2. Dokształcanie się pracowników

Zobowiązanie pracowników do podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych stanowi jeden z obowiązków pracowniczych, chociaż nie wynika on bezpośrednio z przepisów ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.). W zakresie podstawowych obowiązków pracowniczych zawartych w art. 100 k.p., nie znajdziemy zobowiązania do dokształcania. Obowiązek ten wynika natomiast bezpośrednio z przepisów szczególnych dotyczących pracowników pomocy społecznej i obejmuje zarówno pracowników socjalnych, opiekunów i wychowawców, jak i pracowników samorządowych, w tym kierowników i dyrektorów. Pracownik powinien dbać o swój rozwój zawodowy przez dążenie do uzupełniania swojej wiedzy i umiejętności oraz zdobywania nowych kwalifikacji, a pracodawcy powinni takie działania pracownikom ułatwiać.

2.1. Obowiązki pracodawcy

Obowiązek pracodawcy ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych jest podstawową zasadą prawa pracy (art. 17 k.p.). Został on również uwzględniony w katalogu obowiązków pracodawców (art. 94 pkt 6 k.p.). Ułatwianie pracownikom zdobywania wyższych kwalifikacji zawodowych nie jest jednak równoznaczne z obowiązkiem stwarzania pracownikowi warunków do ich uzyskania. Wyjątkiem jest obowiązek pracodawcy umożliwienia dokształcania pracownika młodocianego (art. 197 i 198 k.p.). Pracodawca nie ma również obowiązku finansowania szkoleń ani organizowania ich w czasie pracy, choć przepisy szczególne mogą przewidywać wyjątki od tej zasady. Dotyczą one obowiązkowych szkoleń pracowników z zakresu bhp (art. 237³ § 2 k.p.).

Z ORZECZNICTWA

Obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art. 94 pkt 6 k.p.) nie oznacza, że pracownik może domagać się od pracodawcy zorganizowania i przeprowadzenia określonego rodzaju szkolenia (np. komputerowego).

Wyrok SN z 25 maja 2000 r.,
sygn. akt I PKN 657/99

Pracodawca nie ma wprost określonego obowiązku szkolenia pracowników (z wyjątkiem szkoleń bhp), powinien natomiast ułatwiać im podnoszenie kwalifikacji zawodowych, jeżeli wyrażają do tego chęć i gotowość. To pracownik powinien być bezpośrednio zainteresowany podnoszeniem swoich kwalifikacji, a w związku z tym przejawiać w tym kierunku inicjatywę i zaangażowanie.