Interpretacja indywidualna z dnia 5 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.164.2025.1.MM
Świadczenie wynikające z umowy o współpracy, które jest nierozerwalnie związane z głównym przedmiotem umowy, jest klasyfikowane jako sprzedaż podlegająca opodatkowaniu VAT.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
6 października 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania spadku po matce. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Dnia (...) r. AA (matka Wnioskodawcy) umową darowizny w postaci aktu notarialnego (Rep. (...)) darowała udział 5/8 części w prawie własności nieruchomości gruntowej położonej w (...) na rzecz swojego syna BB - brata Wnioskodawcy. Udział 5/8 części w prawie własności przedmiotowej nieruchomości gruntowej stanowił jedyny składnik majątkowy AA, nie posiadała innych własności rzeczy i praw majątkowych. Tym samym AA umową darowizny w postaci aktu notarialnego (Rep. (...)) z dnia (...) r. za życia rozdysponowała cały swój majątek. O zaistniałym fakcie Wnioskodawca (...) dowiedział się w (...) r. z zawiadomienia Sądu Wieczystoksięgowego.
Dnia (...) r. zmarła AA. Postanowieniem Sądu Rejonowego w (...) z dnia (...) r. (sygn. akt (...)) spadek po AA na podstawie testamentu nabyli synowie Wnioskodawca i BB po 1/2 części każdy z nich. Postanowienie Sądu Rejonowego w (...) o stwierdzeniu nabycia spadku po AA uprawomocniło się (...) r. W związku z tym spadkobierca Wnioskodawca dokonał zgłoszenia o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych po matce na formularzu SD-Z2 w ustawowym terminie, tj. (...) r. W zgłoszeniu tym Wnioskodawca wskazał nabycie prawa własności nieruchomości gruntowej położonej w (...) w udziale 1/2.
Sąd Rejonowy (...) wyrokiem z dnia (...) r. (sygn. akt (...)) na podstawie art. 82 k.c. ustalił nieważność aktu notarialnego (Rep. (...)) z dnia (...) r., a tym samym nieważność umowy darowizny udziału 5/8 części w prawie własności nieruchomości gruntowej położonej w (...) na rzecz swojego syna BB. Wyrok Sądu Rejonowego z dnia (...) r. uprawomocnił się dnia (...) r. wyrokiem Sądu Okręgowego (...) (sygn. akt (...)).
Pytania
1)Czy w świetle powyższego prawomocny wyrok ustalający nieważność aktu notarialnego (Rep. (...)) z dnia (...) r. skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego po stronie Wnioskodawcy?
2)Jakie reperkusje podatkowe wywołuje ustalenie nieważności umowy darowizny w postaci aktu notarialnego (Rep. (...)) z dnia (...) r. w stosunku do Wnioskodawcy?
3)Czy Wnioskodawca powinien złożyć do właściwego Urzędu Skarbowego zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) lub zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych (SD-3) lub jakiekolwiek inne pismo/zawiadomienie o wydaniu wyroku ustalającego nieważność umowy darowizny (Rep. (...)) z dnia(...) r.? Jeśli tak to w jakiej formie i w jakim terminie?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, składając (...) r. Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) po matce AA powinien był wskazać, że nabył udział 1/2 ze „spadku pustego” o wartości rynkowej równej zero złotych, a nie jak wskazał udział 1/2 prawa własności nieruchomości gruntowej położonej w (...) o wartości 100 000 zł. Wskazać należy, iż z uwagi na wadliwe oświadczenie woli w trybie art. 82 k.c. umowa darowizny Rep. (...) jako obarczona sankcją nieważności bezwzględnej jest nieważna ze skutkiem ex tunc, tzn. już od daty jej zawarcia w dniu (...) r. Oznacza to, iż od tej daty umowa darowizny nie wywierała żadnych skutków prawnych. W literaturze i orzecznictwie umowa taka jest traktowana tak, jakby nigdy nie została zawarta. A zatem AA nigdy nie darowała skutecznie na rzecz BB udziału 5/8 części nieruchomości położonej w (...), a BB nigdy nie został skutecznie obdarowany przez AA. Tak więc prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego (...) (sygn. akt (...)) z dnia (...) r. umowa darowizny Rep. (...) z dnia (...) r. została wyeliminowana z obrotu prawnego, a udział 5/8 części nieruchomości położonej w (...) jako własność AA wszedł do masy spadkowej po niej, która to masa podlega dziedziczeniu przez jej spadkobierców – Wnioskodawcę i BB po 1/2 części na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego (...) z dnia (...) r. (sygn. akt (...)). W związku z tym Wnioskodawca uważa, że powinien w ciągu 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku ustalającego nieważność umowy darowizny Rep. (...) (tj. 6 miesięcy od daty (...) r.) złożyć do właściwego Urzędu Skarbowego zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) po matce AA i wskazać nabycie nieruchomości gruntowej położonej w (...) w udziale 5/16 (jako 1/2 z 5/8).
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „dziedziczenia”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071).
Zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego:
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
Stosownie do art. 924 ww. ustawy:
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Natomiast według art. 925 tej ustawy:
Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.
