Interpretacja indywidualna z dnia 28 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.865.2025.3.MN
Zaniechanie poboru podatku dochodowego od umorzenia kredytu hipotecznego ma zastosowanie tylko do części zaciągniętej na zakup nieruchomości oraz związane z tym opłaty, a nie obejmuje refinansowania poniesionych wydatków. Zwrot kosztów procesowych nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
- prawidłowe - w zakresie braku powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu z tytułu otrzymania zwrotu kosztów procesu;
- prawidłowe - w zakresie możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku do umorzenia kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na zakup lokalu mieszkalnego, zapłatę podatku od czynności cywilno-prawnych, koszt zawarcia notarialnej umowy kupna-sprzedaży, koszt podatku od towarów i usług VAT od taryfy notarialnej i braku obowiązku wykazania tej części umorzonego kredytu w zeznaniu podatkowym;
- nieprawidłowe - w zakresie możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku do umorzenia kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na refinansowanie poniesionych wydatków, zapłatę za wniosek o założenie księgi wieczystej, wniosek o wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wpis do księgi wieczystej i braku obowiązku wykazania tej części umorzonego kredytu w zeznaniu podatkowym.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
26 września 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 22 października 2025 r. (wpływ 22 października 2025 r.) oraz pismem z 2 listopada 2025 r. (wpływ 2 listopada 2025 r.) - w odpowiedzi na wezwania.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
15 listopada 2007 r. została podpisana Umowa o kredyt hipoteczny nr (…) sporządzona 8 listopada 2007 r., pomiędzy A.A. (obecnie A.A.), a (…) S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce (dawniej (…) S.A. z siedzibą w (…)) prowadząca w Polsce działalność w formie oddziału: (…) (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce KRS (…), adres oddziału: (…), (…)) na kupno spółdzielczo-własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w (…) ul. (…) o wielkości 37,5 m2 składającego się z dwóch pokoi i ślepej kuchni, na okres 40 lat (brak zdolności na krótszy okres).
Kredyt przeznaczony był zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym oraz refinansowanie poniesionych wydatków na cele mieszkaniowe oraz koszty dodatkowe związane z udzieleniem kredytu (par. 2 umowy o kredyt hipoteczny).
Wypłata kredytu nastąpiła jednorazowo. Łącznie bank wypłacił kredytobiorcy kwotę 273.000,00 zł, co zostało przeliczone do kwoty 125.736,92 CHF.
Kredyt indeksowany do waluty obcej CHF.
Kwota nieruchomości to 260.000,00 PLN.
Na konto sprzedającego zostało przekazane 250.000,00 PLN, a 23.000,00 PLN przelane na konto kredytobiorcy, co stanowiło kwotę refinansowanie poniesionych wydatków na cele mieszkaniowe oraz koszty dodatkowe związane z udzieleniem kredytu, tj. m.in podatek od czynności cywilno-prawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 z późn. zm.); notarialną umowę kupna-sprzedaży; podatek od towarów i usług VAT 22% od taryfy notarialnej kwota 6.333,38 zł, wniosek o założenie księgi wieczystej 260,00 zł, wniosek o wydanie wypisu z rejestru gruntów, wpis do księgi wieczystej 200,00 zł, potwierdzenie wniesienia środków własnych 10.000,00 zł (remont, wymiana drzwi, podłoga, remont łazienki).
Wskazała Pani interpretację indywidualną z 7 lutego 2025 r. Dyrektora Izby Skarbowej 0114-KDIP3-2.4011.902.2024.2.BM.
Głównym zabezpieczeniem spłaty kredytu ustanowiono hipotekę kaucyjną do kwoty 546.000,00 zł na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego oznaczonym nr (…) znajdującym się w budynku nr (…) usytuowanym w (…) przy ul. (…) (kredyt zabezpieczony hipotecznie).
Dodatkowym zabezpieczeniem była cesja praw z ubezpieczenia nieruchomości zabezpieczonej hipoteką od ognia i innych zdarzeń losowych.
