„Nowa” emerytura

Wyjątek ten dotyczy przypadku, w którym wysokość nowej emerytury łącznie z emeryturą dożywotnią wypłacaną z II filaru jest niższa od określonej kwoty najniższej emerytury.

• osiągnięcie wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn i

• udowodnienie stażu emerytalnego (okresy składkowe i nieskładkowe) w rozmiarze 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Jakkolwiek okresy ubezpieczenia przebyte w państwach członkowskich UE nie będą partycypowały w wysokości nowej emerytury (mechanizm obliczania nowej emerytury, do której prawo nabywa się po osiągnięciu określonego wieku, uzależniony jest od kwoty kapitału początkowego i zgromadzonych na indywidualnym koncie składek wpłacanych na ubezpieczenie emerytalne, a nie od długości okresów składkowych i nieskładkowych), to okresy te będą uwzględniane przy ustalaniu, czy ubezpieczony, którego emerytura jest niższa od ustanowionego minimalnego świadczenia, udowodnił staż pracy (20 lub 25 lat) gwarantujący mu pobieranie emerytury w najniższej ustawowej wysokości.

Podwyższenie do kwoty świadczenia najniższego nie będzie mogło być dokonane mimo spełnienia powyższych warunków, jeżeli ubezpieczony nadal osiąga przychód z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych, a kwota tego przychodu przekracza kwotę podwyższenia do świadczenia najniższego.

Dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które przed pierwszym stycznia 1999 r. podlegały ubezpieczeniu społecznemu i posiadają ponad 6-miesięczny staż (okresy składkowe i nieskładkowe), jest ustalany kapitał początkowy.

Emeryturę hipotetyczną ustala się według zasad obowiązujących przed 1 stycznia 1999 r., z modyfikacją dotyczącą ustalania tzw. części socjalnej i bez uwzględnienia okresów pracy w gospodarstwie rolnym.

Wysokość tej emerytury wynosi:

• współczynnik p x 24% kwoty bazowej,

• po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

• po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Niezależnie od tego, kiedy zostanie wydana decyzja w sprawie ustalenia kapitału początkowego, do obliczenia jego wartości wykorzystywana jest kwota bazowa stanowiąca 100% przeciętnego wynagrodzenia z II kwartału 1998 r., tj. 1220,89 zł. Tak więc data wydania decyzji pozostaje bez wpływu na wartość wyliczonej kwoty.

Wysokość części socjalnej emerytury hipotetycznej uzależniona jest od wieku ubezpieczonego w dniu 31 grudnia 1998 r. oraz od długości okresów składkowych i nieskładkowych przebytych do tej daty.

Oblicza się ją mnożąc pełną wysokość części socjalnej, tj. 293,01 zł (24% kwoty bazowej wynoszącej 1220,89 zł) przez współczynnik p, który odzwierciedla proporcje wieku emerytalnego i stażu ubezpieczeniowego.

Współczynnik p oblicza się według wzoru:

Wiek ubezpieczonego - 18 x staż ubezpieczeniowy

p= Wiek emerytalny - 18 wymagany staż

gdzie:

p - oznacza współczynnik. Współczynnik p zaokrągla się do setnych części procentu. Nie może on być wyższy od 100%,

wiek ubezpieczonego - oznacza wiek w pełnych latach kalendarzowych na dzień 31 grudnia 1998 r., i jeżeli ubezpieczony ma więcej niż 6 miesięcy ponad wiek ustalony w pełnych latach, przyjmuje się wiek zaokrąglony w górę, do pełnego roku ponad wiek faktycznie ukończony,

staż ubezpieczeniowy - oznacza udowodniony w pełnych latach kalendarzowych na dzień 31 grudnia 1998 r. okres składkowy i nieskładkowy, i również staż ubezpieczeniowy zaokrągla się na takich samych zasadach jak wiek ubezpieczonego,

wiek emerytalny - oznacza 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn,

wymagany staż - oznacza 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

W przypadku gdy ubezpieczony został objęty ubezpieczeniem po raz pierwszy przed ukończeniem 18. roku życia, występującą we wzorze liczbę 18 zastępuje się liczbą odpowiadającą wiekowi, w którym powstał obowiązek ubezpieczenia.

