Od 1 stycznia 2009 r. obowiązuje nowy wzór wniosku o emeryturę

ZMIANA! OD 1 STYCZNIA 2009

Wniosek o emeryturę (ZUS Rp-1E) składają osoby ubiegające się zarówno o emeryturę dotychczasową, jak i o emeryturę przyznawaną na nowych zasadach oraz okresową emeryturę kapitałową. Osoby ubiegające się o nową emeryturę wniosek ten składają bezpośrednio w ZUS. Pracodawca nie jest zobowiązany do kompletowania wniosku o emeryturę w przypadku nowych emerytur czy okresowych emerytur kapitałowych. Wypełniony formularz wniosku wraz załącznikami należy złożyć w oddziale (inspektoracie) ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Jeżeli miejsce faktycznego zamieszkania i miejsce zameldowania są różne, o właściwości oddziału ZUS decyduje miejsce zameldowania na pobyt stały.

Nowy wzór wniosku o emeryturę Rp-1E można pobrać ze strony ZUS www.zus.pl. Taki formularz jest dostępny również w każdym ZUS w Polsce. Wniosek o emeryturę z systemu ubezpieczeń społecznych ustalaną na dotychczasowych zasadach i wniosek o emeryturę na nowych zasadach oraz o okresową emeryturę kapitałową składa się wypełniając jeden formularz Rp-1E.

ZUS przygotował także odrębny formularz wniosku o emeryturę pomostową.

WAŻNE!

Wniosek o emeryturę z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych kobiety, która jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i ukończyła 60 lat, jest równoznaczny ze zgłoszeniem wniosku o przyznanie okresowej emerytury kapitałowej.

Kiedy pracodawca nie musi składać wniosku pracownika

Osoby ubezpieczone urodzone po 31 grudnia 1948 r., które nie spełniają warunków do wcześniejszej emerytury (art. 46-47, art. 50, art. 50a oraz art. 50e ustawy emerytalnej), wniosek o emeryturę składają bezpośrednio w ZUS.

Obowiązek kompletowania i złożenia w ZUS wniosku o emeryturę mają nadal płatnicy, którzy zatrudniają osoby urodzone przed 1 stycznia 1948 r. oraz osoby ubezpieczone urodzone po 31 grudnia 1948 r., które będą przechodzić na emeryturę na dotychczasowych zasadach, a więc w przypadku:

l wcześniejszej emerytury pracowniczej,

l wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

l wcześniejszej emerytury z tytułu pracy górniczej,

l emerytury górniczej,

l kolejowej emerytury.

W przypadku nowych emerytur pracodawca nie jest zobowiązany do przygotowania wniosku o emeryturę.

Nie oznacza to, że ZUS nie przyjmie wniosku sporządzonego przez pracodawcę. Jednak w takim przypadku za datę zgłoszenia wniosku przyjmie datę przedłożenia go w ZUS, a nie - jak w przypadku gdy pracodawca jest zobowiązany do sporządzenia wniosku - datę tego sporządzenia.

Wniosek o emeryturę

Obowiązujący nowy formularz wniosku o emeryturę składa się z III części.

W lewym górnym rogu na pierwszej stronie wniosku jest miejsce na wpisanie daty sporządzenia wniosku przez pracodawcę oraz miejsce na pieczątkę pracodawcy i podpis. W prawym górnym rogu pracownik ZUS wpisuje datę wpływu wniosku do ZUS. Tam również znajduje się miejsce na pieczątkę i podpis pracownika ZUS.

WAŻNE!

Data wpływu wniosku może przesądzić o tym, która kwota bazowa będzie uwzględniona w podstawie wymiaru emerytury.

Od daty złożenia wniosku zależy to, która kwota bazowa zostanie uwzględniona w przypadku emerytury obliczanej na dotychczasowych zasadach, a także emerytury obliczanej według mieszanego sposobu.

PRZYKŁAD

Pracodawca przygotował wniosek o emeryturę pracownika w lutym 2009 r. i taką datę wpisał we wniosku. Od 1 marca 2009 r. będzie obowiązywać nowa kwota bazowa (wyższa niż obowiązująca do 28 lutego 2009 r.), dlatego pracodawca przekazał wniosek do ZUS w marcu 2009 r. Pracownik spełniał warunki do przyznania emerytury w już grudniu 2008 r. W tym przypadku ZUS do obliczenia emerytury przyjmie kwotę bazową obowiązującą w lutym 2009 r. (data sporządzenia wniosku), a nie w marcu 2009 r. (data wpływu wniosku do ZUS).

Przypominamy, że w przypadku emerytur ustalanych na dotychczasowych zasadach za datę zgłoszenia wniosku uważa się datę sporządzenia tego wniosku przez pracodawcę.

Do kompletowania wniosku o emeryturę są zobowiązani pracodawcy oraz inni płatnicy składek. Płatnik składek jest zobowiązany wyłącznie do kompletowania wniosku osoby ubezpieczonej, za którą opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w chwili zgłoszenia przez tego ubezpieczonego wniosku o emeryturę.