Do czasu ustanowienia wszystkich zabezpieczeń, w szczególności hipoteki, bank miał stosować podwyższoną marżę banku o 1,00 p.p.
Dla ww. lokalu mieszkalnego założono KW, bank wpisany w hipotekę.
Zmiana sytuacji życiowej - zawarcie małżeństwa oraz z czasem urodzenie dwójki dzieci, spowodowało, iż mieszkanie stało się niekomfortowe do mieszkania dla 4-osobowej rodziny.
W związku z powyższym zdecydowała się Pani, jak była Pani w ciąży z drugim dzieckiem na kupno większego mieszkania (też na kredyt).
W kredytowanej nieruchomości wraz z rodziną mieszkała Pani od grudnia 2007 r. do marca 2020 r. (prawie 13 lat). Obecnie mieszkanie jest wynajmowane (nie stać Panią było na płacenie dwóch kredytów). Wynajem miał na celu nie obciążanie budżetu domowego, drugie mieszkanie również wzięte jest w kredycie. Fakt wynajmu został zgłoszony do Urzędu Skarbowego oraz jest od niego odprowadzany podatek.
W grudniu 2023 r. zdecydowała się Pani przez pełnomocnika za pośrednictwem Kancelarii Prawnej (…) złożyć pozew o ustalenie, że nie istnieje umowny stosunek prawny wynikający z umowy o kredyt hipoteczny nr (…) sporządzonej 8 listopada 2007 r., zawartej 15 listopada 2007 r. pomiędzy A.A. (obecnie A.A.), a (…) S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce (obecnie (…) z siedzibą w (…)), z uwagi na nieważność tej umowy.
Postanowieniem z 16 kwietnia 2024 r. Sąd Okręgowy udzielił zabezpieczenia roszczenia - zawiesił spłatę rat i innych należności na rzecz banku.
22 maja 2025 r. Sąd Okręgowy w (…) Wydział Cywilny wydał wyrok ustalający, że nie istnieje umowy stosunek prawny wynikający z umowy o kredyt hipoteczny nr (…) i zasądzający od (…) z siedzibą w (…) na rzecz A.A. 11.817,00 zł (jedenaście tysięcy osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.
Pomiędzy stronami obecnie toczy się postępowanie prowadzone przed Sądem Apelacyjnym w (…) Wydział cywilny, pod sygn. akt (…), w toku którego kredytobiorca podnosi zarzuty na tle abuzywności postanowień umowy (art. 385 kc), kwestionując w szczególności zasady ustalenia Tabeli kursów, klauzulę indeksacyjną, co zdaniem kredytobiorcy prowadzi do nieważności Umowy, jak i podnosi inne zarzuty względem Umowy, a bank stoi na stanowisku, że Umowa jest ważna.
Bank wystąpił z propozycją ugody, która będzie podpisana po odpowiedzi w sprawie interpretacji.
Zamiarem banku i kredytobiorcy jest polubowne rozstrzygnięcie sporu dotyczącego ważności Umowy lub niedozwolonego charakteru jej postanowień, a tym samym uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy poprzez przyjęcie w Ugodzie rozwiązania.
Zgodnym zamiarem stron jest kompleksowe uregulowanie roszczeń wynikających z Umowy oraz uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku i zakończenie istniejącego sporu na tym tle oraz doprowadzenie do wygaśnięcia wszelkich wzajemnych roszczeń objętych postępowaniem sądowym.
Ze względu na przyjęte w ugodzie rozwiązania związane z rozliczeniem kredytu wynikającego z Umowy (w tym zmianę waluty, wysokości, zasady spłaty wierzytelności kredytowej), zgodnym zamiarem stron jest również zaniechanie dochodzenia w przeszłości roszczeń w zakresie związanym z postępowaniami dot. zawarcia i wykonywania Umowy w walucie obcej w brzmieniu sprzed zawarcia niniejszej Ugody.