Sposób wyliczania współczynnika p jest dosyć skomplikowany. W ustawie emerytalnej zamieszczony jest załącznik zawierający wartość współczynnika w zależności od płci, wieku ubezpieczonego oraz stażu ubezpieczonego. Wartości te przedstawiono dla ubezpieczonego, mającego w dniu objęcia ubezpieczeniem po raz pierwszy ukończone 18 lat. Dla ubezpieczonego mającego mniej niż 18 lat wartość współczynnika oblicza się zawsze według wzoru.

Podstawę kapitału początkowego ustala się w zasadzie w sposób przedstawiony przy ustalaniu podstawy emerytury, a więc opierając się na przepisach art. 15-18 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118). W tej części omówimy te uregulowania, które różnią się od zaprezentowanych przy omawianiu podstawy wymiaru emerytury oraz uregulowania szczególne, występujące tylko przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjmuje się przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 19 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpo-średnio 1999 r., a więc z lat 1980-1998.

Na wniosek ubezpieczonego podstawa wymiaru kapitału początkowego może być obliczona z uwzględnieniem zarobków uzyskanych w okresie 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, nie mniej jednak przypadających przed 1 stycznia 1999 r.

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru kapitału początkowego z 10 kolejnych lat kalendarzowych - dla osoby urodzonej po 31 grudnia 1968 r. - podstawa ta ustalana jest z faktycznego okresu ubezpieczenia.

Przy obliczaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego stosuje się zasadę przyjmowania wynagrodzenia z faktycznego okresu ubezpieczenia dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1969 r. w przypadkach, w których jedyną przyczyną niemożności wskazania do obliczenia podstawy wymiaru wynagrodzenia z kolejnych 10 lat kalendarzowych jest okres urlopu wychowawczego, okres zastępczej służby wojskowej lub okres czynnej służby wojskowej.

Nie ustala się podstawy wymiaru kapitału początkowego dla osoby, która nie pozostawała w ubezpieczeniu przez jeden rok kalendarzowy.

• podstawę wymiaru renty:

- ustaloną w decyzji przyznającej to świadczenie albo

- ustaloną w decyzji rewaloryzacyjnej, gdy renta została przyznana przed 15 listopada 1991 r., albo

- ustaloną w decyzji ponownie ustalającej wysokość renty od przeliczonej podstawy wymiaru, albo

• podstawę wymiaru ustaloną na zasadach ogólnych, tj. obliczoną od wynagrodzenia (dochodu) uzyskanego w okresie 10 kolejnych lat kalendarzowych wskazanych w latach 1980-1998 lub 20 dowolnie wybranych lat kalendarzowych.

Podstawa wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy nie będzie jednak mogła być przyjęta do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego w przypadku, gdy prawo do tej renty ustało przed 31 grudnia 1998 r. z powodu ustania niezdolności do pracy i zostało przywrócone po 1 stycznia 1999 r.

Ustawa emerytalna wprowadziła szczególny przepis dotyczący ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego dla osób, które w dniu wejścia w życie tej ustawy pobierały rentę z tytułu niezdolności do pracy ustaloną w wysokości najniższej z powodu niemożności ustalenia podstawy wymiaru. Osobom tym do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjmuje się najniższe wynagrodzenie. Wynagrodzenie to zastępuje więc dochód, którego wysokości rencista nie był w stanie udowodnić. Uzupełnia się nim lata w liczbie, w jakiej były wymagane w chwili składania wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jeżeli więc wniosek o rentę został złożony w 1992 r. - przyjmuje się najniższe wynagrodzenie obowiązujące w okresie 3 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z lat 1980-1991. Natomiast gdy wniosek złożono w 1995 r. - do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego rencista może wskazać najniższe wynagrodzenie pracowników obowiązujące w okresie 6 lat kalendarzowych wybranych z lat 1980-1994.

Najniższe wynagrodzenie przyjmuje się wyłącznie za te lata, w których ubezpieczony przez cały rok bądź część roku osiągał wynagrodzenie lub dochód.

PRZYKŁAD

• roku poprzedzającego rok, w którym zgłoszony został wniosek o rentę, albo

• roku, w którym ostatnio osiągał wynagrodzenie lub dochód.

