Interpretacja indywidualna z dnia 2 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.811.2025.3.JM
Kwota umorzenia zadłużenia z tytułu kredytu waloryzowanego kursem obcej waluty kwalifikuje się jako przychód z innych źródeł w rozumieniu ustawy PIT, chyba że podatnik spełnia wymogi rozporządzenia umożliwiającego zaniechanie poboru podatku. Zwrot nadpłaconych kwot kredytu nie stanowi przychodu przez brak realnego przysporzenia majątkowego.
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
- prawidłowe – w zakresie możliwości zastosowania zaniechania poboru podatku do kwoty umorzenia;
- prawidłowe – w zakresie wskazania, że wypłata kwoty nadpłaconego kredytu nie stanowi dochodu podlegającego opodatkowaniu;
- nieprawidłowe – w zakresie wskazania, że umorzenie zadłużenia kredytowego nie generuje przychodu podatkowego;
- nieprawidłowe – w zakresie możliwości zastosowania zaniechania poboru podatku do kwoty dodatkowej.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
9 września 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 17 października 2025 r. (data wpływu 18 października 2025 r.) oraz pismem z 26 listopada 2025 r. (data wpływu 27 listopada 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Zawarła Pani w lipcu 2025 r. ugodę z bankiem dotyczącą umowy kredytu waloryzowanego kursem waluty obcej (franka szwajcarskiego CHF). Na mocy ugody wyraziła Pani zgodę na związanie Panią niedozwolonymi postanowieniami umownymi (klauzulami abuzywnymi) zawartymi w ww. umowie kredytu, w zamian za całkowite zwolnienie Pani przez bank z długu wynikającego z tej umowy kredytu (wyzerowanie salda kredytu) i zapłaty przez bank na Pani rzecz kwoty 90.000 zł.
Nadmienia Pani, że kwota, którą wcześniej Pani przekazała do banku w wykonaniu ww. umowy kredytu (spłata rat kredytu) w sumie była większa o ponad 180.000 zł od kwoty nominalnej otrzymanego od banku kredytu.
Kwestionowaną umowę kredytu walutowego podpisała Pani jako konsument. Kredyt był przeznaczony na cele mieszkaniowe, nie związane z działalnością gospodarczą albo zawodową.
Uzupełnienie opisu sprawy
Umowa kredytowa została sporządzona 24 lipca 2007 r. i zawarta (podpisana) 30 lipca 2007 r.
Zgodnie z zapisem umowy – kredyt przeznaczony na pokrycie części kosztów zakupu nieruchomości mieszkalnej, jaką jest lokal mieszkalny o pow. 26,40 m2 położony w (…). (Informacyjnie zaznaczyła Pani, że miała Pani 20% wkładu własnego do zakupu nieruchomości, stąd zapis, że kredyt jest przeznaczony na pokrycie części kosztów zakupu).
Kredyt został faktycznie przeznaczony w całości na zapłatę części ceny na zakup mieszkania przy (…), objętego ww. kredytem.
Jest Pani jedynym kredytobiorcą ww. kredytu.
Jest to kredyt hipoteczny – zgodnie z zapisami Umowy kredytowej, prawnym zabezpieczeniem spłaty kredytu jest hipoteka kaucyjna na nieruchomości mieszkaniowej znajdującej się przy ul. (…). Numer Księgi Wieczystej nieruchomości to (…).
Kredyt został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi KNF, tj. Bank A. (...), a później przejęty przez ich następcę prawnego Bank B. (...).
Kredyt został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na nieruchomości mieszkaniowej znajdującej się przy (…). Numer Księgi Wieczystej to (...).
Kredyt został zaciągnięty i wydatkowany w całości na zakup ww. mieszkania (nieruchomości).
Nieruchomość ta stanowi Pani wyłączną własność ( tj. nie ma innych współwłaścicieli) i jest położona na terenie Polski (adres: (…)).