W tym celu strony zawierają niniejszą Ugodę o następującej treści:
Strony potwierdzają, że miały wolę zawarcia Ugody w dacie jej zawarcia oraz mają wolę utrzymania jej w mocy przez cały okres kredytowania, z uwzględnieniem zmian wynikających z niniejszej ugody. Strony potwierdzają, że Bank wypłacił kredytobiorcy kwotę kredytu przeznaczoną na realizację celu kredytu określonego w umowie, a kredytobiorca oświadcza, że wykorzystał kwotę kredytu na realizację tego celu.
W księgach rachunkowych banku na dzień 22 sierpnia 2025 r. wysokość zadłużenia kapitał kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosiła 81.188,06 CHF co oznacza, że po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie NBP z dnia poprzedzającego dzień sporządzenia Ugody, zadłużenie (kapitał) kredytobiorcy na ten dzień wynosiło 367.838,74 PLN.
Strony dokonują zmiany waluty obcej zadłużenia, określonej w Umowie na walutę polską zgodnie z zasadami określonymi w niniejszej Ugodzie.
Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia do całkowitej spłaty kredytu Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy:
a. stanowił kredyt złotówkowy udzielony w kwocie 273.000,00 PLN;
b. oprocentowany był na podstawie stopy referencyjnej WIBOR 3M obowiązującej na dzień roboczy poprzedzający dzień uruchomienia kredytu oraz marży w wys. 1,29p.p. itp. (...).
Strony zgodnie ustalają, że po zmianie waluty obcej kredytu na walutę PLN pozostałe do spłaty zadłużenie (kapitał) kredytobiorcy względem banku z tytułu umowy, na dzień sporządzenia Ugody wynosi 226.608,66 PLN.
Strony zgodnie postanawiają o obniżeniu kwoty, o której mowa w zdaniu poprzednim do kwoty 21.773,96 PLN.
Ponadto, strony zgodnie postanawiają o zwrocie przez Bank na rzecz kredytobiorcy kosztów procesu w wysokości 11.817,00 PLN skutkiem czego Kredytobiorca zobowiązuje się do zapłaty na rzecz banku kwoty 9.956,96 PLN (całkowita kwota spłaty). Kwota całkowitej spłaty uwzględnia zwrot kosztów procesu na rzecz kredytobiorcy.
Bank zwalnia kredytobiorcę (umarza zadłużenie) na kwotę 346.064,78 zł. Kwota umorzenia stanowi różnicę pomiędzy kwotą zadłużenia a całkowitej spłaty wskazaną wyżej (z wyłączeniem wskazanych wyżej kosztów procesu).
Obecnie poniesione koszty na adwokata to 7.000,00 zł wynikające z umowy zlecenia z kancelarią, 1.000,00 zł pozew, 17,00 zł opłata skarbowa.
Ale do zapłaty według ww. umowy pozostaje w przypadku zawarcia ugody opłata 15.000,00 zł, prowizja za utratę kosztów zastępstwa procesowego zasądzonych przez sąd oraz premia za sukces w przypadku ugody lub wygranym prawomocnym procesie.
W ugodzie jest zawarte, iż Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia) po jego stronie powstaje przychód, a w związku z tym bank ma obowiązek informacyjny (tj. sporządzić informację PIT-11 zgodnie z właściwymi przepisami prawa).
Jednocześnie kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że aby do osiągniętego przychodu zastosowanie miała regulacja rozporządzenia Ministra Finansów dotycząca zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, niezbędne jest spełnienie przez kredytobiorcę warunków określonych w rozporządzeniu, co kredytobiorca potwierdza oświadczeniem, który stanowi załącznik do niniejszej Ugody.
W przypadku złożenia przez Kredytobiorcę oświadczenia, bank nie sporządzi informacji PIT-11.
Strony zgodnie oświadczają, że koszty procesu w ramach postępowania znoszą się wzajemnie.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
Kredyt został udzielony przez obecnie następcę prawnego (…) z siedzibą w (…)), poprzednio ((…) S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce ) - podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.
(…) spółka akcyjna prawa (…) z siedzibą w (…), działająca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez (…) (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce z siedzibą w (…) działa na podstawie notyfikacji pochodzących od właściwych władz nadzorczych państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) dotyczących prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności poprzez oddział przez instytucje kredytowe, w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 17 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (dalej: Ustawa).