Stosownie do art. 1025 § 1 i 2 ww. ustawy:
Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzi ogół praw i obowiązków należących do zmarłego w chwili jego śmierci, które ze swej istoty mogą przejść na jego następców prawnych. Innymi słowy spadkobierca nabywa spadek w stanie istniejącym w chwili jego otwarcia (a zatem w chwili śmierci spadkodawcy). Masę spadkową stanowi zatem majątek, który spadkodawca posiadał w chwili śmierci.
Prawomocne postanowienie sądu lub akt poświadczenia dziedziczenia mają charakter deklaratoryjny i stwierdzają jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę. Nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.
Należy zaznaczyć, że termin nabycia spadku określony przez przepisy Kodeksu cywilnego nie jest tożsamy z datą powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Wynika to z poniższych uregulowań.
Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku.
Jednakże zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy:
Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.
Zatem datą nabycia majątku w drodze dziedziczenia jest data otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy, natomiast obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku lub jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, z chwilą sporządzenia pisma, a jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.
Jednakże zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
W myśl art. 4a ust. 2 ww. ustawy:
Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U. poz. 2060).
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że (...) r. zmarła Pana matka. Na podstawie postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, które uprawomocniło się (...) r., spadek po zmarłej nabył Pan wraz z bratem po 1/2 części każdy.
Jedynym składnikiem majątkowym Pana matki był udział 5/8 w nieruchomości, który w (...) r. umową darowizny matka przekazała Pana bratu.
Pomimo posiadania przez Pana wiedzy o zawartej przez matkę umowie darowizny, (...) r. dokonał Pan na formularzu SD-Z2 zgłoszenia nabycia spadku po matce, w którym wykazał Pan jako składnik masy spadkowej udział 1/2 w ww. nieruchomości.
Wyrokiem, który uprawomocnił się (...) r. Sąd na podstawie art. 82 ustawy Kodeks cywilny ustalił nieważność umowy darowizny udziału 5/8 w nieruchomości na rzecz Pana brata.
Pana wątpliwość budzi to, jakie skutki w zakresie Pana obowiązków podatkowych z tytułu nabycia spadku po matce, wywołał prawomocny wyrok ustalający nieważność umowy darowizny z (...) r.
W przypadku postępowań w sprawie o unieważnienie umowy darowizny tylko wyrok sądu powoduje, że skutki czynności traktuje się jakby nigdy nie nastąpiły. Jedynie prawomocny wyrok sądu, który w swej treści orzeka nieważność powoduje, że traktuje się umowę jako niezawartą. Konsekwencją takiego orzeczenia jest to, że traktuje się taką umowę jako niebyłą, nigdy nie zawartą.
Zgodnie natomiast z art. 82 ustawy Kodeks cywilny:
Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.
W świetle przywołanych powyżej przepisów należy stwierdzić, że skutkiem stwierdzenia przez Sąd nieważności aktu notarialnego z (...) r. jest to, że umowę darowizny traktować należy jako nigdy nie zawartą. Oznacza to, że Pana matka w dniu śmierci była właścicielką udziału 5/8 w nieruchomości i udział ten stanowił składnik masy spadkowej. Pan jako spadkobierca odziedziczył 1/2 z ww. udziału.
W zgłoszeniu SD-Z2, które złożył Pan (...) r. należało zatem wykazać 1/2 z udziału 5/8 w ww. nieruchomości.
Pana zdaniem, jest Pan zobowiązany do złożenia w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku ustalającego nieważność umowy darowizny, zgłoszenia SD-Z2 i wykazania w nim nabytego udziału w nieruchomości.
Z Pana stanowiskiem nie można się zgodzić. Istotna w niniejszej sprawie jest bowiem kwestia przedawnienia zobowiązania podatkowego, którą reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.).
Zgodnie z art. 21 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:
Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:
1)zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;
2)doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.
Z powyższego przepisu wynika, że zobowiązania podatkowe najczęściej powstają w wyniku zaistnienia pewnego zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże skutek w postaci jego powstania. W takim przypadku zobowiązanie powstaje z dniem zaistnienia tego zdarzenia.
Zobowiązanie podatkowe może jednak powstać również w wyniku działania organów podatkowych: wskutek wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania. W takim przypadku zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego.
Z pojęciem zobowiązania podatkowego nierozerwalnie związania jest kwestia jego przedawnienia.
Na podstawie art. 68 § 1 i § 2 ww. ustawy:
§ 1 Zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
§ 2 Jeżeli podatnik:
1)nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2)w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,
zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że obowiązek podatkowy w związku z nabyciem przez Pana spadku po matce powstał w (...) r. (rok uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku), zatem upłynął już przewidziany w powołanych powyżej przepisach art. 68 Ordynacji podatkowej okres. Oznacza to, że prawo do ewentualnego ustalenia zobowiązania podatkowego z tytułu nabycia spadku po matce uległo przedawnieniu.
Tym samym, skoro doszło do przedawnienia zobowiązania podatkowego, bezzasadne jest składanie przez Pana zgłoszenia SD-Z2, ponieważ nie wywoła to żadnych skutków prawnych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
POTRZEBUJESZ POMOCY?