Do kompletowania wniosku o emeryturę nie są zobowiązani:

l pracodawcy, którzy nie wypłacają zasiłków chorobowych (tj. zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych),

l zleceniodawcy,

l płatnicy składek zobowiązani do opłacania składek za siebie i osoby współpracujące.

Data wpływu wniosku do ZUS ma znaczenie dla terminu załatwienia sprawy. ZUS powinien załatwić wniosek i wydać decyzję nie później niż w terminie 30 dni od daty zgłoszenia wniosku. W przypadku gdy w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do emerytury oraz jej wysokość, ZUS dokonuje wypłaty świadczenia w powyższym terminie.

Część I wniosku o emeryturę

Wypełnienie I części wniosku nie powinno powodować trudności. W tej części w pozycjach od 1 do 15 wnioskodawca wpisuje dane osobowe, które służą do pełnej identyfikacji osoby ubiegającej się o emeryturę. Są to: nazwisko, nazwisko rodowe (zgodne z aktem urodzenia), inne używane nazwiska, pierwsze i drugie imię, imiona rodziców, data urodzenia, płeć, obywatelstwo, a ponadto numer ewidencyjny PESEL, Numer Identyfikacji Podatkowej NIP oraz w przypadku braku nr PESEL lub NIP - numer dowodu osobistego lub paszportu, a ponadto stan cywilny (wypełnia osoba występująca z wnioskiem o przyznanie emerytury z tytułu okresów ubezpieczenia za granicą) i zawód.

Jeżeli wniosek przygotowuje pracodawca, to w punkcie 15 części I wniosku wpisuje nazwę i kod zawodu zgodnie z „Klasyfikacją Zawodów i Specjalności” wprowadzoną rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 10 grudnia 2002 r. (DzU nr 222, poz. 1868).

WAŻNE!

Przy określaniu zawodu należy uwzględnić zakres i charakter czynności wykonywanych przez pracownika.

Jeżeli wniosek wypełnia osoba ubezpieczona, bez udziału pracodawcy, to podaje tylko nazwę wykonywanego zawodu. Kod zawodu uzupełni ZUS.

Równie proste jest wypełnienie punktów od 16 do 19 części I wniosku, w której jest wymagany wpis odpowiednich adresów. Wypełniając tę część należy wskazać: adres zameldowania na pobyt stały, adres zamieszkania (jeśli jest inny niż adres zameldowania na pobyt stały) oraz adres do korespondencji (jeśli jest inny niż adres zameldowania na pobyt stały) lub adres ostatniego zameldowania na pobyt stały w Polsce (jeżeli ubezpieczony zamieszkuje za granicą).

Wskazanie tych adresów jest konieczne z uwagi na fakt, że adres zameldowania na pobyt stały decyduje o tym, który oddział ZUS jest właściwy do załatwienia wniosku o emeryturę. Wskazanie adresu zamieszkania (jeśli jest inny niż adres zameldowania) jest konieczne, gdyż pod ten właśnie adres - w przypadku dyspozycji przekazywania świadczenia do rąk własnych - ZUS będzie wysyłał należności. Powyższe dane mają również istotne znaczenie do ustalenia właściwego terytorialnie urzędu skarbowego.

Zgodność powyższych danych potwierdza osoba przyjmująca wniosek na podstawie okazanego dokumentu stwierdzającego tożsamość wnioskodawcy, wpisując rodzaj dokumentu (seria i numer). Czynność tę potwierdza własnoręcznym podpisem i pieczątką.

Część II wniosku o emeryturę

Ta część zawiera wniosek osoby ubezpieczonej o ustalenie prawa do emerytury.

W punkcie 1 przez odpowiednie skreślenie wnioskodawca będzie wnosił o przyznanie emerytury albo o przyznanie emerytury z rekompensatą. Rekompensata przysługuje ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r., którzy przed 1 stycznia 2009 r. wykonywali przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i nie mają prawa do emerytury pomostowej lub emerytury wcześniejszej przysługującej na podstawie ustawy emerytalnej. Rekompensata stanowi dodatek do kapitału początkowego, ustalony na 1 stycznia 1999 r. i podlega waloryzacjom przewidzianym dla kapitału. Kwota rekompensaty stanowi składnik podstawy obliczenia nowej emerytury.

Osoba będąca członkiem otwartego funduszu emerytalnego ubiegająca się o przyznanie wcześniejszej emerytury, dla której przyznania nie może być członkiem OFE, powinna w punkcie 2 i 3 tej części III zakreślić kratkę TAK, co będzie oznaczało, że składa wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Osoba urodzona po 31 grudnia 1948 r. wypełnia punkt 4 przez wskazanie oddziału ZUS, gdzie składała wniosek o kapitał początkowy. Jeżeli osoba ta złożyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego, to do tego wniosku zostały dołączone dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe przebyte do 31 grudnia 1998 r. Jeśli ZUS jest w posiadaniu oryginałów tych dokumentów, to obowiązkiem osoby wnioskującej o emeryturę jest podanie informacji o tym fakcie. W takim przypadku jest ona zobowiązana przedłożyć jedynie brakujące dokumenty, niezbędne do przyznania emerytury.

