Odpowiedzialność zbiorowa – dobra decyzja czy łatwizna?

Odpowiedzialność zbiorowa (znana również jako wina zbiorowa): praktyka społeczna i orzecznicza obciążania odpowiedzialnością całych organizacji, grup, stowarzyszeń i społeczności za przewinienia jednostek (źródło: Wikipedia.pl)

Odpowiedzialność zbiorowa jest częstym sposobem karania uczniów w szkołach i nie tylko. Ludzie często wykorzystują taką karę, kiedy nie wiedzą kto dokładnie coś zrobił, np. jeden uczeń źle się zachowuje – kartkówkę pisze cała klasa, grupa uczniów nie zachowuje się odpowiednio – na wycieczkę nie jedzie cała klasa, ktoś zawinił – karę ponoszą wszyscy, ktoś coś zniszczył – odpowiedzialność spada na wszystkich. Problem dotyczy nie tylko szkoły, np. kiedy jeden lokator źle wyrzuci śmieci karę ponosi cały blok. Ale czy tak powinno być? Co zrobić, kiedy nie można znaleźć sprawcy? Czasami odpowiedzialność zbiorowa wydaje się jedyną metodą konieczną. Czasami występują straty pieniężne i coś z tym trzeba zrobić. Jednak odpowiedzialność zbiorowa występuje też w innej postaci, polega to na tym że nauczyciel zadaje pracę i wyznacza trzy czy cztery osoby. Co dzieje się w przypadku, kiedy chociaż jedna nic nie chce robić? Nie współpracuje. Nauczyciel ocenia końcowy efekt pracy bez rozróżniania, która część należy do kogo i to ma nas podobno zintegrować. To trudne zadanie, bo jeśli coś pójdzie nie tak, to albo uczniowie, którzy pracowali dostaną złą ocenę (bo ktoś zlekceważył), albo muszą to robić za tę osobę. Na ogół dzielimy się pracą i każdy robi swoją część. Ocena od nauczyciela jest też odpowiedzialnością zbiorową. W ostatnim czasie wiele mówi się o karach zbiorowych stosowanych w niektórych szkołach, czy jest to uczciwe i skuteczne? Przyjrzyjmy się temu bliżej.