Bank udzielił Pani kredytu na 210,121,80 PLN indeksowanego kursem CHF. Kwota, jaką faktycznie otrzymała Pani od banku to 204.000,01 PLN przeznaczone na realizację celu kredytu. W sumie, w wykonaniu umowy kredytu zapłaciła Pani na rzecz Banku następujące kwoty:
- 95.544,65 PLN i 66.128,13 CHF (co wynosi ok. 304.824,23 PLN według kursu NBP na 17 października 2025 r., który wynosi 4,6096) – są to kwoty na dzień sporządzenia ugody; oraz opłatę
- dwóch rat zapłaconych po sporządzeniu ugody, ale przed datą jej rozliczenia w łącznej kwocie 893,55 CHF (ok. 4065,16 PLN – zgodnie z przeliczeniem przez Bank w dniu zwrócenia Pani tej kwoty w dniu 22 sierpnia 2025 r.).
Reasumując powyższe, łącznie wpłaciła Pani na rzecz Banku ok. 404.434,04 PLN.
Przedmiotem ugody jest:
- umorzenie kredytu, a dokładnie: umorzenie aktualnego (tj. pozostałego) zadłużenia Klienta (zwolnienie Klienta z długu);
- zrzeczenie się przez Bank wszelkich dalej idących roszczeń wynikających z umowy kredytu lub w związku z nią;
- zapłata na rzecz Klienta kwoty 90.000 PLN;
- zwrot na rzecz Klienta spłat kredytu dokonanych przez Klienta na rzecz Banku (w części odpowiadającej spłacie rat kapitałowych i odsetkowych) w okresie pomiędzy dniem sporządzenia Ugody (tj. 16 lipca 2025 r.) a datą rozliczenia tej Ugody.
Odnośnie kwoty umorzenia aktualnego zadłużenia:
Łączna wartość umorzenia to 52.254,16 PLN (jest to kwota wpisana w Ugodzie przez Bank po jej przeliczeniu na podstawie kursu NBP dla CHF w dniu 15 lipca 2025 r. w wysokości 4,5732). Na tę kwotę składają się: kapitał kredytu pozostający do spłaty w wysokości 11 410,57 CHF oraz odsetki umowne od kapitału kredytu 15,60 CHF.
W skład umorzenia nie wchodzą kwoty odsetek karnych. W wyniku zwarcia ugody nie doszło do unieważnienia umowy kredytowej.
W przeszłości nigdy nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności.
W wyniku ugody nie doszło do rozliczenia wzajemnych roszczeń, które powstałyby w wyniku stwierdzenia nieważności umowy kredytowej. Ugoda między Klientem i Bankiem zakłada utrzymanie w mocy umowy kredytu przy jednoczesnym umorzeniu aktualnego zadłużenia klienta w całości i dodatkowo wypłacenia mu przez Bank pieniędzy.
Ugoda z bankiem nie zakłada rozliczenia wzajemnych roszczeń stron. Bank wypłacił Pani wyłącznie ustalone w Ugodzie kwoty, czyli 90.000 PLN oraz zwrot 4.065,16 PLN tytułem dwóch rat wpłaconych po okresie sporządzenia ugody a przed jej rozliczeniem; i dodatkowo umorzył aktualne zadłużenie z tytułu umowy kredytu (kwota umorzenia to 52.254,16 PLN).
Wartość wypłaty wynika z porozumienia i negocjacji stron. Wypłacona przez Bank kwota jest niższa niż wartość nadpłaconego przez Panią kapitału kredytu.
Wypłacona przez Bank kwota w części stanowi zwrot środków zapłaconych na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo – odsetkowych (zwrot 4.065,16 PLN tytułem dwóch rat wpłaconych po okresie sporządzenia ugody a przed jej rozliczeniem), a w części nie stanowi bezpośredniego zwrotu wpłaconych przez Panią rat kapitałowo – odsetkowych. Tą kwotą będzie wypłata z tytułu ugody.
Wypłacone dla Pani przez Bank kwoty nie stanowią przysporzenia ponad kwoty uiszczone przez Panią tytułem spłaty kredytu:
Na mocy ugody Bank zapłacił Pani łącznie 94.065,16 PLN (kwota Ugody plus zwrot dwóch nadpłaconych rat) natomiast Pani spłacając kredyt przekazała Pani do Banku w sumie 95.544,65 PLN i 66.128,13 CHF (ok. 304 824,23 PLN według kursu NBP na 17 października 2025 r., który wynosi 4,6096) – są to kwoty na dzień sporządzenia ugody; oraz spłatę dwóch rat zapłaconych po sporządzeniu ugody ale przed datą jej rozliczenia w łącznej kwocie 893,55 CHF (ok. 4065,16 PLN – zgodnie z przeliczeniem przez Bank w dniu zwrócenia Pani tej kwoty w dniu 22 sierpnia 2025 r.). Łącznie wpłaciła Pani na rzecz Banku ok. 404.434,04 PLN.