WAŻNE!

Osoba ubiegająca się o emeryturę ustalaną według nowych zasad, która wcześniej nie złożyła wniosku o ustalenie kapitału początkowego, wraz z wnioskiem o emeryturę przedkłada dokumenty niezbędne do ustalenia tego kapitału.

Punkt 5 dotyczy wskazania okresu, z którego zarobki mają być przyjęte do obliczenia wysokości emerytury według dotychczasowych zasad, albo nowej emerytury obliczanej według mieszanego sposobu.

Ubezpieczony urodzony przed 1 stycznia 1949 r., który kontynuuje zatrudnienie po osiągnięciu wieku emerytalnego, ma ukończone 60 lat kobieta i 65 lat mężczyzna i ma odpowiednio 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych - kobieta i 25 lat tych okresów - mężczyzna, może wnioskować o obliczenie emerytury na nowych zasadach. Jeśli tak, powinien zakreślić krzyżykiem kratkę przy wyrazie TAK.

Ubezpieczony lub pełnomocnik - pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie nieprawdziwych zeznań - własnoręcznym podpisem potwierdza prawdziwość danych zawartych w części I i II wniosku.

Część III wniosku o emeryturę

Jest to oświadczenie osoby ubezpieczonej. Oświadczenia te dotyczą okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia.

W pkt 1-3 wnioskodawca stwierdza, czy zgłaszał wniosek o świadczenia (w tym zasiłek chorobowy, świadczenie pieniężne), świadczenia z innego organu rentowego, np. KRUS, i czy pobiera świadczenia.

W przypadku odpowiedzi twierdzącej, należy wskazać nazwę i adres organu lub biura, które wydało decyzję ustalającą prawo świadczenia oraz numer sprawy, lub w którym został złożony wniosek o świadczenie.

Oświadczenie to jest niezmiernie ważne. Od treści złożonego oświadczenia zależy przyznanie emerytury. Prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z tym że jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia. Dotyczy to jednak tylko wniosku o emeryturę ustalanego na dotychczasowych zasadach.

Pobieranie tych świadczeń z ZUS w chwili składania wniosku o emeryturę nie ma wpływu na ustalenie prawa do nowej emerytury.

WAŻNE!

Do przyznania nowej emerytury bez wpływu pozostaje fakt pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.

W pkt 5 wnioskodawca podaje informację, czy osiąga przychód z tytułu zatrudnienia, służby, innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalności. Jeśli tak, jest zobowiązany zakreślić odpowiednią kratkę przez wskazanie skutków osiągania tego przychodu.

Jeżeli osoba pozostaje w stosunku pracy - podaje tę informację w punkcie 6. Od 8 stycznia 2009 r. kontynuowanie zatrudnienia u pracodawcy, u którego pracownik był zatrudniony przed przyznaniem emerytury, nie jest przeszkodą do wypłaty emerytury. Jednak w niektórych przypadkach rozwiązanie stosunku pracy ma wpływ na prawo do emerytury. Ma to miejsce np. w przypadku emerytury przyznawanej na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej czy emerytury nauczycielskiej przyznawanej na podstawie ustawy Karta Nauczyciela. Prawo do emerytury nauczycielskiej ZUS przyzna po rozwiązaniu umowy o pracę nauczycielską.

Punkt 8 wniosku w części III dotyczy zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny pozostających na wyłącznym utrzymaniu.

Punkt 9 części III wniosku zawiera bardzo istotne dyspozycje, dotyczące sposobu przekazywania emerytury. Emerytura może być przekazywana do rąk osoby uprawnionej za pośrednictwem poczty na wskazany adres albo na rachunek w banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej.

W przypadku wyboru wariantu przekazywania świadczenia do rąk własnych należy wskazać, pod który adres ma być ono przekazywane (zameldowania na pobyt stały - zamieszkania czy do korespondencji). Gdy osoba ubiegająca się o emeryturę życzy sobie, aby było ono przekazywane na rachunek bankowy, musi wskazać nazwę i adres banku oraz numer rachunku bankowego. Jeśli wnioskodawca chce, aby należności były przekazywane do spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, musi wskazać nazwę i adres kasy oraz numer rachunku.

W ostatnim punkcie tej części wniosku osoba występująca o emeryturę wpisuje numer telefonu. Podanie tego numeru nie jest obowiązkowe. Jest jednak przydatne, gdyż w razie konieczności pilnego wyjaśnienia jakiejś istotnej okoliczności, skorzystanie z tego numeru może znacznie przyspieszyć załatwienie sprawy.

l art. 1, art. 4-15, art. 17-18, art. 24-26, art. 29-30 ustawy z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (DzU nr 228, poz. 1507),

l art. 5-7, art. 15-17, art. 19-19a, art. 21, art. 23-29, art. 31-33, art. 46-50, art. 53-55, art. 75-76, art. 82, art. 85-87, art. 100, art. 115-118, art. 125-25a, art. 129-130, art. 173-174, art. 183-184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.).

Łukasz Rafalski

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych