Opodatkowanie przychodów ze źródeł nieujawnionych

Przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2001 r. nr 125, poz. 1363 i 1370) statuują zasadę powszechności opodatkowania tym podatkiem. Wynika ona również z art. 84 Konstytucji RP, zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych w ustawie. W celu zapewnienia realizacji konstytucyjnej zasady ponoszenia ciężarów podatkowych ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadziła szczególny rodzaj opodatkowania przychodów z nieujawnionych źródeł, który ma zastosowanie w przypadkach omijania lub unikania przez podatników płacenia tego podatku. Opodatkowanie nieujawnionych źródeł przychodów opiera się na tzw. znamionach zewnętrznych świadczących o zamożności podatnika, w sytuacji gdy wydatki podatnika znacznie przewyższają przedstawione do opodatkowania legalne źródła jego przychodów. Opodatkowanie nieujawnionych przychodów ma charakter sankcyjny, bowiem stawka podatkowa wynosi w takiej sytuacji 75%. Ponadto w przypadku uchylania się od opodatkowania możliwe jest zastosowanie sankcji karnych skarbowych. Przepisy dotyczące opodatkowania nieujawnionych źródeł przychodów wprowadzają swoiste domniemanie - jeżeli podatnik nie potrafi wyjaśnić źródeł pokrycia swoich wydatków, to można przypuszczać, że część jego dochodów nie została opodatkowana (czyli nie została ujawniona organom podatkowym), co umożliwia opodatkowanie ich w tej szczególnej formie. Celem niniejszego „Poradnika” jest kompleksowe omówienie zasad opodatkowania nieujawnionych źródeł przychodów, w tym także praw i obowiązków uczestników postępowania zmierzającego do takiego opodatkowania.