Nadzór nad działalnością (…) sprawuje (…) (…).
(…) nie jest nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego, z zastrzeżeniem art. 141a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (KNF) na zasadach określonych w art 141a ustawy.
Podstawą działalności jest polska ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe.
1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013-RozporządzenieCRR;
2. (…) ustawa o bankowości (niem. (…)) - tekst dostępny w języku niemieckim.
Zgodnie z zasadą nadzoru państwa macierzystego, działalność bankowa oddziałów instytucji kredytowych podlega nadzorowi ze strony właściwych władz nadzorczych państwa, w którym instytucja uzyskała zezwolenie (licencję). Uprawnienia KNF w stosunku do instytucji kredytowych prowadzących działalność poprzez oddział na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uregulowane są w rozdziale 11a Ustawy Prawo Bankowe.
Była Pani jedynym kredytobiorcą Umowy o kredyt hipoteczny nr (…).
Koszty dodatkowe związane z udzieleniem kredytu zostały doliczone do rat kapitałowo-odsetkowych.
Koszty te weszły w skład umorzenia.
Nie korzystała Pani w przeszłości z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r.
Według projektu ugody strony zgodnie postanawiają o zwrocie przez Bank na rzecz kredytobiorcy kosztów procesu w wysokości 11.817,00 zł, skutkiem czego kredytobiorca zobowiązuje się do zapłaty na rzecz banku kwoty 9.956,96 PLN (całkowita kwota spłaty). Kwota całkowitej spłaty uwzględnia zwrot kosztów procesu na rzecz kredytobiorcy. Bank zwalnia kredytobiorcę (umarza zadłużenie) na kwotę 346.064,78 PLN (kwota umorzenia stanowi różnicę pomiędzy kwotą zadłużenia a całkowitej spłaty wskazaną wyżej z wyłączeniem wskazanych wyżej kosztów procesu). Kwota zwrotu będzie niższa.
Obecnie już poniesione koszty: Umowa zlecenia Ryczałt Wynagrodzeniem Zleceniobiorcy za dokonanie analizy prawnej, wyliczenie roszczeń, przygotowanie i wniesienie pozwu oraz za reprezentowanie Zleceniodawcy w postępowaniu przed sądem w I i II instancji w sprawie opisanej w § 1 ust. 1 kwota 7.000,00 zł brutto, 1.000,00 zł - złożenie pozwu, 17,00 zł opłata skarbowa. Pozostałe koszty do zapłaty po ewentualnej podpisanej ugodzie. W przypadku zawarcia ugody dodatkowym prowizyjnym wynagrodzeniem należnym Zleceniobiorcy będzie prowizja w wysokości 15.000,00 zł brutto, premia za sukces 11% udzielonego kredytu ok. 30.030,00 zł.
Podatek od czynności cywilno-prawnych - to wydatek poniesiony w związku z zakupem nieruchomości na rynku wtórnym (pobrany podczas podpisywania aktu notarialnego zakupu nieruchomości na rzecz Urzędu Skarbowego.
Notarialna umowa kupna-sprzedaży - to wydatek poniesiony w związku z zakupem nieruchomości (pobrany podczas podpisywania aktu notarialnego zakupu nieruchomości na rzecz notariusza.
Podatek od towarów i usług VAT 22% od taryfy notarialnej to wydatek poniesiony w związku z zakupem nieruchomości (pobrany podczas podpisywania aktu notarialnego zakupu nieruchomości na rzecz Urzędu Skarbowego).
Wniosek o założenie księgi wieczystej - to wydatek poniesiony w Kasie Sądu Ksiąg Wieczystych, koszt związany z zakupem nieruchomości w związku założeniem KW w celu późniejszego wpisania hipoteki na rzecz Banku.
Wniosek o wydanie wypisu z rejestru gruntów - to koszt poniesiony w urzędzie gminy - wypis potrzebny był do założenia księgi wieczystej.
