłaconej przeze kredytobiorcę, pomniejszonej o wartość wypłaconego kapitału. Ugoda nie przewiduje zwrotu całej różnicy między sumą wszystkich wpłat dokonanych przez kredytobiorcę, a wysokością wypłaconego przez Bank kapitału w znaczeniu szerszym niż wskazane wprost rozliczenie.
Zgodnie z zapisami ugody:
Klient (kredytobiorca) spełnił na rzecz Banku świadczenia obejmujące m.in.:
(...) PLN oraz (...) CHF tytułem rat kapitałowo-odsetkowych,
(...) PLN tytułem składek na ubezpieczenie,
(...) PLN tytułem opłat i prowizji,
(...) PLN tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie.
Po przeliczeniu waluty obcej (CHF) na PLN według kursu NBP z dnia (...) 2025 r., łączna wartość spełnionych świadczeń wynosi (...) PLN (dalej: „Świadczenia Klienta”).
Bank wypłacił w wykonaniu umowy kredytu kapitał w wysokości (...) PLN („Świadczenie Banku”).
Strony ugody zgodnie ustaliły, że Bank zwróci różnicę pomiędzy Świadczeniami Klienta a Świadczeniem Banku, tj. kwotę (...) PLN.
Zatem zakres rozliczenia w ramach ugody został wyraźnie określony i ograniczony do wskazanej kwoty różnicy, a nie do pełnej różnicy między wszystkimi świadczeniami wpłaconymi przez kredytobiorcę a wartością kapitału.
Zwrot środków w ramach ugody dotyczy wyłącznie tych świadczeń, które – w świetle postanowień ugody – zostają uznane za nienależne Bankowi.
Zapis ugody jednoznacznie wskazuje, że świadczenia Klienta w wysokości (...) PLN przewyższają wypłacony przez Bank kapitał kredytu w wysokości (...) PLN, co powoduje powstanie różnicy w kwocie (...) PLN. Tę właśnie kwotę Bank zobowiązał się Pani zwrócić . Oznacza to, że zwrot środków obejmuje nadwyżkę wpłat ponad wartość świadczenia Banku (kapitału), nie dochodzi do pełnego „anulowania” wcześniejszych wpłat, zwracane są tylko te środki, które – zgodnie z ugodą – po wzajemnym rozliczeniu stron – stały się świadczeniem nienależnym Bankowi.
Podsumowując, zawarcie ugody skutkuje zwrotem przez Bank kwoty (...) PLN, odpowiadającej różnicy pomiędzy świadczeniem spełnionym przez Kredytobiorcę ((...) PLN) a świadczeniem Banku ((...) PLN). Kwota ta obejmuje różne elementy spłat, ale nie stanowi całości wpłat pomniejszonych o wypłacony kapitał. Zwrot dotyczy wyłącznie tej części, która – zgodnie z ugodą – nie przysługuje Bankowi i w tym sensie jest świadczeniem nienależnym.
Pytanie
Czy powyższe zapisy ugody i wzajemne rozliczenie świadczeń spowodują powstanie przychodu podatkowego po Pani stronie, który w świetle ustawy o PIT podlega opodatkowaniu?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie, rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w Pani ocenie zwalnia Panią od konieczności zapłacenia podatku dochodowego.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.
Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter – nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytu są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Wobec powyższego, skoro Bank w wyniku zawartej ugody zwróci Pani środki pieniężne w kwocie uprzednio przez Panią spłaconej, która w świetle postanowień ugody została uznana za nienależną Bankowi, to jej otrzymanie nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie będą Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie będzie skutkowało po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.
Przechodząc do kwestii zwrotu na Pani rzecz kosztów zastępstwa procesowego, wskazuję, że stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie.
Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę.
Zatem zwrot na rzecz kredytobiorcy kosztów postępowania sądowego do wysokości poniesionych przez niego kosztów - nie spowoduje powstania po jego stronie przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.
Zatem, zwrócone koszty zastępstwa procesowego nie będą stanowiły dla Pani przysporzenia i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów zastępstwa procesowego nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Panią wydatków – nie będzie więc dochodem podlegającym opodatkowaniu.
Zatem, w odniesieniu do powyższego zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie znajdzie zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, z uwagi na brak wystąpienia przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby być objęty tym rozporządzeniem.
W konsekwencji, z uwagi na brak wystąpienia przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby być objęty ww. rozporządzeniem, Pani stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny/zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku.
Przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej oraz w uzupełnieniu wniosku. Przedmiotowa interpretacja nie odnosi się do potwierdzenia poprawności dokonanych przez Panią wyliczeń. Wydając niniejszą interpretację tutejszy organ nie weryfikował poprawności wskazanych we wniosku kwot.
Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego organ nie przeprowadza postępowania dowodowego, lecz opiera się jedynie na stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