Zasady omówione przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego dla osób uprawnionych do renty z tytułu niezdolności do pracy, którym z uwagi na brak dokumentacji dotyczącej wysokości wynagrodzenia nie ustalono podstawy wymiaru renty, mają odpowiednie zastosowanie do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego osób uznanych za repatriantów.

Tak więc w przypadku gdy do ustalenia kapitału początkowego repatriant wskaże okresy zatrudnienia za granicą, to za okresy te do ustalenia kapitału początkowego zostanie przyjęte najniższe wynagrodzenie.

Okresy zatrudnienia za granicą repatriantów uwzględnia się pod warunkiem stałego zamieszkania repatrianta na terenie Polski, jeżeli z tytułu zatrudnienia za granicą nie jest wypłacane świadczenie rentowe z instytucji zagranicznej inne niż renta z ubezpieczenia dodatkowego.

Przy ustalaniu kapitału początkowego dla repatrianta uwzględnia się przebyte do 31 grudnia 1998 r.:

• okresy składkowe i nieskładkowe przebyte w Polsce,

• okresy zatrudnienia za granicą osób, które nie były w tym czasie obywatelami polskimi, a które powróciły do kraju po 22 lipca 1944 r.,

• okresy służby wojskowej w armii ZSRR i armiach państw powstałych po rozpadzie ZSRR oraz przebyte za granicą okresy nieskładkowe, tj.:

- okresy opieki nad dzieckiem w wieku do czterech lat - w granicach do trzech lat na każde dziecko oraz łącznie bez względu na liczbę dzieci - do sześciu lat;

- okresy nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów.

Przyjęte do ustalenia kapitału początkowego dla repatrianta okresy składkowe i nieskładkowe przebyte za granicą podlegają wyłączeniu przy rozpatrywaniu wniosku o emeryturę na nowych zasadach, jeżeli okaże się, że repatriant zmienił miejsce stałego zamieszkania i wyjechał za granicę lub mimo posiadania stałego miejsca zamieszkania w Polsce uzyskał świadczenie rentowe z instytucji zagranicznej inne niż renta z ubezpieczenia dodatkowego.

Okresy ubezpieczenia za granicą uwzględnia się jedynie wówczas, gdy nie uzasadniają nabycia prawa do świadczeń zagranicznych. Okresy te mogą być wyłączone z okresów ubezpieczenia za granicą w przyszłości, jeżeli okaże się, że osoba ubiegająca się o emeryturę zagraniczną udowodni nowe okresy ubezpieczenia za granicą w państwach umownych, przebyte po 31 grudnia 1998 r., które łącznie z okresami ubezpieczenia za granicą, uwzględnionymi już przy obliczaniu kapitału początkowego, będą dłuższe od minimalnych okresów ubezpieczenia określonych w poszczególnych umowach. Oznacza to, że wysokość kapitału początkowego będzie podlegać weryfikacji. Zostanie wyłączony wcześniej przyjęty okres ubezpieczenia za granicą. Okres ten zostanie również wyłączony w przypadku odmowy uzyskania prawa do emerytury.

• 185 dni - w Belgii,

• 6 miesięcy - w Bułgarii,

• 6 miesięcy (26 tygodni) - w Czechach i Słowacji,

• 52 tygodnie - we Francji,

• 6 miesięcy - w b. Jugosławii (aktualnie dotyczy Republiki Słowenii, Republiki Chorwacji, Macedonii, Federacyjnej Republiki Jugosławii, Republiki Bośni i Hercegowiny),

• 6 miesięcy - w Niemczech,

• 6 miesięcy - na Węgrzech,

• 12 miesięcy - w Austrii,

• 12 miesięcy - praca na terenie Luksemburga.

• umowy z 13 lipca 1957 r. między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną o współpracy w dziedzinie polityki społecznej.

• Umowy z 9 października 1975 r. miedzy Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym.

Przebyte na terenie b. NRD przed 1 października 1991 r. okresy ubezpieczenia zostaną przyjęte do obliczenia kapitału początkowego tak, jakby były przebyte w Polsce.

Podobna zasada dotyczy również okresów ubezpieczenia przebytych w Niemczech (RFN) i stosuje się ją do osób, które przesiedliły się z Niemiec do Polski do 31 grudnia 1990 r.