Wpis do księgi wieczystej - to wpłata w Kasie Sądu Ksiąg Wieczystych celem ustanowienie hipoteki na rzecz banku.
Potwierdzenie wniesienia środków własnych - to umowa przedwstępna kupna sprzedaży potwierdzająca wniesienie środków własnych wpłata na rzecz sprzedającego.
Bank potrzebował potwierdzenia wniesienia przez Panią środków własnych na zakup nieruchomości (wstępna umowa kupna sprzedaży nieruchomości, gdzie był wpisany zadatek 10.000,00 PLN). Bank nie wydawał Pani żadnego zaświadczenia, że wniosła Pani środki własne. Kwota wpłacona przez Panią została Pani potem zwrócona - czyli nastąpiło refinansowanie kosztów poniesionych z własnych środków na zakup lokalu mieszkalnego, a następnie refinansowych kredytem.
Wszystkie powyższe czynności związane były z warunkami uruchomienia kredytu.
„Kredytobiorca zobowiązany jest:
- złożyć kopię aktu notarialnego umowy kupna nieruchomości, zawierającego: postanowienie o przeniesieniu prawa własności do nieruchomości wolnego od obciążeń, numer rachunku zbywcy, wniosek o założenie księgi wieczystej, potwierdzenie wniesienia środków własnych w kwocie 10.000,00 PLN,
- złożyć w akcie notarialnym oświadczenie o następującej treści: „Kupujący oświadcza, że na podstawie art. 95 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, na przedmiotowej nieruchomości niezwłocznie po podpisaniu niniejszego aktu zostanie ustanawiana hipoteka na rzecz (…) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w (…)”;
- złożyć w Banku potwierdzenie, złożenia wniosku o założenie księgi wieczystej oraz o wpis hipoteki, wraz z dowodem uiszczenia / zwolnienia z opłaty sądowej,
- ubezpieczyć kredytowaną nieruchomość na sumę 260.000,00 PLN, dokonać cesji praw z umowy ubezpieczenia na rzecz Banku”.
Pytania
1.Czy w związku z przedstawionym stanem faktycznym dotyczącym umorzenia części kredytu frankowego znajdzie zastosowanie rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. o zaniechaniu poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?
2.Czy otrzymany zwrot kosztów zastępstwa procesowego, zwrot opłaty od pozwu i opłat sądowych będą zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
Ad. 1
W Pani ocenie, Rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. (w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe) ma zastosowanie w Pani przypadku.
Kredyt wzięty był na zakup rzeczonej nieruchomości w celu zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych, którego to faktu nie zmienił obecny najem nieruchomości spowodowany zmianą w życiu osobistym oraz pokrycie kosztów związanych z zakupem tej nieruchomości i późniejszy jej remont, żeby można było zamieszkać.
Powołała się Pani na interpretację z 7 lutego 2025 r. - 0114-KDIP3-2.4011.902.2024.2.BM.
W świetle art. 9 ust. 1 PITu, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jak stanowi z kolei art. 11 ust. 1 PITu, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 PITU, źródłami przychodów są inne źródła.
Na podstawie art. 20 ust. 1 PITU, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.
O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t .j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071; dalej: KC), zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.
Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy co do zasady zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 PITu.
Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 z późn. zm.).
Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej;
2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
Przez jedną inwestycję mieszkaniową rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
Natomiast z § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów oraz
2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie oraz
3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zaniechanie ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Zaniechanie poboru podatku znajdzie więc zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki związane z realizacją własnego celu mieszkaniowego.
Główną przesłaną do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 PITu.
Zaciągnięty kredyt został przeznaczony na zakup nieruchomości na własne cele mieszkaniowe.
Kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw.
Kredyt był zabezpieczony hipotecznie i nie korzystała Pani wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.
Wobec tego powinno znaleźć zastosowanie zaniechanie poboru podatku w odniesieniu do umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania.
Ad. 2
Zwrot kosztów poniesionych w toku postępowania, którego celem było porozumienie stron co do treści i sposobu wykonania umowy kredytowej nie powoduje przysporzenia.
