Jak przygotować się do zmian 2026 w prawie pracy i ZUS

W 2026 r. będą obowiązywały nowe zasady ustalania stażu pracy, do którego zostaną zaliczone okresy zatrudnienia niepracowniczego. Uelastycznieniu ulegną zasady zawierania i zgłaszania układów oraz porozumień zbiorowych. Podwyższone zostanie również minimalne wynagrodzenie z 4666 zł do 4806 zł oraz minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców z 30,50 zł do 31,40 zł.

Poniżej przedstawiamy wykaz najważniejszych zmian dotyczących prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, które zostały uchwalone do dnia opublikowania niniejszego poradnika.

I. PRAWO PRACY

Zmiany od 13 grudnia 2025 r.

1. Układy i porozumienia zbiorowe

1.1. Na czym polegają zmiany

Układy zbiorowe pracy i porozumienia zbiorowe są zawierane w drodze rokowań pomiędzy pracownikami reprezentowanymi przez związki zawodowe a pracodawcą. Warunki pracy ustalane są w nich odmiennie niż w przepisach ustawy z 26 czerwca 1974 r – Kodeks pracy (dalej: k.p.). Ustalenia te jednak nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy ogólnie obowiązujące.

W Polsce funkcjonują układy zakładowe zawierane na poziomie zakładu oraz ponadzakładowe, które mogą obejmować dowolną liczbę różnych zakładów pracy.

Porozumienia zbiorowe zawierane są natomiast między takimi sami podmiotami jak w przypadku układów zbiorowych pracy, przy czym nie muszą być rejestrowane (w wielu przypadkach są tylko przekazywane okręgowemu inspektorowi pracy). Podobnie jak układy także porozumienia zbiorowe nie mogą być mniej korzystne niż przepisy k.p., innych ustaw czy rozporządzeń. Zawierane są najczęściej w celu ograniczenia negatywnych dla pracowników konsekwencji, spowodowanych działaniem pracodawcy lub jego trudną sytuacją.

Ustawa z 5 listopada 2025 r. o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych (dalej: ustawa o UZP) to nowa regulacja, która w całości zastąpi dotychczasowe przepisy działu jedenastego k.p. „Układy zbiorowe pracy”. Jest to spowodowane chęcią uporządkowania i uelastycznienia dotychczasowych przepisów, a także częściową deregulacją tego obszaru zbiorowego prawa pracy. Ma to na celu upowszechnienie stosowania układów i porozumień zbiorowych.