Jednak okresu ubezpieczenia w Niemczech, nawet przebytego do 31 grudnia 1990 r., nie uwzględnia się przy obliczaniu kapitału początkowego, jeżeli osoba ta po 31 grudnia 1990 r. przesiedliła się ponownie do Niemiec, a następnie powróciła do Polski.

Przy ustalaniu kapitału początkowego nie uwzględnia się okresów ubezpieczenia dłuższych niż 6 miesięcy, przebytych w Niemczech po 31 grudnia 1990 r. przez ubezpieczonego, który przesiedlił się do Polski do 31 grudnia 1990 r. i nie zmieniał stałego zamieszkania. Jeżeli jednak okresy ubezpieczenia w RFN, przebyte w okresie od 1 stycznia 1991 r. do 31 grudnia 1998 r., są krótsze niż 6 miesięcy (nie dają prawa do świadczenia zagranicznego) - uwzględnia się je przy obliczaniu kapitału początkowego.

Okresy zatrudnienia w Niemczech, przyjęte do obliczenia kapitału początkowego, podlegają weryfikacji, z wyjątkiem okresów ubezpieczenia w b. NRD, za które została w okresie od 1 stycznia 1991 r. do 30 września 1991 r. zwrócona stronie polskiej składka, jeżeli osoby te nabędą prawo do świadczeń zagranicznych.

Okresy pracy u pracodawców zagranicznych, przebyte w państwach, z którymi nie łączy Rzeczypospolitej Polskiej umowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, podlegają wliczeniu do ustalenia kapitału początkowego - pod warunkiem opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne w Polsce.

Ponowne obliczenie wysokości kapitału początkowego może nastąpić w przypadkach określonych w art. 114 ustawy emerytalnej. Jeżeli więc po uprawomocnieniu się decyzji ustalającej wartość kapitału początkowego ubezpieczony przedstawi organowi rentowemu nowe dowody czy inne okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na wysokość kapitału początkowego organ rentowy ponownie obliczy jego wysokość.

• dostarczenia nowych dowodów, które dotyczą okresów składkowych i nieskładkowych, przebytych do 31 grudnia 1998 r. albo

• dostarczenia nowych dowodów mających wpływ na obliczenie podstawy wymiaru (np. zaświadczenia o wypłacie premii, nagrody czy innych składników wynagrodzenia uwzględnianych w podstawie wymiaru, a dotyczących okresu do 31 grudnia 1998 r.),

• zgłoszenia wniosku o zmianę okresu wybranego do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego, tj.:

- zamianę 10 kolejnych lat kalendarzowych na inne 10 kolejnych lat, wybranych z okresu 1980- -1998,

- zamianę 10 kolejnych lat kalendarzowych na 20 lat podlegania ubezpieczeniu z okresu do 1998 r. (włącznie),

- zamianę 20 lat wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu na 10 kolejnych lat kalendarzowych (1980-1998),

- zamianę 20 lat wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu na inne 20 lat.

Wartość kapitału początkowego zostanie ponownie ustalona również w chwili nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej. Kapitał początkowy ulegnie przeliczeniu przez dodanie do okresów składkowych okresu równego różnicy między wiekiem emerytalnym (w przypadku kobiet - 60 lat, a w przypadku mężczyzn - 65 lat) a faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę.

Tryb postępowania związany z ustalaniem kapitału początkowego został określony w art. 175 ustawy emerytalnej oraz w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 17 sierpnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad współpracy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z ubezpieczonymi i płatnikami składek w zakresie ustalania kapitału początkowego (Dz.U. Nr 72, poz. 846).

W terminie i trybie ustalonym przez organ rentowy ubezpieczeni i płatnicy składek zostali zobowiązani do przekazywania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych dokumentów umożliwiających ustalenie kapitału początkowego. Określono również termin przekazywania dokumentacji, a mianowicie nie później niż do 31 grudnia 2003 r. - w celu umożliwienia ustalenia kapitału początkowego przez organ rentowy w okresie do 31 grudnia 2006 r.