A zatem zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie jest przychodem podatkowym w rozumieniu art. 11 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 PITu.
Zwrot całości kosztów zastępstwa procesowego (10.800 zł), w tym zwrot opłaty sądowej od pozwu oraz kosztów zastępstwa procesowego wynikających z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265)/ Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015. 1800), Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
W myśl art. 98 § 3 tej ustawy: do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego, wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego, opłaty od pozwu) mają charakter zwrotu poniesionych wydatków.
Mając na uwadze zwrotny charakter tych kosztów, zwrot ten nie będzie powodować obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwoty stanowią jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie są dochodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W związku z powyższym uważa Pani, że prawidłowym będzie nieskładanie PIT-37 w związku z umorzeniem zadłużenia z tytułu kredytu mieszkaniowego przedstawionego w opisanym stanie faktycznym.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Wskazała Pani, że na podstawie proponowanej ugody bank umorzy Pani zadłużenie oraz zwróci koszty procesu.
Powzięła Pani wątpliwość, jakie będą dla Pani skutki podatkowe tych czynności.
Umorzenie wierzytelności
Instytucja kredytu została uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Stosownie do art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną Pani kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zaniechanie poboru podatku
Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
1.Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2.Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;
2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.
Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Omawiane Rozporządzenie odwołuje się w swej treści do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazując - że główną przesłanką do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w tym artykule.
Zgodnie z tym artykułem, wydatkiem uznawanym za cel mieszkaniowy jest m.in. nabycie lokalu mieszkalnego.
Z opisu sprawy wynika, że kredyt został przez Panią zaciągnięty m.in. na zakup lokalu mieszkalnego. Zatemgłówna przesłanka do skorzystania z zaniechania poboru podatku została spełniona.
Aby zakupić dany lokal mieszkalny, podatnik ponosi koszty nierozerwalnie związane z tym zakupem. Do kosztów takich należy zaliczyć zapłatę podatku od czynności cywilno-prawnych, koszt zawarcia notarialnej umowy kupna-sprzedaży oraz koszt podatku od towarów i usług VAT od taryfy notarialnej.
Skoro koszty te są nierozerwalnie związane z zakupem lokalu mieszkalnego, to również należy zaliczyć je do wydatków na cele mieszkaniowe, o których mowa w 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Mając na uwadze powyższe - przychód, jaki uzyska Pani z tytułu umorzenia kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na zakup lokalu mieszkalnego i opłaty związane z zakupem tego lokalu, tj. poniesione na zapłatę podatku od czynności cywilno-prawnych, koszt zawarcia notarialnej umowy kupna-sprzedaży oraz koszt podatku od towarów i usług VAT od taryfy notarialnej - będzie korzystał z zaniechania poboru podatku dochodowego.
Co za tym idzie - od tej części umorzenia nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ani wykazania go w zeznaniu podatkowym.
W tej kwestii w zakresie pytania nr 1 Pani stanowisko jestprawidłowe.
Wskazała Pani również, że kredyt został częściowo zaciągnięty na refinansowanie poniesionych wydatków.
Należy zauważyć, że pojęcia kredyt refinansowy i kredyt na refinansowanie nie są tożsame.
Zaciągnięcie kredytu na refinansowanie jest to zdarzenie rozumiane jako operacja pieniężna, polegająca na wykorzystaniu zewnętrznych funduszy pieniężnych w celu zastąpienia środków pierwotnie wydatkowanych na jakiś cel.
Pojęcie kredyt refinansowy implikuje konieczność wcześniejszego zaciągnięcia kredytu, aby później możliwym było zaciągnięcie kredytu refinansowego na jego spłatę. Zatem czynność refinansowania zakupu kredytem hipotecznym należy odróżnić od zaciągnięcia kredytu refinansowego. Kredyt refinansowy przeznaczony jest na spłatę wcześniej zaciągniętego kredytu hipotecznego i jest on zabezpieczony na podstawie wartości aktualnie posiadanej nieruchomości. Natomiast zwrot „refinansowanie” oznacza operację pieniężną polegającą na uzyskaniu zewnętrznych źródeł finansowania w celu zastąpienia środków własnych, które zostały wydatkowane na jakiś cel. W rezultacie, pierwotnie wydatkowane środki pieniężne mogą być niejako „ponownie” wykorzystane na dowolny cel. Środki z kredytu na refinansowanie niejako zastępują środki uprzednio wydatkowane z własnych zasobów.