Bank B. wypłacił Pani kwotę 90.000 PLN tytułem ugody. Ugoda dotyczy umowy kredytu waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego CHF, zaciągniętego przez Panią w roku 2007. Przytaczając zapisy Ugody dotyczących wypłacenia Klientowi kwoty:
Treść Preambuły do Ugody stanowi m.in., że:
Klient jest świadomy, że rozstrzygnięcie sprawy przez sąd mogłoby być inne niż rozliczenia zawarte w tej ugodzie (w tym wynik postępowania sądowego może być korzystniejszy niż rozliczenia wskazane z tej ugodzie). Klient świadomie i dobrowolne zdecydował się na zawarcie Ugody w celu:
- całkowitego umorzenia pozostałej do spłaty raty kapitału kredytu wynikającej z Umowy
- pełnego i ostatecznego uregulowania roszczeń stron poprzez zapłatę przez Bank na rzecz Klienta kwoty uzgodnionej w Ugodzie.
- zrzeczenia się przez Klienta roszczeń wobec Banku z związku z zawarciem i wykonywaniem Umowy (na dotychczasowych warunkach) ponad kwotę zapłaty na rzecz Klienta uzgodnioną w Ugodzie i zrzeczenie się przez Bank wszelkich dalszych roszczeń w związku z zawarciem i wykonywaniem Umowy.
Natomiast w części Ugody: Zwolnienie Klienta z Długu, treść dokładniej odnosi się do kwoty 90.000 zł stanowiąc, że:
- W ramach pełnego ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z Umowy lub w związku z nią, Bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Klienta kwoty 90.000,00 PLN.
- Z dniem zawarcia Ugody Bank w całości zwalnia Klienta z długu (tj. Umarza aktualne zadłużenie klienta) oraz zrzeka się wszelkich dalej idących roszczeń wynikających w związku z nią, a Klient oświadcza i zgadza się, że przyjmuje zwolnienie z długu.
Jeżeli chodzi o samo obliczenie tej kwoty (90.000 zł) to treść Ugody takich wyliczeń dokładnie nie zawiera. Tak jak Pani wspomniała w poprzedniej odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia, kwota ta została uzgodniona w drodze negocjacji. Aby doprecyzować, był to proces negocjacji ugody prowadzony pomiędzy Panią jako konsumentem i kredytobiorcą oraz przedstawicielami Banku B. Aby przedstawić Bankowi stosowne wyliczenia, korzystała Pani z poradnictwa prawnego adwokata, a w negocjacjach z Bankiem podkreślała Pani, że w wykonaniu ww. umowy kredytu, spłata rat kredytu w sumie była większa o ponad 180.000 zł od kwoty nominalnej otrzymanego od banku kredytu. Wypłacona Pani kwota 90.000 PLN stanowi częściowy zwrot nadpłaconego kapitału kredytu (cała nadpłata wynosi ok. 180.000 zł). Bank w ugodzie szczegółowo wskazuje jakiej kwoty mógłby się domagać tytułem zwrotu kapitału kredytu, a jakiej kwoty mógłby domagać się kredytobiorca z tytułu wpłaconych do banku rat kredytu. Wierzytelność kredytobiorcy jest o ok. 180.000 zł większa od wierzytelności banku (kapitału kredytu). Ugoda przedstawia też wyliczenia dotyczące tego, ile wpłaciła Pani na rzecz Banku jako kredytobiorca, a ile Bank wypłacił kredytu na Pani rzecz. Ponownie przytacza Pani fragmenty idąc za treścią Ugody:
- W wykonaniu umowy Bank wypłacił na rzecz Klienta kwotę 204.000.01 PLN. Na dzień sporządzenia Ugody, Klient zapłacił na rzecz Banku kwotę 95.544,65 PLN i 66.128,13 CHF. (...)