Obowiązkiem jednostek organizacyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest m.in. udzielanie pomocy płatnikom składek przy kompletowaniu dokumentacji ubezpieczonych, niezbędnej do prawidłowego i sprawnego ustalenia kapitału początkowego. Rolę tę zakład wypełnia przez zaopatrywanie płatników w niezbędne formularze, udzielanie różnorodnych wyjaśnień w sprawach wątpliwych co do właściwej interpretacji przepisów. Organ rentowy ustala terminy nadsyłania dokumentacji przez płatnika. Na prośbę płatnika może być wyrażona zgoda na przedłużenie terminu nadsyłania dokumentacji ubezpieczonych.

W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku o przesunięcie terminu nadsyłania dokumentacji sporządzony harmonogram ulega aktualizacji i organ rentowy powiadamia o powyższym płatnika składek.

W przypadku gdy właściwy do wydania decyzji w sprawie ustalenia kapitału początkowego jest organ rentowy, na terenie którego znajduje się siedziba płatnika składek (a więc również na terenie jego działania ma miejsce zamieszkania osoba, dla której ustalany jest ten kapitał) - dokonuje on oceny złożonych środków dowodowych i - w terminie nie przekraczającym 6 miesięcy od daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności - wydaje decyzję w sprawie kapitału początkowego.

Za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się dzień złożenia dokumentów, na podstawie których można wydać decyzję w sprawie.

Jeżeli opierając się na przedstawionej dokumentacji nie jest możliwe wydanie decyzji ustalającej kapitał początkowy, organ rentowy przeprowadza postępowanie wyjaśniające. W przypadku prowadzenia postępowania wyjaśniającego za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się dzień wpływu dokumentów niezbędnych do wydania decyzji.

W przypadku gdy organ rentowy, wzywający płatnika składek do złożenia dokumentów, nie jest właściwy do wydania decyzji (osoba, dla której ustalany jest kapitał początkowy nie zamieszkuje na terenie jego działania) - złożona przez płatnika składek dokumentacja jest przekazywana do organu rentowego właściwego do wydania decyzji w sprawie kapitału początkowego. O właściwości organu rentowego decyduje miejsce zamieszkania ubezpieczonego albo - gdy ubezpieczony nie posiada miejsca zamieszkania w Polsce - miejsce ostatniego zameldowania na pobyt stały w Polsce. Jeżeli w składanej dokumentacji wykazane zostały okresy ubezpieczenia za granicą, które w ramach umów międzynarodowych są uwzględniane przy ustalaniu kapitału początkowego, organem właściwym jest jednostka realizująca określoną umowę międzynarodową.

Decyzję ustalającą kapitał początkowy organ rentowy przekazuje na adres ubezpieczonego wraz ze złożonymi oryginałami dokumentów. W aktach pozostają sporządzone i poświadczone przez organ rentowy kserokopie tych dokumentów. Zwrotowi podlegają złożone m.in.: świadectwa pracy, zaświadczenia, opinie, książeczka wojskowa, wypisy z akt stanu cywilnego, legitymacja ubezpieczeniowa, dowody potwierdzające status repatrianta.

Płatnicy składek, którzy otrzymają wezwanie z organu rentowego, powinni powiadomić ubezpieczonego o wskazanym przez organ rentowy terminie zgłoszenia dokumentów i zobowiązać pracownika do złożenia dokumentacji z innych miejsc pracy.

Płatnicy składek są zobowiązani przyjąć dokumenty od ubezpieczonego, odpowiednio je zabezpieczyć i przesłać do organu rentowego w wyznaczonym terminie.

Płatnik do dokumentów tych dołącza pismo przewodnie i wykaz ubezpieczonych.

• dane płatnika: nazwa płatnika, NIP, REGON, a w razie braku tych danych - PESEL albo serię i numer dowodu osobistego lub paszportu, a także:

• dane identyfikacyjne ubezpieczonych, tj. nazwisko i imię, datę urodzenia, PESEL lub inny identyfikator (NIP, nr i seria dowodu osobistego lub paszportu). W sytuacji gdy z danej grupy ubezpieczonych dla niektórych osób nie została skompletowana dokumentacja - płatnik podaje nazwisko i imię ubezpieczonego, jego datę urodzenia, numer PESEL lub inny identyfikator oraz przyczynę uniemożliwiającą skompletowanie dokumentacji, np. ubezpieczony zmarł, stosunek pracy został rozwiązany, dokumentacja już została wydana.