Z powołanych przepisów jednoznacznie wynika, że analizowane zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przypadku umorzenia kredytu refinansowego w sytuacji, gdy został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na te wydatki.
Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na refinansowanie środków własnych poniesionych na cele mieszkaniowe. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem przychód uzyskany przez Panią z tytułu umorzenia kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na refinansowanie poniesionych wydatków - nie będzie korzystał z zaniechania poboru podatku dochodowego. Co za tym idzie - od tej części umorzenia będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych i wykazania go w zeznaniu podatkowym.
W tej kwestii w zakresie pytania nr 1 Pani stanowisko jestnieprawidłowe.
Identyczna kwalifikacja, czyli brak możliwości zaniechania poboru podatku dochodowego, dotyczy umorzonej wierzytelności w części dotyczącej wydatku poniesionego na wydanie wypisu z rejestru gruntów, złożenie wniosku o założenie księgi wieczystej oraz wpis do księgi wieczystej.
Opłaty związane z wszelkimi wpisami do hipoteki nie są wydatkami niezbędnymi do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego i nie są ponoszone na rzecz banku. Opłaty za wniosek o założenie księgi wieczystej i wpis hipoteki są opłatami sądowymi i są konieczne do ustanowienia zabezpieczenia na rzecz banku, natomiast nie są to opłaty warunkujące zawarcie umowy kredytowej. Podobnie jest z opłatą za wniosek o wydanie wypisu z rejestru gruntów - jest to wydatek poniesiony na rzecz urzędu gminy i bezpośrednio związany z założeniem księgi wieczystej, a nie z zawarciem umowy kredytowej.
Nie należy utożsamiać kosztów związanych z udzieleniem kredytu z kosztami związanymi z jego uruchomieniem.
Zawarcie umowy kredytowej to formalne zobowiązaniebanku do udzieleniakredytu i kredytobiorcydo jegospłaty na określonychwarunkach, natomiast uruchomienie kredytu to faktyczna wypłataśrodków pieniężnych, która następuje po spełnieniu wszystkich warunków określonych w umowie, np. dostarczeniu aktu notarialnego, zawarciu ubezpieczenia czy złożeniu wniosku o wpis hipoteki. Umowa o udzielenie kredytu jest bowiem pierwszym krokiem, a uruchomienie kredytu jest następnym, oddzielonym etapem procesu kredytowego.
Mając na uwadze powyższe, przychód, jaki uzyska Pani z tytułu umorzenia kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na opłaty związane z wnioskiem o założenie księgi wieczystej, o wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz z wpisem do księgi wieczystej - nie będzie korzystał z zaniechania poboru podatku dochodowego. Co za tym idzie - od tej części umorzenia będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych i wykazania go w zeznaniu podatkowym.
W tej kwestii w zakresie pytania nr 1 Pani stanowisko również jest nieprawidłowe.
Skutki podatkowe zwrotu kosztów procesu
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu - jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.
W tym miejscu wyjaśniam, że zgodnie z przepisem art. 95 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
Na podstawie art. 96 ww. ustawy:
Umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo).
Mając na uwadze powyższe, kwota zwrotu - do wysokości kosztów faktycznie przez Panią poniesionych - nie będzie stanowić po Pani stronie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W tej kwestii (pytanie nr 2) Pani stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy prawidłowo postrzega Pani, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez Panią stan faktyczny. W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego. Stąd też nie analizowałem przedstawionych przez Panią kwot.
Odnosząc się do powołanej przez Panią interpretacji indywidualnej wskazuję, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.
W powołanej przez Panią interpretacji indywidualnej był inny stan faktyczny - nie dotyczył on refinansowania wydatków.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.).
Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).
Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),
albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.
Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
