KODEKS PRACY. KOMENTARZ DLA PRAKTYKÓW

Waldemar Gujski, Magdalena Przybysz

Gujski Zdebiak Kancelaria Adwokacko-Radcowska

Art. 91. § 1. Należności inne niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.

§ 2. W przypadkach określonych w § 1 wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

1) określonej w art. 87¹ § 1 pkt 1 - przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,

2) 80% kwoty określonej w art. 87¹ § 1 pkt 1 - przy potrącaniu innych należności niż określone w pkt 1.

1. W praktyce występują dwa rodzaje potrąceń dokonywanych przez pracodawcę - za zgodą pracownika lub na jego wniosek. Pierwsze z nich dotyczą długu pracownika wobec pracodawcy, drugie - długów pracownika wobec innych podmiotów.

Bez zgody pracownika pracodawca nie może dokonywać żadnych innych potrąceń z wynagrodzenia za pracę poza określonymi w art. 87 § 1 i 7 k.p.

Przedmiotem zgody może być przyzwolenie pracownika na potrącenie należności stanowiących wierzytelności pracodawcy lub osób trzecich.

2. Ważność zgody pracownika na potrącenie z jego wynagrodzenia przez pracodawcę na swoją rzecz zależy od istnienia przyczyny tego potrącenia. Inaczej mówiąc, zgoda ta jest nieważna, jeżeli pracownik nie miał długu wobec pracodawcy. W wyroku z 12 września 2000 r. (I PKN 22/00, OSNP 2002/7/159) Sąd Najwyższy trafnie przyjął, że nieważna jest zgoda pracownika na dokonywanie potrąceń z przysługującego mu wynagrodzenia za pracę należności obciążających pracodawcę.

W uchwale z 4 października 1994 r. (I PZP 41/94, OSNP 1995/5/63) Sąd Najwyższy uznał za nieważną zgodę pracownika na potrącenie z wynagrodzenia należności z tytułu niedoborów, które mogą ujawnić się dopiero w przyszłości.

Z kolei w wyroku z 23 października 2008 r. (II PK 76/08, OSNP 2010/5-6/64) Sąd Najwyższy przesądził, że pracownik może wyrazić na piśmie zgodę na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę konkretnych kwot nadpłaconego dodatku do wynagrodzenia także wtedy, gdy składnik ten wypłacał mu pracodawca posługujący się wyspecjalizowanymi służbami finansowymi (art. 91 k.p.).