Obowiązek złożenia dokumentów obciąża płatnika składek również i wówczas, gdy na podstawie złożonych dokumentów płatnik składek stwierdzi, że brak jest podstaw do obliczenia kapitału początkowego (np. mimo opłacania składek przed 1 stycznia 1999 r. nie ma wymaganego stażu ubezpieczeniowego do 31 grudnia 1998 r.). Decyzję o ustaleniu bądź o odmowie obliczenia kapitału początkowego wydaje wyłącznie organ rentowy.

Jedynie w sytuacji braku zgłoszenia przez ubezpieczonego wniosku o ustalenie kapitału początkowego (tj. niewypełnienia wniosku o ustalenie kapitału początkowego druku ZUS KP-1) - płatnik składek ma obowiązek zawiadomienia o tym fakcie organu rentowego.

Płatnik składek, który dysponuje wnioskiem o ustalenie kapitału złożonym przez ubezpieczonego i który dostał od organu rentowego wezwanie do złożenia dokumentów, przekazuje do organu rentowego dokumentację będącą w jego posiadaniu również i wtedy, gdy dokumentacja ubezpieczonego nie jest pełna.

Płatnik składek powinien udzielać wskazówek o ewentualnym miejscu przechowywania dokumentów niezbędnych do ustalenia kapitału początkowego.

Omówione obowiązki nie dotyczą płatników składek będących zleceniodawcą, osobą fizyczną zatrudniającą pracowników, nie wypłacającą świadczeń z ubezpieczenia chorobowego oraz płatnika składek opłacającego składki za osoby współpracujące.

Obowiązkiem ubezpieczonego jest zgromadzenie dokumentacji potrzebnej do ustalenia kapitału początkowego i przekazanie jej w wyznaczonym terminie do płatnika składek.

W interesie ubezpieczonego leży przedstawienie wszystkich dokumentów, na podstawie których zostanie ustalona wartość kapitału początkowego, ponieważ o wysokości emerytury obliczonej z uwzględnieniem już nowych zasad będzie decydować m.in. wielkość obliczonego kapitału początkowego.

Ubezpieczonemu, który złoży wniosek o ustalenie kapitału początkowego, ale nie przedstawi wszystkich dokumentów albo zlekceważy wezwanie organu rentowego do złożenia dodatkowych wyjaśnień, organ rentowy ustali wielkość kapitału początkowego na podstawie dokumentacji przekazanej przez płatnika składek. Organ rentowy nie jest zobowiązany w takiej sytuacji do prowadzenia postępowania wyjaśniającego.

• obecnie nie pozostają w ubezpieczeniu, a także

• osoby współpracujące z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą,

• wykonują pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia,

• są zatrudnione w małych zakładach pracy, nie wypłacających świadczeń z ubezpieczenia chorobowego,

• pobierają świadczenia (np. zasiłek dla bezrobotnych lub stypendium) z powiatowego urzędu pracy,

• pobierają zasiłki stałe lub gwarantowane z pomocy społecznej.

Należy nadmienić, że jednostki organizacyjne organu rentowego nie mają prawa odmówić przyjęcia dokumentów do ustalenia kapitału początkowego.

Osoba ubiegająca się o ustalenie kapitału początkowego musi wypełnić wniosek o ustalenie kapitału początkowego - formularz ZUS KP-1.

Formularz ten zawiera przede wszystkim dane osobowe - adresowe zarówno ubezpieczonego, jak i płatnika składek oraz dane dotyczące okresu, z jakiego ma być ustalana przez organ rentowy podstawa wymiaru. Osoba występująca o ustalenie kapitału początkowego musi złożyć na wniosku swój podpis.

• kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych przebytych do 31 grudnia 1998 r. - druk ZUS Rp-6,

• dokumenty niezbędne do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego, tj. zaświadczenie(a) o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na druku ZUS Rp-7, i/lub legitymację ubezpieczeniową lub inne środki dowodowe,

• dowody potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe (patrz rozdział dotyczący dokumentowania okresów składkowych i nieskładkowych).