- (...) Na dzień sporządzenia Ugody, aktualne zadłużenia Klienta wobec Banku wyrażone jest w CHF i wynosi łącznie 11.426,17 CHF, na którą to kwotę składają się: kapitał kredytu pozostający do spłaty: 11.410,57 CHF; odsetki umowne od kapitału kredytu: 15,60 CHF; pozostałe odsetki, opłaty i koszty: 0,00 CHF. Wartość aktualnego zadłużenia w PLN (...) wynosi łącznie 52.254,16 PLN. W treści Ugody Bank nie wskazuje wprost że 90.000 zł jest zwrotem Pani wcześniej wpłaconych rat, ale jednocześnie wskazuje że przysługiwałoby Pani takie roszczenie o zwrot wpłaconych rat, których suma jest o ponad 90.000 zł większa od kapitału kredytu (kwoty nominalnej kredytu).
W wyniku zawarcia ugody z Bankiem nie doszło do zmiany treści umowy o kredyt, której wynikiem byłoby przewalutowanie kwoty kredytu na PLN.
W wyniku ugody nie miała miejsce inna czynność niż czynności objęte przedmiotem ugody.
Pytania
Czy dokonane na podstawie opisanej ugody z bankiem zwolnienie Pani z długu przez bank i zapłacenia Pani dodatkowo przez bank kwoty 90.000 zł jest dochodem podlegającym opodatkowaniu?
Pani stanowisko w sprawie
Zwolnienie z długu i zwrot przez bank na mocy ugody części nienależnie pobranych środków pieniężnych w wykonaniu przez Panią nieważnej umowy kredytu nie jest dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dodatkowo ma Pani możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku od tego przychodu na mocy Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
- dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
- dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Umorzenie wierzytelności
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Tym samym, umorzoną Pani kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem w kwestii wskazania, że kwota, z której Bank Panią zwolnił w związku z zawarciem ugody nie generuje przychodu podatkowego Pani stanowisko jest nieprawidłowe.
Zaniechanie poboru podatku
Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 r., poz. 1912):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
1.Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2.Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
‒położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;
2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.
Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Jedną z przesłanek do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z opisu sprawy wynika, że kredyt hipoteczny został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. na nabycie lokalu mieszkalnego.
Zatem główna przesłanka została spełniona.
Ponadto, z przedstawionych przez Panią informacji wynika, że kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, kredyt był zabezpieczony hipotecznie i nie korzystała Pani wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie.
Wobec spełnienia przesłanek wynikających z omawianego Rozporządzenia – będzie Pani mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego. Co za tym idzie, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
W tej kwestii Pani stanowisko jest prawidłowe.
Skutki podatkowe wypłaty kwoty dodatkowej stanowiącej zwrot wcześniej zapłaconych środków w ramach umowy o kredyt hipoteczny
Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.
Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.
Jak wynika z wniosku oraz uzupełnienia, na mocy ugody Bank zwolnił Panią z długu wynikającego z umowy kredytowej i wypłacił na Pani rzecz kwotę 90.000 zł. Kwota, jaką faktycznie otrzymała Pani od Banku to 204.000,01 PLN przeznaczoną na realizację celu mieszkaniowego. Łącznie do Banku wpłaciła Pani zaś ok. 404.434,04 PLN. Wypłacona przez Bank kwota nie stanowi przysporzenia ponad kwoty uiszczone przeze Panią tytułem spłaty kredytu. Wypłacona Pani kwota 90.000 PLN stanowi częściowy zwrot nadpłaconego kapitału kredytu (cała nadpłata wynosi ok. 180.000 zł).
W przypadku zwrotu wcześniej wpłacanych środków pieniężnych – taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacał tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc dla Pani neutralna podatkowo.
W wyniku tego zwrotu nie osiągnie Pani bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowoduje po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Skoro więc otrzyma Pani od banku zwrot środków pieniężnych, które wcześniej wpłaciła Pani tytułem spłaty do Banku, to otrzymana przez Panią kwota nie będzie stanowiła przychodu. Tym samym – nie będzie na Pani ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Pani stanowisko jest prawidłowe.
Skoro otrzymana przez Panią kwota nie będzie stanowiła Pani przychodu, to do tej kwoty nie może Pani zastosować Rozporządzenia o zaniechaniu poboru podatku z dnia 11 marca 2022 r., gdyż kwota ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W tej części Pani stanowisko jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
